Το άγνωστο αγχολυτικό - αντικαταθλιπτικό

Το άγνωστο αγχολυτικό - αντικαταθλιπτικό:

Πολυάριθμες μελέτες, τόσο από την Ελλάδα όσο και από τον διεθνή χώρο, έχουν δείξει ισχυρή συσχέτιση των κοινών ψυχικών διαταραχών (άγχους - κατάθλιψης) και της πιθανότητας κάποιος να καπνίζει. 

Τα ποσοστά καπνίσματος σε ανθρώπους με άγχος - κατάθλιψη είναι από διπλάσια έως τριπλάσια συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό. 

Υπάρχει διχογνωμία μεταξύ των επιστημόνων εάν η σχέση αυτή είναι αιτιολογική και ποια ακριβώς είναι η κατεύθυνση της αιτιότητας. 

Η μία ερμηνεία είναι το κάπνισμα να αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης μιας διαταραχής άγχους ή κατάθλιψης. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η νικοτίνη είναι ουσία ψυχοτρόπος που επηρεάζει τον εγκέφαλο, ενώ το ίδιο μπορεί να ισχύει και για άλλα παράγωγα του καπνίσματος. 

Η εναλλακτική ερμηνεία είναι ότι οι άνθρωποι με προβλήματα άγχους ή κατάθλιψης οδηγούνται πιο συχνά στο κάπνισμα ή δυσκολεύονται να το διακόψουν, εφόσον το αρχίσουν. 

Ανεξάρτητα από την επιστημονική άποψη, στο ευρύ κοινό είναι νομίζω διάχυτη η άποψη (τουλάχιστο μεταξύ των καπνιστών) ότι το τσιγάρο λειτουργεί μέσα τους "αγχολυτικά".

 Ένας από τους λόγους που δίνουν οι άνθρωποι με διαταραχές άγχους και κατάθλιψης, όταν οι γιατροί τους προτρέπουν να διακόψουν το κάπνισμα για λόγους υγείας είναι συνήθως ο εξής: "είμαι σε αυτή την κατάσταση, εάν κόψω και το τσιγάρο, που είναι μια απόλαυση στην ζωή μου, ποιος ξέρει τι θα γίνει;"

Δύο νέες μελέτες (η μία εξ' αυτών πρόκειται για συστηματική ανασκόπηση προηγούμενων μελετών πάνω στο θέμα, η άλλη πρόκειται για καινούρια πρωτότυπη μελέτη) προσπάθησαν να απαντήσουν σε αυτό ακριβώς το ερώτημα: τι συμβαίνει εάν οι άνθρωποι με κοινά ψυχολογικά προβλήματα άγχους και κατάθλιψης, αποφασίσουν να κόψουν το τσιγάρο; Τα συμπτώματά τους επιδεινώνονται ή βελτιώνονται;

Στην πρώτη μελέτη (συστηματική ανασκόπηση) οι ερευνητές ανέλυσαν τα αποτελέσματα 26 προηγούμενων μελετών και διαπίστωσαν ότι η διακοπή του καπνίσματος οδηγεί σε σημαντική βελτίωση της ψυχικής υγείας, το μέγεθος της οποίας είναι όσο περίπου και ενός καλού αντικαταθλιπτικού!

 Το σημαντικό στοιχείο ήταν ότι αυτή η βελτίωση παρατηρήθηκε τόσο σε εκείνους που ήταν "υγιείς" στην αρχή όσο και σε εκείνους που έπασχαν από ένα ψυχικό νόσημα. 

Στην δεύτερη (πρωτότυπη) μελέτη οι ερευνητές παρακολούθησαν για αρκετά χρόνια 5000 περίπου καπνιστές. Αυτοί που κατά την διάρκεια της παρακολούθησης έκοψαν το κάπνισμα είχαν σημαντικά οφέλη στην κατάσταση της ψυχικής τους υγείας, ιδιαίτερα εάν στην αρχή έπασχαν από σχετικά προβλήματα.

Το συμπέρασμα και των δυο μελετών είναι ότι σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει κάποιος που καπνίζει και ταυτόχρονα πάσχει από κάποιο πρόβλημα άγχους ή κατάθλιψης να φοβάται να διακόψει το κάπνισμα με την δικαιολογία ότι αυτό "βοηθάει" το υποκείμενο πρόβλημά του. 

Το κάπνισμα προκαλεί άγχος και δεν είναι καθόλου αγχολυτικό. 

Η διακοπή επιφέρει σημαντικά οφέλη τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία, ενώ συμβάλλει επίσης και στην ανύψωση της αυτοεκτίμησης και της αίσθησης της αυτο-αποτελεσματικότητας. Δοκιμάστε το.

Ψυχιατρική (Πέτρος Σκαπινάκης)

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ