Πορνό, Κατεστημένο και Χρηστά Ήθη

Του Θανάση Βέμπου

Από καταβολής κινηματογράφου, οι πορνογραφικές ταινίες αποτέλεσαν ένα από τα πρώτα είδη της έβδομης τέχνης. Πρωτόγονες και κακότεχνες στην αρχή, έγχρωμες και ομιλούσες αργότερα, «μαλακές» στην αρχή, «σκληροπυρηνικές» αργότερα, στη χώρα μας παίζονταν πάντα σε περιθωριακές, κακόφημες αίθουσες.

Εννοείται ότι τέτοιες ταινίες αποτέλεσαν ευθύς εξαρχής μαγνήτη για τη νεολαία, ιδιαίτερα μιας εποχής που για το κατεστημένο το σεξ ήταν κάτι «βρώμικο» και «ανήθικο», και όπου τέτοιες «πρόστυχες ταινίες» ήταν το εισιτήριο για το «βόρβορο της διαφθοράς». Κάποτε η υποκριτική ηθική του μικροαστισμού είχε το πάνω χέρι και ο καθωσπρεπισμός ήταν ο παντοδύναμος κώδικας συμπεριφοράς. Κάποτε, ταινίες που σήμερα προβάλλονται κανονικά στην απογευματινή ζώνη της τηλεόρασης, θεωρούνταν «πορνογραφικές».

Στην Ελευθερία (15.4.1950), διαβάζουμε πως ο τότε διευθυντής της αστυνομίας Αθηνών Αλ. Έβερτ (πατέρας του Μιλτιάδη Έβερτ) άσκησε ένσταση στην απόφαση της πρωτοβάθμιας επιτροπής να επιτραπεί η προβολή της ταινίας Στη Γωνιά του Δρόμου. 

Τι έδειχνε αυτή η ταινία; «Την διαφθοράν μιας νέας, μαθητρίας κολλεγίου… Η ταινία εμφανίζει αμβλώσεις, τοκετούς με καισαρικάς τομάς και κατόπιν σκηνάς με συμπτώματα αφροδισίων παθών». Έτσι λοιπόν, για να προστατέψει τα χρηστά ήθη, η πρωτοβάθμια επιτροπή που αποτελείτο από εκπροσώπους της Εισαγγελίας, του υπουργείου Τύπου και της αστυνομίας (τους στυλοβάτες της ηθικής φυσικά) έδωσε άδεια, συστήνοντας όμως «όπως ορισμέναι σκηναί της ταινίας να προβάλλονται εις άρρενας θεατάς και ωρισμέναι εις θήλεις». Κι έτσι, επειδή αυτού του… ιρανικού τύπου διαχωρισμοί ήταν ανέφικτοι ακόμα και για την Ελλάδα του 1950, ο Έβερτ αποφάσισε να απαγορέψει την προβολή για να μην υπάρξει κανένα πρόβλημα.

Μια διαφήμιση κινηματογραφικής ταινίας τα λέει όλα (Ελευθερία, 21.11.1958)

Τα χρόνια περνούν, οι κώδικες χαλαρώνουν κάπως. Όχι πολύ όμως. Στην Απογευματινή της 3.2.1966 διαβάζουμε: «Ο κακός κινηματογράφος και το κακό έντυπο είναι η βασική αιτία της νεανικής εγκληματικότητος. Από την αναμφισβήτητη αυτή αλήθεια παρωρμήθησαν γνωστοί Αθηναίοι –καθηγηταί, δικαστικοί, απόστρατοι ανώτατοι αξιωματικοί κλπ- και αποφάσισαν να κτυπήσουν δύο στόχους: τους γονείς και το κράτος». Έτσι δημιουργήθηκε ο σύλλογος ‘Θέαμα και Νεότης’, με μέλη «ανθρώπους αποφασισμένους να αγωνισθούν για ν’ ανακόψουν το κύμα της παιδικής ή νεανικής εγκληματικότητος. Προσπάθεια αξιέπαινη και θαυμαστή με απέραντον κοινωνικόν περιεχόμενον».

Με τέτοιες φωτογραφίες στις προθήκες, οπωσδήποτε όλο και κάποιος "θα ενδιαφερθή" (Ακρόπολις 9.6.1966)

Την ίδια εποχή, δριμύ κατηγορώ εξαπολύεται από τον πρώην υπουργό Δημ. Βρανόπουλου. «Δεν γνωρίζω εάν η εμπορία ναρκωτικών γίνεται πρόξενος μεγαλυτέρας συμφοράς από την ασύδοτον πορνολαγνείαν, την οποίαν καλλιεργεί αυτού του είδους ο κινηματογράφος και αι προ αυτού δημοσιευόμεναι κραυγαλέαι αισθησιακαί διαφημίσεις του… Εάν παρατηρήση κανείς νέους εξερχομένους των αιθουσών προβολής τοιούτων ταινιών αισθάνεται πόνον από τα αποχαυνωμένα πρόσωπα που αποτελούν καθρέπτην του αληθούς μαστιγώματος των ενστίκτων που υπέστησαν επί δίωρον εις την σκοτεινήν αίθουσαν». (Ακρόπολις 9.6.1966)

 

Οπως βλέπετε, το Κράτος ήταν πάντα ανύπαρκτο! (Απογευματινή 3.2.1966, Ανεξάρτητος Τύπος 15.6.1969)

Ένα χρόνο μετά, έρχεται η «Εθνοσωτήριος» και η λογοκρισία της. Αλλά εφτά χρόνια αργότερα, μαζί με την αφαίρεση του «γύψου» έρχονται και οι νέες τάσεις που είχαν μείνει πεισματικά κλεισμένες απέξω. Είναι η εποχή της «τσόντας». Στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης έχουμε μια κατάσταση που περιγράφει χαρακτηριστικά ο Κώστας Χαρδαβέλλας σε ένα ρεπορτάζ του (Ελευθεροτυπία 11.11.1975):

«Και ξαφνικά ανακαλύψαμε την πορνογραφία στην Ελλάδα. Μπήκαμε στην εποχή του πορνό με την ‘μανταλιτέ’ ενός μαθητευόμενου μάγου και μπλεχτήκαμε σε μια χιονοστιβάδα που όλο και μεγαλώνει. Σπάσαμε με μανία τα μουχλιασμένα χρονοντούλαπα της ηθικολογικής μας υστερίας και αρχίσαμε το μακρύ οδοιπορικό στον κόσμο του Σεξ 75, μοιάζουμε όμως να περπατούμε ξυπόλητοι στ’ αγκάθια”.

Σώστε μας απο τον εαυτό μας! (Ελευθεροτυπία, 11.11.1975)

Στα «άχρωμα και λειψά» χρόνια της μεταπολίτευσης οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων καταγγέλλουν ότι οι μαθητές σε ένα μεγάλο ποσοστό εμφανίζουν «ψυχική αναστάτωση και χαλάρωμα της θελήσεώς τους» (!). Εννοείται ότι φταίνε οι «τσόντες». Η Ανώτατη Συνομοσπονδία Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων αποστέλλει σχετικές επιστολές στον Πρωθυπουργό και στους αρμόδιους Υπουργούς, εκφράζοντας «την βαθύτατη οδύνη της γιατί ενώ τα περίπτερα των Αθηνών είναι καταστόλιστα από άσεμνα περιοδικά των οποίων και μόνον τα εξώφυλλα εκθέτουν ανατριχιαστικάς εικόνας χυδαιοτήτων, ουδεμία επέμβαση εντεταλμένων οργάνων της Πολιτείας παρετηρήθη. Απορούμε δια ποίον λόγον εγκαταλείπεται ο Ελληνικός Λαός και μάλιστα η ελληνική νεολαία εις τοιούτον εκμαυλισμόν και οδηγείται εντέχνως και συστηματικώς εις ηθικήν κατάπτωσιν, απόδουσα προς το πνεύμα της αληθούς Δημοκρατίας».

Ελευθεροτυπία 11.11.1975

Από τότε πέρασε πολύς καιρός. Τα στεγανά έχουν σπάσει και η πλημμυρίδα της εικόνας έχει μεταβάλλει τον κόσμο, σαρώνοντας νοοτροπίες, ηθική και κατεστημένες αξίες. Σήμερα είναι πανεύκολο να κατεβάσει κανείς δωρεάν υψηλής ευκρίνειας πορνογραφικές ταινίες κάθε είδους –ή να φτιάξει τις δικές του και να τις «ανεβάσει» στο Διαδίκτυο. Ο 21ος αιώνας αναζητά το δικό του κώδικα ηθικής. Οι κάποτε θεματοφύλακες του καθωσπρεπισμού ξέμειναν στον Κατήφορο και στο Νόμο 4000 και στα κιτρινισμένα φύλλα παλιών εφημερίδων, απολιθώματα μιας εποχής που φαντάζει απίστευτα μακρινή…

Ομως σκεφτείτε ένα απλό ερώτημα.

Αλήθεια, πώς θα φαντάζουν ας πούμε μισό αιώνα μετά, τα σχόλια, οι παραινέσεις και οι επικρίσεις των σημερινών θεματοφυλάκων της ηθικής;

---

Θανάσης Βέμπος

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ