Γιατί ο άνθρωπος λαμβάνει αποφάσεις που θα μετανιώσει αργότερα;

Παρόλο που είναι σπάνιο τα επιστημονικά περιοδικά να ασχολούνται με φιλοσοφικά ερωτήματα, εντούτοις ένα άρθρο στο τεύχος αυτής της εβδομάδας του περιοδικού “Science’ ξεκινάει με την ερώτηση: «Γιατί οι άνθρωποι λαμβάνουν τόσο συχνά αποφάσεις για τις οποίες μετανιώνει ο μελλοντικός τους εαυτός;» Στην ηλικία των 18, το τατουάζ με την νεκροκεφαλή μοιάζει να είναι μια πολύ καλή ιδέα, αλλά στην ηλικία των 28 είναι τιμωρία. Συναντάτε τον άντρα των ονείρων σας στα 25, όμως τα όνειρά σας έχουν διαφοροποιηθεί στα 35, και καταλήγετε διαζευγμένοι.

«Ακόμη και στα 68, οι άνθρωποι σκέφτονται ότι δεν είναι αυτοί που ήταν στα 58, όμως είναι σίγουροι ότι θα παραμείνουν οι ίδιοι στα 78,» λέει Daniel Gilbert, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ .

Μια προφανής απάντηση στο ερώτημα είναι ότι οι άνθρωποι ωριμάζουν και ότι η αλλαγή είναι αναπόφευκτη. Όμως, μετά από εξέταση των απαντήσεων που έδωσαν περισσότεροι από 19.000 άνθρωποι, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ακόμα κι αν οι περισσότεροι αναγνώριζαν ότι οι ζωές τους έχουν αλλάξει κατά την τελευταία δεκαετία της ζωής τους, εντούτοις δεν πίστευαν ότι αυτή η αλλαγή συμβαίνει διαρκώς. Κόντρα στα δεδομένα, οι περισσότεροι άνθρωποι φαίνεται να πιστεύουν ότι όπως είναι τώρα, έτσι -λίγο πολύ- θα είναι για πάντα.

Για παράδειγμα, 0 μέσος 33χρονος που ερωτήθηκε στην έρευνα, ανάμενε ότι θα αλλάξει λιγότερο κατά την επόμενη δεκαετία, σε σχέση με ότι ανέφεραν οι 43χρονοι για το πόσο άλλαξαν κατά την τελευταία δεκαετία. Όπως φαίνεται, οι άνθρωποι θεωρούν το παρόν ως το κρίσιμο σημείο της ζωής τους κατά το οποίο διαμορφώθηκε πλήρως η προσωπικότητα τους, και ότι έτσι θα παραμείνουν για το υπόλοιπο της ζωής τους. Παρόλο που η προσωπικότητα και οι αξίες της ζωής τείνουν να σταθεροποιηθούν με την πάροδο της ηλικίας, οι περισσότεροι άνθρωποι υποτιμούν την έκταση των μελλοντικών αλλαγών της προσωπικότητας. Οι ερευνητές αποκαλούν αυτό το φαινόμενο ως «το τέλος της ιστορικής ψευδαίσθησης».

Αναλύοντας τις απαντήσεις των συμμετεχόντων στην μελέτη, οι ερευνητές κατέληξαν σε δυο συμπεράσματα:

1. Όσο περισσότερο μεγαλώνουμε, τόσο λιγότερο πιστεύουμε ότι έχουμε αλλάξει ή θα αλλάξουμε. Το εύρημα αυτό δεν προκαλεί έκπληξη: εδώ και πολλά χρόνια, οι επιστημονικές έρευνες έχουν επιβεβαιώσει αυτό που γνωρίζουμε όλοι από την εμπειρία μας, δηλαδή ότι η προσωπικότητα και οι προτιμήσεις του καθενός σταθεροποιούνται με την ηλικία. Ο παππούς στα 80 θα είναι πιο φανατικά προσκείμενος στο πολιτικό κόμμα που υποστηρίζει, σε σχέση με όσο ήταν στα 65. Ακόμη και οι νέοι αισθάνονται ότι η προσωπικότητα τους έχει διαμορφωθεί. Τους είναι δύσκολο να φανταστούν ότι μπορούν να αλλάξουν σημαντικά οι πεποιθήσεις και οι αξίες στις οποίες πιστεύουν – ακόμα κι αν διαπιστώνουν ότι πραγματικά αλλάζουν συχνά απόψεις καθώς ο χρόνος προχωρεί.

2. Στην ίδια λογική, παρόλο που οι άνθρωποι αναγνωρίζουν γενικά ότι η προσωπικότητα και οι προτιμήσεις τους έχουν αλλάξει στο παρελθόν, εντούτοις αρνούνται να αποδεχτούν ότι η προσωπικότητα και οι προτιμήσεις τους θα αλλάξουν στο μέλλον. Στο πλαίσιο της έρευνας, οι ερευνητές συνέκριναν πόσο είχαν αλλάξει κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας 3.808 ενηλίκων. Οι συμμετέχοντες είχαν απαντήσει σ’ ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με την προσωπικότητα τους στα μέσα της δεκαετίας του 1990, και στη συνέχεια το απάντησαν πάλι στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες εκτίμησαν αρκετά καλά πόσο άλλαξαν κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά υποτίμησαν δραματικά την επίδραση του χρόνου στην προσωπικότητα τους.

 

Το κατά πόσο οι άνθρωποι αλλάζουν είναι σίγουρα ένα από τα πιο σημαντικά ερωτήματα της ψυχοβιολογίας. Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Science” προσθέτει ένα λιθαράκι στην προσπάθεια να δοθεί απάντηση: Καταλαβαίνουμε ότι έχουμε αλλάξει, αλλά αισθανόμαστε άβολα στην ιδέα ότι θα αλλάξουμε περαιτέρω.

ΠΗΓΗ

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ