5. Το χρέος σου είναι να ενδίδης, να ενδίδης πάντοτε εις τας Επιθυμίας που είναι τα τελειότερα πλάσματα των τελειοτέρων θεών.

"Η Μεταφυσική στον Κ.Π. Καβάφη" 15. Η ανέλιξη στην Αγάπη, η αυτοπραγμάτωσή μας, η οποία ισοδυναμεί με την κατάκτηση της θεϊκής εξίσωσης «να αγαπήσουμε τον πλησίον ως σεαυτόν», περνά μέσα από την αναζήτηση της ευτυχίας. Η επιθυμία είναι η έννοια που παρήγαγε τον ίδιο τον άνθρωπο και αυτήν υπηρετεί. Η επιθυμία είναι αυτή που οργανώνει τη δομή του ίδιου του ανθρώπου έτσι ώστε να λάβει την υλοποίησή της. Ο αγώνας για την εδραίωση της προσωπικής ευδαιμονίας δεν είναι εγωιστική προσπάθεια, αλλά ανθρωπιστική προσφορά και υπηρεσία στους συνανθρώπους. Η ευτυχία μας δεν αποτελεί «πρόκληση», όπως προσπαθούν να μας εμφυσήσουν, αλλά προϋπόθεση προσφοράς⋅ εκτός λοιπόν από ευχαρίστηση, αποτελεί και χρέος, γιατί μας εφοδιάζει με την απαραίτητη δύναμη να παρέχουμε συμπαράσταση σε όσους αγωνίζονται και υποφέρουν. Το χρέος σου είναι να ενδίδης, να ενδίδης πάντοτε εις τας Επιθυμίας που είναι τα τελειότερα πλάσματα των τελειοτέρων θεών. Όποιος ζει ευτυχισμένα, αυτός πορεύεται τον αληθινό Δρόμο, γιατί το Σχέδιο για τους ανθρώπους είναι η εκλογή της ευτυχίας. Η βίωση της ευτυχίας δεν οδηγεί αλλού παρά στη γήινη Ζωή, και εκείνος που θα ζήσει αυτή τη ζωή, θα είναι άξιος και για την Επόμενη. Όλα όσα αναζητάμε, όλα όσα ονειρευόμαστε δεν ανήκουν σε κάποια άλλη ζωή, υπάρχουν ήδη εδώ, και όποιος τα βρει εδώ, σε κείνον και ανήκουν για την αιωνιότητα. Μη κλείεσαι εν τω οίκω σου και πλανάσαι με θεωρίας δικαιοσύνης, με τας περί αμοιβής προλήψεις της κακώς καμωμένης κοινωνίας. Μη λέγης, Τόσον αξίζει ο κόπος μου και τόσον οφείλω να απολαύσω. (...) Ο άνθρωπος έχει γενικά μεγάλη δύναμη. Εάν επιθυμεί κάτι έντονα και αποφασίσει την υλοποίησή του, συνήθως μπορεί να το επιτύχει, αρκεί να ξεκινήσει από την ενεργοποίηση της ιδέας σε πνευματικό επίπεδο: τη δημιουργία σκεπτομορφής. Τότε, η ύλη δύναται να υπακούσει οποιαδήποτε στιγμή, όπως για παράδειγμα, αν έχει γίνει η εγκατάσταση του ηλεκτρικού, το να ανάψεις το φως είναι υπόθεση ενός δευτερολέπτου, να πατήσεις απλά τον διακόπτη. Όπως λέει ο Διδάσκαλος Ράμπα, η (ελεγχόμενη) φαντασία, αυτή που γνωρίζει να δημιουργεί σκεπτομορφές, είναι η ισχυρότερη δύναμη πάνω στη γη και νικά πάντα στη μάχη με τη θέληση. Ο,τιδήποτε φανταζόμαστε αβίαστα πως μπορούμε να κάνουμε, μπορούμε όντως να το υλοποιήσουμε, ανεξάρτητα από το πόσο δύσκολο ή και «απίθανο» μπορεί να μας λέει η λογική μας πως είναι. Αντίθετα, ο,τιδήποτε μας λέει η φαντασία μας ότι είναι αδύνατο για μας, είναι πράγματι αδύνατο, ανεξάρτητα από το πόσο σκληρά μας ωθεί να το κάνουμε η θέλησή μας. Από μόνη της η θέληση είναι δύναμη απατηλή και μπορεί να δέσει τον άνθρωπο στα γήινα πράγματα. Η αντίθεση μάλιστα ανάμεσα στη φαντασία και τη θέληση είναι αιτία πολλών νευρικών διαταραχών, γιατί η προσπάθεια να υποτάξει κανείς τη φαντασία του στη θέλησή του προκαλεί οδυνηρές εσωτερικές συγκρούσεις. Ο άνθρωπος ο οποίος έχει με το μέρος του τη φαντασία που τον πείθει για τις δυνατότητές του, δημιουργεί στη συνέχεια την απαραίτητη θέληση, η οποία τον ωθεί στην υλοποίηση της συγκεκριμένης επιθυμίας του. Εκείνος που γνωρίζει να χρησιμοποιεί δημιουργικά και να κατευθύνει την τεράστια αυτή δύναμη του εσωτερικού του κόσμου, χρησιμοποιεί, άμεσα και φυσικά, το εργαλείο του οραματισμού για να συνδέεται με την καρδιά του. Αρχίζει τότε να «ακούει» μέσα του την άηχη φωνή του Εαυτού του, τη Φωνή του Δασκάλου του, - μες στην σκέψη την ακούει το μυαλό - η οποία του απαντά σε κάθε ερώτημα πορείας και τον καθοδηγεί στα βήματά του. Τη χρήση του οραματισμού στη γήινη πρακτική ζωή, την ενεργοποίηση δηλαδή της εσωτερικής φωνής, χρησιμοποίησε και ο Ποιητής προκειμένου να επαν-ανακαλύψει τον ήδη χαραγμένο από τον Εαυτό του δρόμο στη συγκεκριμένη ενσάρκωση, ως προς το έργο του. Εγώ είχα δύο ιδιότητες. Να κάνω ποιήματα και να γράψω ιστορία. Ιστορία δεν έγραψα κι είναι αργά πλέον. Τώρα θα πείτε, πώς ξέρω ότι θα μπορούσα να γράψω ιστορία; Το καταλαβαίνω. Κάνω το πείραμα κι ερωτώ τον εαυτό μου. «Καβάφη, μπορείς να γράψεις μυθιστόρημα;» Δέκα φωνές με φωνάζουν: όχι. Κάνω πάλι το ερώτημα: «Καβάφη, μπορείς να γράψεις θέατρο;» Είκοσι πέντε φωνές με φωνάζουν πάλι: όχι. Κάνω πάλι το ερώτημα: «Καβάφη, μπορείς να γράψεις Ιστορία;» Εκατόν είκοσι πέντε φωνές με λένε: μπορείς να γράψεις. Εργασία είναι, άλλωστε, ο,τιδήποτε μας κάνει να αισθανόμαστε πλήρεις. Η προσφορά εργασίας είναι σημαντική όταν γίνεται στο χώρο που ο καθένας αγαπά ιδιαίτερα, αντίθετα, η εργασία μπορεί να παράγει αρνητική ενέργεια όταν εκπονείται με εσωτερική πίεση, για λόγους που δεν υπαγορεύονται από την Εσωτερική Διδασκαλία. 16. Οι επιθυμίες μας ενεργειακά υπάρχουν. Η υλοποίησή τους είναι ζήτημα φωτός κι αυτό το φως βρίσκεται μέσα μας⋅ σε μας έγκειται να το εκπέμψουμε: να αποφασίσουμε δηλαδή όσα επιθυμούμε να συμβούν, όσα πιστεύουμε πως θα μας κάνουν ευτυχισμένους και να κινηθούμε προς αυτά. Τις περισσότερες φορές, πάντως, ο άνθρωπος αισθάνεται, με την παρούσα κατάστασή του, έστω κι αν αυτή τον δυσαρεστεί, εν ασφαλεί ευρισκόμενος εντός λιμένος πλοίω, φοβούμενος, κατά βάθος τις συνέπειες της αλλαγής. Έτσι, μπλοκάρει μόνος του την υλοποίηση της επιθυμίας του καθώς ενδέχεται να επιθυμεί κάτι, αλλά η απόκτησή του να του φαίνεται πως θα τον φέρει αντιμέτωπο με μεγαλύτερα προβλήματα, οπότε ο ίδιος αποφεύγει την υλοποίηση της επιθυμίας του από φόβο προς το «άγνωστο» μέλλον. Και φυσικά, όσο παλινδρομεί ανάμεσα στην επιθυμία και την απόφασή του, αρνούμενος να επιλέξει, παραμένει δέσμιος της δυστυχίας που του προκαλεί η αναποφασιστικότητα ή η ανευθυνότητα. Σ' αυτό το στάδιο, γνωρίζει αρκετά, όμως εμπιστεύεται ακόμα περισσότερο τα λόγια των ανθρώπων από την εσωτερική του φωνή και ζητά την αρωγή ανθρώπων που δεν μπορούν να δουν μακρύτερα απ' αυτόν. Το περιβάλλον ή οι σκέψεις του περιπλέκουν την κατάσταση και προσπαθούν να τον οδηγήσουν αλλού, δεδομένου ότι αντικατοπτρίζουν την εσωτερική του σύγχυση και την αναζωπυρώνουν. Οι άλλοι τον λέγουν πολλά για να τον πείσουν και συνήθως τον πείθουν ν' αλλάξει δρόμο, με τες από άκρου εις άκρον εσφαλμένες τους πληροφορίες, / και με τες υποσχέσεις τους, και τες βλακείες. Βλέπουμε, λοιπόν, πόσο δύσκολη είναι η πίστη, ιδιαίτερα όταν οι άνθρωποι γύρω τρέφουν με τα λόγια τους τους φόβους μας! Ταυτόχρονα, όμως, οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι είναι άριστοι συνεργάτες στο έργο μας, εφόσον μας εκπαιδεύουν να χτίσουμε την πίστη μας σθεναρή και απόρθητη από αμφιβολίες και κατάσκοπους της σκέψης. Μας μαθαίνουν, με άλλα λόγια, ότι την απάντηση τη λαβαίνουμε μόνο από τη Φωνή που ζει μέσα μας και μας αναθέτει τα βήματα στο δρόμο της ευθύνης της δημιουργίας. Άλλοτε πάλι, δεν παραμένουμε σταθεροί στην επιθυμία μας επειδή αποθαρρυνόμαστε από τις δοκιμασίες που επακολουθούν⋅ ενώ, αντίθετα, ο λόγος ύπαρξης των δυσκολιών είναι να μας οδηγήσουν στην πραγματικότητα της ευχής μας, αφού δεν μας χαρίζεται παρά αυτό που έχουμε αποκτήσει με εργασία. Το αποτέλεσμα της εργασίας μας δεν είναι αυτό που νομίζουμε, γι' αυτό πρέπει να εργαζόμαστε - όχι όπως συμβατικά θεωρείται - ταπεινά και χωρίς προσμονή, ακόμα κι όταν το πέλαγος μας φαίνετ' οχληρόν, ακόμα κι όταν μεγάλα νέφη σκέπουσι τον ήλιον. Μέσω των δοκιμασιών, όσο επίπονο και αν είναι, επαναβεβαιώνουμε συνεχώς την επιλογή μας και μαθαίνουμε να ενεργούμε με χαλαρότητα και ισορροπία, να διατηρούμαστε ψύχραιμοι και να περιμένουμε να κοπάσει η καταιγίδα για να κάνουμε το επόμενο βήμα. Χειμώνα, καλοκαίρι, κάθονταν στη στέγητων Ατρειδών κ' έβλεπ' ο Φύλαξ. Τώρα λέγειευχάριστα. Μακρυά είδε φωτιά ν' ανάβη.Και χαίρεται⋅ κι ο κόπος του επίσης παύει.Είναι επίπονο και νύκτα και ημέρα,στην ζέστη και στο κρύο να κυττάζης πέρατο Αραχναίον για φωτιά. Τώρα εφάνητο επιθυμητόν σημείον. (...) Ο κόπος πάντα αμείβεται και η αγάπη φέρνει την αγάπη⋅ αρκεί να πιστεύουμε πως το επιθυμητόν σημείον θα φανεί: πως ο καιρός θα έρθει όπως τον έχουν δει τα μάτια μας, όπως τον έχει επιθυμήσει η καρδιά μας και τον έχει αγγίξει το μυαλό μας. Και χαιρόμαστε όταν έρθει η ώρα να καρπωθούμε τα αποτελέσματα των πράξεών μας, όπως και ο Φύλαξ όταν είδε το Φως, κι' ο κόπος μας επίσης παύει. Συμβαίνει ακόμα μερικές φορές, να εγκαταλείπουμε την κατεύθυνση που έχουμε επειδή δεν συνειδητοποιούμε ότι όλα όσα επιθυμούμε, αυτά υπάρχουν ήδη στη ζωή μας. Αντί να ασχοληθούμε με την ευθύνη να τα εξελίξουμε, αμφιβάλλουμε για την ευτυχία μας και την ικανότητά μας να τη διατηρήσουμε. Δεν τα ηύρα πια - τ' αποκτηθέντα κατά τύχην όλως,που έτσι εύκολα παραίτησα΄ και που κατόπι με αγωνίαν ήθελα. Σε περίπτωση αδράνειας, κάθε φορά δηλαδή που ο άνθρωπος παραιτείται από την επιθυμία του, οι δεσμίδες του φωτός που είχε εκπέμψει, αντί να καταλήξουν στην υλική μορφοποίησή της, αποϋλώνονται, και ξεκινά πάλι από την αρχή με μία καινούργια επιθυμία. Μέχρι, άλλωστε, να αναδυθεί μέσα μας η τελική και οριστική Επιθυμία, η διαδικασία αυτή των επιθυμιών, που έτσιεύκολα παραιτούμε, δοκιμάζοντας και αλλάζοντας συνεχώς ενδιάμεσους γήινους-υλικούς στόχους, επαναλαμβάνεται αμέτρητες φορές στη διαδρομή μας. 17. Συνήθως, ο χρόνος «αναμονής» της υλοποίησης μιας επιθυμίας δεν αποτελεί αναμονή στην πραγματικότητα, αλλά χρόνο εσωτερικής εξέλιξης, εφόσον κατά τη διάρκειά του ο άνθρωπος επεξεργάζεται εσωτερικά την επιθυμία του και ωριμάζει μέσα του η οριστική μορφή της. Όταν και όσο καθυστερεί η υλοποίηση, σημαίνει πως ο άνθρωπος δεν έχει μορφώσει μέσα του την αλήθεια του, και όχι βέβαια πως είναι ένας χρόνος «κενός» και χωρίς άλλη αιτιότητα. Ενδέχεται ακόμα ο άνθρωπος να βιώνει το αίσθημα της ανυπομονησίας, διότι δεν έχει λάβει υπόψιν του ότι η υλοποίηση μιας επιθυμίας, που ενδεχομένως αφορά ένα ολόκληρο πλάνο ζωής δεν είναι δυνατό να επέλθει άμεσα και γρήγορα. Αν πάρουμε σαν παράδειγμα τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές θα καταλάβουμε τη διαδικασία: όσο πιο παλιό μοντέλο είναι, τόσο πιο αργός είναι στην επεξεργασία δεδομένων, ή στη μνήμη, ή στην εκτύπωση. Όσο πιο προηγμένη η τεχνολογία, τόσο αυτοματοποιείται η εργασία. Όσο κι αν το μυαλό, η διάνοια κάποιων ανθρώπων έχει προχωρήσει, το υλικό σώμα μάς κατατάσσει στην «παλιά τεχνολογία». Κάποιοι μεγάλοι δάσκαλοι είχαν τη δυνατότητα να ξεπεράσουν αυτά τα όρια και να επισπεύσουν τις διαδικασίες: αυτό που βλέπαμε τότε, τα «θαύματα» δηλαδή - της Τέχνης της πιστής δώρα πιστά -, ήταν μια άμεση υλοποίηση της επιθυμίας μέσω της δύναμης της σκέψης. Αυτό που είναι δύσκολο για τους ανθρώπους, στην πραγματικότητα είναι άκαιρο. Το ίδιο ακριβώς πράγμα, όταν έρθει η κατάλληλη εποχή, γίνεται εύκολο και απλό. Η δυσκολία, λοιπόν, δεν είναι μία εγγενής ιδιότητα, αλλά ο τρόπος που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος το ότι δεν έχει φθάσει η κατάλληλη στιγμή, ότι ο χρόνος δεν είναι επαρκής. Αυτά που μας φαίνονται μακριά, είναι απλώς αόρατα. Μη ήτο σφάλμα της Αγάπης η αποτυχία; Ο δρόμος ίσως δεν ήτο πολύ δύσκολος, αλλά πολύ αδύνατος εκείνη ... Ενόμιζε, φαίνεται ο ελαφρός, ότι η Αγάπη του είχε ανεξάντλητον ζωτικότητα, και μόλις την συνέφερεν ολίγον την εγκατέλειπε και εκύτταζεν αλλού, ενώ εκείνη ήτο ακριβώς η στιγμή καθ' ήν έπρεπε να την υποστηρίζη, να την κρατά σφικτά, να την θερμαίνη, δια να μη λιποθυμήση πάλιν η πτωχή ασθενής ... Γι' αυτό και είναι σημαντικό να εξετάζει κανείς εάν στην υλοποίηση της επιθυμίας του εμπλέκεται ο εγωισμός, όταν η επιθυμία είναι καταναγκαστική, δηλαδή δεν λαμβάνονται υπόψιν οι συνέπειες που θα έχει η ενεργοποίηση όλης της διαδικασίας. Τότε ο άνθρωπος δεν εμπιστεύεται το Σύμπαν, τους μηχανισμούς και την αρμονία του, αλλά επικεντρώνεται αποκλειστικά στην επιθυμία του και την ικανοποίησή της. Πόσες φορές, άλλωστε, δεν λυπηθήκαμε μεγάλως για επιθυμίες που κάποιο τυχαίον εμπόδιο τες ματαίωσε ή για σχέδια που κάπως βιαστικά ήλθε και τα σταμάτησεν η Μοίρα - πάντως δεν θα διαρκούσανε πολύ - για να διαπιστώσουμε, στη συνέχεια, ότι «αποτυχίες» που μας φαίνονταν ανεξήγητες, ήταν απαραίτητες για να στεριώσει ο δρόμος μας, ότι αποτελούσαν τύχη και εύνοια συμπαντική. Όμως να χωρισθούν, δεν τόθελαν αυτοί.Ήταν η περιστάσεις.- Ή μήπως καλλιτέχνηςεφάνηκεν η Τύχη χωρίζοντάς τους τώραπριν σβύσει το αίσθημά των, πριν τους αλλάξει ο Χρόνος. Όλα πάντως εξυπηρετούν το γενικό Σχέδιο Ζωής, τη μεγάλη οικοδομή της Προόδου, την επίτευξη του Σχεδίου του Θεού για την ανθρωπότητα, κι αυτό είναι κάτι που όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε τόσο καλύτερα θα μπορέσουμε να κατευθύνουμε τη ζωή μας προς τον σωστό προσανατολισμό. Ο Δρόμος απαιτεί, εκτός από διάθεση ανάλυσης εσωτερικής, και ανάληψη αποφάσεων. Οι αποφάσεις πρέπει να μη βασίζονται σε συναισθήματα παροδικά, αλλά σε αρχές αμετάβλητες. Συχνά αποφεύγουμε τη δράση επειδή φοβόμαστε τα «λάθη» ως σπατάλη χρόνου και ενέργειας, κάτι που δεν είναι⋅ αντίθετα, είναι επένδυση δημιουργίας. Η διαδρομή είναι νομοτέλεια στη Φύση, και έστω και ένα μικρό βήμα είναι κέρδος κάθε φορά. Η εσωτερική στάση του Δημητρίου Σωτήρος (162-150 π.Χ.) είναι το παράδειγμα: Κάθε του προσδοκία βγήκε λανθασμένη! Φαντάζονταν έργα να κάμει ξακουστά,να παύσει την ταπείνωσι που απ' τον καιρό της μάχηςτης Μαγνησίας την πατρίδα του πιέζει.(...)Υπέφερε, πικραίνονταν (...)τραβιούνταν μόνος του, κι αγανακτούσε, (...)ιδού που έχει θέλησιν αυτός⋅θ' αγωνισθεί, θα κάμει, θ' ανυψώσει.(...)κι όλην αυτήν την δύναμιν που έχειμες στην ψυχή του, όλην την ορμήναυτή θα μεταδώσει στον λαό. Και τώρα;Τώρα απελπισία και καϋμός.(...) Αδιάφορον: επάσχισεν αυτός,όσο μπορούσεν αγωνίστηκε.Και μες στην μαύρη απογοήτευσί του,ένα μονάχα λογαριάζει πιαμε υπερηφάνειαν⋅ που κ' εν τη αποτυχία του,την ίδιαν ακατάβλητην ανδρεία στον κόσμο δείχνει. Τ' άλλα - ήσαν όνειρα και ματαιοπονίες. Μία ακόμα έννοια που δεν υφίσταται στο πνευματικό λεξιλόγιο είναι αυτή της αποτυχίας. Η «αποτυχία» δείχνει πως δεν έχει έρθει ακόμα η ώρα της ωρίμανσης. Έργα ξακουστά ή όχι, εμείς εξακολουθούμε να υπάρχουμε: κάθε φορά που η προσδοκία μας βγαίνει λανθασμένη, η πορεία μας ανεξαρτητοποιείται από τη σύλληψη αλλά όχι και από το Ιδανικό. Δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε τη δόνηση που μας προσφέρει η ενέργεια του αγώνα μας - όλην αυτήν την δύναμι που έχουμε μες στην ψυχή μας - αλλά να συνεχίζουμε την πορεία μας, η οποία θα μας δείξει το δρόμο. Οι ανεκπλήρωτες επιθυμίες μας θα μας ξαναφέρουν πίσω στη Γη ζητώντας να λάβουν την υλοποίησή τους. Αυτές χαράζουν την πορεία μας για τις επόμενες ενσαρκώσεις μας. Σαν σώματα ωραία νεκρών που δεν εγέρασανκαι τάκλεισαν, με δάκρυα, σε μαυσωλείο λαμπρό,με ρόδα στο κεφάλι και στα πόδια γιασεμιά - έτσ' η επιθυμίες μοιάζουν που επέρασανχωρίς να εκπληρωθούν⋅ χωρίς ν' αξιωθεί καμιάτης ηδονής μια νύχτα, ή ένα πρωί της φεγγερό. Κανείς δεν αποτυγχάνει παρά μόνο αν σταματήσει να διεκδικεί αυτό που επιθυμεί ή αν παραιτηθεί πριν το βρει. Και βέβαια, δεν πρέπει να οριοθετεί κανένα «τέλος» για το δρόμο που έχει επιλέξει ως πιο αγαπημένο, για το έργον του το πιο αγαπητό / που δούλεψε συγκινημένα και το πιο προσεκτικά. 18. Η συρρίκνωση των επιθυμιών μειώνει τις δυνάμεις εξέλιξης του ανθρώπου και τον καθηλώνει στη στασιμότητα. Η παραίτηση από τη θέληση για ευτυχία - η Σατραπεία της ψυχής - είναι απονέκρωση που οδηγεί κάποτε στην τελική αποσύνθεση της ψυχής. Τι συμφορά, ενώ είσαι καμωμένοςγια τα ωραία και μεγάλα έργαη άδικη αυτή σου η τύχη πάνταενθάρρυνσι κ' επιτυχία να σε αρνείται⋅να σ' εμποδίζουν ευτελείς συνήθειες,και μικροπρέπειες, κι αδιαφορίες.Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις,(η μέρα που αφέθηκες κ' ενδίδεις),και φεύγεις οδοιπόρος για τα Σούσα,και πηαίνεις στον μονάρχην Αρταξέρξηπου ευνοϊκά σε βάζει στην αυλή του,και σε προσφέρει σατραπείες και τέτοια.Και συ τα δέχεσαι με απελπισίααυτά τα πράγματα που δεν τα θέλεις.Άλλα ζητεί η ψυχή σου, γι' άλλα κλαίει⋅τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών,τα δύσκολα και τ' ανεκτίμητα Εύγε⋅την Αγορά, το Θέατρο, και τους Στεφάνους.Αυτά πού θα τα βρεις στη σατραπεία⋅και τι ζωή χωρίς αυτά θα κάμεις. Το χρέος της ευτυχίας επιτάσσει, αντί να ζήσει την φρικτή μέρα που αφέθηκε κ' ενδίδει στο φόβο του, να ενδώσει στις επιθυμίες του⋅ η αγάπη προς τον εαυτό μας δεν σημαίνει αποδοχή των φόβων αλλά αποδοχή των επιθυμιών μας. Μια άλλη «Σατραπεία» βίωσε και ο βασιλιάς της Σπάρτης Δημάρατος, όταν ο συμβασιλιάς του, Κλεομένης ο Α΄, συνωμότησε με τον Λεωτυχίδη, ο οποίος τελικά διαδέχθηκε τον Δημάρατο, καιαναίσχυντα εδωροδόκησαν το μαντείον των Δελφών για να πετύχουν την έκπτωσή του από το θρόνο, με την κατηγορία πως δεν ήταν γνήσιος γιος του βασιλιά Αρίστωνος. Ο Δημάρατος, πουμεγάλη αδικία τον έγινε, υπέκυψε στο φόβο του. Ο φόβος είναι ένας καρκίνος της ψυχής που πολλαπλασιάζεται καμιά φορά με την ανοχή μας, επειδή δεν τον αντιμετωπίζουμε ευθέως και ως πραγματικό αντίπαλο. Κι όταν πια υπέκυψε, και το απεφάσισε / να ζήσει μ' εγκαρτέρησιν ως ιδιώτης, εκορυφώθ' ηδυστυχία του. Έτσι, ο Δημάρατος έφτασε να προδώσει τον ίδιο του τον εαυτό, προδίδοντας ό,τι περισσότερο αγαπούσε. Κατέφυγε στην αυλή των Περσών, σύμβουλος του Δαρείου του Α΄, και συμμετείχε στην εκστρατεία του Ξέρξη του Β΄ κατά της Ελλάδας... Όθεν τον Ξέρξην με πολύν ζήλον υπηρετεί.Με τον μεγάλο Περσικό στρατό,κι αυτός στην Σπάρτη θα ξαναγυρίσει⋅ και βασιλεύς σαν πριν, πως θα τον διώξειαμέσως, πως θα τον εξευτελίσειεκείνον τον ραδιούργον Λεωτυχίδη. Το θέμα είναι, λέει ο Ποιητής, ο Χαρακτήρ του Δημαράτου, καθώς πίσω από μία ολόκληρη κατηγορία παρόμοιων εμπειριών τις οποίες έλκουν χαρακτήρες σαν του Δημάρατου, το σύμπαν έχει «κρύψει» το μήνυμα της ανεξαρτησίας: ο άνθρωπος οφείλει να διεκδικεί όσα του αρνούνται, οφείλει να προστατεύει τον εαυτό του και να τον αποκαθιστά όποτε είναι απαραίτητο. Δεν του ζητάται να είναι σκληρός και άδικος ούτε καν να απονέμει δικαιοσύνη, καθότι αυτό οργανώνεται από ανώτερες κοσμικές δυνάμεις. Οφείλει να είναι ο εαυτός του και να υποστηρίζει αυτό που είναι με διττή σημασία: γνωρίζοντας τα όριά του κάθε φορά που οι καταστάσεις τον δοκιμάζουν και υποστηρίζοντας αυτό το όλον. Δεν πρέπει να φοβάται να αντιμετωπίσει καταστάσεις, γιατί καμία δύναμη δεν είναι ισχυρότερη από τη δύναμη του εαυτού του. Ο άνθρωπος που πορεύεται στο αιώνιο Φως, ισχυροποιείται με την προσευχή και χρησιμοποιεί το μυαλό για να αποδυναμώνει το φόβο. Ξέρει πάντα τι να κάνει: όταν απλώνεις το χέρι, τότε σου προσφέρεται η ζεστασιά της ψυχής. Όταν προσφέρεις αυτό που θάθελες να πάρεις, τότε η καρδιά σου είναι χορτασμένη. Όσα περιμένουμε, αυτά να διδάσκουμε με τη ζωή μας. Κι όσα δεν λύσαμε, ο Θεός θα μας τα στείλει ξανά, για να μας βοηθήσει να τα λύσουμε. Και τότε, ας περιμένουμε την ημέρα που ο αγώνας θα έχει αποφέρει αποτελέσματα, που το παρελθόν θα έχει νικηθεί οριστικά. Ας πιστεύουμε σ' αυτή τη μέρα, κι ας την περιμένουμε, γιατί θα έρθει.

to-en 1. Μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω μου έχτισαν τείχη - "Η Μεταφυσική στον Κ.Π. Καβάφη" 2. Εάν η γη καλύπτεται με σκότος, μη φοβείσαι. Μη ό,τι είναι έρεβος νόμιζε διαρκές. 3. Μια εξαίρετη θα κάμω πανοπλία 4. Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή 5. Το χρέος σου είναι να ενδίδης, να ενδίδης πάντοτε εις τας Επιθυμίας που είναι τα τελειότερα πλάσματα των τελειοτέρων θεών. 6. Έναν καϋμό βαθύ μονάχα είχε 7. Kαι καθημερινώς, την κεφαλήν της αίρει υψηλοτέραν 8. Σ' άλλη ζωή θα τάξερε η καρδιά μας 9. Κ' αισθηματοποιήθηκες ολόκληρο, για μένα Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ