Ο Ρώσικος δρόμος προς την οικονομική καταστροφή

Κάτι δεν πάει καλά στην ρωσική οικονομία και όλα δείχνουν ότι έχει μπει πλέον στον δρόμο του καταποντισμού της. Και το ερώτημα είναι μήπως τελικά ο Πούτιν, με αφορμή τους αυτοκρατορικούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι, άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Όλα τα σενάρια είναι ανοικτά.

Η συζήτηση γύρω από την Κριμαία δεν επικεντρώνεται πλέον στο διεθνές δίκαιο: ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει αναγνωρίσει δημοσίως ότι δεν αισθάνεται δεσμευμένος από αυτό και δεν τον ενδιαφέρει αν ο υπόλοιπος κόσμος καταδικάζει τις ενέργειες της Ρωσίας ως παράνομες. Αυτό που δεν είναι ξεκάθαρο είναι το εάν η οικονομία της Ρωσίας μπορεί να αντέξει το βάρος των στόχων του Πούτιν στην Ουκρανίας. Ανεξαρτήτως της αντίδρασης της Δύσης στην κρίση της Κριμαίας, η οικονομική ζημία για την Ρωσία θα είναι τεράστια.

Πρώτα απ’ όλα, υπάρχει το άμεσο κόστος των στρατιωτικών επιχειρήσεων, της υποστήριξης του καθεστώτος της Κριμαίας και της θλιβερά ανεπαρκούς οικονομίας της. Δεδομένης της αβεβαιότητας γύρω από το μελλοντικό στάτους της Κριμαίας το κόστος είναι δύσκολο να υπολογισθεί, αλλά εκτιμάται σε μερικά δισεκατομμύρια δολλάρια τον χρόνο. Αυτό μεταφράζεται σε λιγότερο από το 0,5% του ΑΠΕ της Ρωσίας. Αυτό η Ρωσία μπορεί να το αντέξει –μόλις δαπάνησε 50 δισεκατ. δολλάρια (περίπου 36 δισεκατ. ευρώ) στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι και σχεδιάζει να ξοδέψει περισσότερα για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018. Είχε επίσης προετοιμασθεί να δανείσει 15 δισεκατ. δολλάρια στην κυβέρνηση του Ουκρανού τ. προέδρου Βίκτορ Γιαννουκόβιτς.

Έπειτα, υπάρχει το κόστος των κυρώσεων στο εμπόριο και στις επενδύσεις. Αν και το είδος των κυρώσεων παραμένει αδιευκρίνιστο, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι τεράστιες. Η άρνηση πρόσβασης των ρωσικών τραπεζών και επιχειρήσεων στο αμερικανικό και πιθανώς ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα –η σκληρότερη κύρωση που εφαρμόστηκε στο Ιράν– θα είχε καταστροφικές συνέπειες. Βραχυπρόθεσμα είναι το εμπόριο που έχει μεγαλύτερη σημασία από τις επενδύσεις. Οι ετήσιες εξαγωγές της Ρωσίας (κυρίως πετρέλαιο, αέριο και άλλα αγαθά) αξίζουν περίπου 600 δισεκατ. δολλάρια, ενώ οι ετήσιες εισαγωγές 500 δισεκατ. δολλάρια.

Οποιεσδήποτε ουσιώδεις κυρώσεις θα ήταν πολύ πιο επίπονες από το άμεσο κόστος της επιχορήγησης της Κριμαίας. Αλλά η εξάρτηση της Ρωσίας στο εμπόριο με την Δύση είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι η εξάρτηση της Δύσης από την Ρωσία. Οι ρωσικές και ξένες επιχειρήσεις πάντα ανησυχούσαν για την μη προβλεψιμότητα της πολιτικής ηγεσίας της χώρας. Η έλλειψη εμπιστοσύνης στην διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ρωσία είναι ο κυριότερος λόγος διαρροής κεφαλαίων, μείωσης των επενδύσεων και επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας –που η κρίση στην Κριμαία θα επιταχύνει. Ανεξαρτήτως τού αν το Κρεμλίνο στην Κριμαία είναι παράλογο ή απλά απληροφόρητο, η πολιτική του στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα στους επενδυτές: δεν μπορείς να προβλέψεις τις ενέργειες των πολιτικών ηγετών της Ρωσίας.

Αυτό θα υπονομεύσει ακόμη περισσότερο την εμπιστοσύνη των Ρώσων και ξένων επενδυτών και θα αυξήσει την φυγή κεφαλαίου, η οποία δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή. Με την κατανάλωση που βασίζεται στον δανεισμό –η μηχανή πίσω από την αύξηση του ΑΕΠ από το 2010– να ξεθυμαίνει, η οικονομία βρίσκεται σε τέλμα. Παρά τις ευκαιρίες στην ρωσική οικονομία, το εχθρικό επιχειρηματικό κλίμα (γραφειοκρατία, διαφθορά και επέκταση των κρατικών επιχειρήσεων) αποδυναμώνει το κίνητρο Ρώσων και ξένων επενδυτών να ξεκινήσουν νέες εργασίες στην Ρωσία ή να επεκτείνουν τις ήδη υπάρχουσες.

Όλοι οι Ρώσοι γρήγορα θα βιώσουν τις επιπτώσεις. Το εάν αυτό θα φέρει τον πρόεδρό τους από τον «κόσμο του» σε αυτόν τον κόσμο, είναι άλλο θέμα.

 ~ του Sergei Guriev  - * Ρώσος οικονομολόγος, καθηγητής Οικονομίας στο Παρίσι από το 2013

 europeanbusiness

antikleidi

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ