Την αποκωδικοποίηση των ονείρων πέτυχαν ιάπωνες επιστήμονες

Με ειδικό λογισμικό

Ένα βήμα πιο κοντά στην ερμηνεία των ονείρων έκαναν ιάπωνες νευροεπιστήμονες, αφού με τη βοήθεια ειδικού ηλεκτρονικού λογισμικού κατάφεραν έως έναν βαθμό να «δουν» τα όνειρα ομάδας εθελοντών, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται στο Science.

Οι ερευνητές με επικεφαλής τον Δρ Γιουκιγιάσου Καμιτάνι των Εργαστηρίων Υπολογιστικής Νευροεπιστήμης ATR στο Κιότο, συνδύασαν την λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) με ένα ειδικά σχεδιασμένο λογισμικό και κατάφεραν να «διαβάσουν» με ποσοστό ακρίβειας 60% τις ονειρικές εικόνες που οι εθελοντές του πειράματος έβλεπαν, καθώς κοιμούνταν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ η επιστήμη της Ψυχανάλυσης δίνει τεράστια σημασία στην σημασία των ονείρων, παραμένει μέχρι και σήμερα άγνωστο γιατί οι άνθρωποι ονειρεύονται. «Δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτε για τη λειτουργία του ονείρου», παραδέχεται η νευροεπιστήμονας Μασάκο Ταμάκι.

«Είχα την ισχυρή πεποίθηση όμως πως η αποκωδικοποίηση των ονείρων θα ήταν εφικτή, τουλάχιστον για ορισμένες πτυχές τους. Δεν εξεπλάγην από τα αποτελέσματα, αλλά ενθουσιάστηκα», εξηγεί ο Δρ Καμιτάνι.

Οι ιάπωνες επιστήμονες συνεργάστηκαν με τρεις εθελοντές που κλήθηκαν να κοιμηθούν σε εργαστηριακές συνθήκες. Μόλις οι εθελοντές φαινόταν πως ονειρεύονταν (πριν το πρώτο στάδιο ύπνου REM), οι επιστήμονες τους ξυπνούσαν και τους ζητούσαν να περιγράψουν τι είχαν δει στον ύπνο τους. Αυτό επαναλήφθηκε πάνω από 200 φορές με καθέναν από τους τρεις συμμετέχοντες στο πείραμα.

Η παραμικρή ονειρική εικόνα, όσο εξωπραγματική και αν ήταν, καταγραφόταν από τους ερευνητές οι οποίοι στη συνέχεια ζήτησαν από τους εθελοντές, ενώ αυτή τη φορά ήταν ξύπνιοι, να δουν σε μια οθόνη υπολογιστή τις ίδιες εικόνες. Έτσι, οι επιστήμονες κατάφεραν να συσχετίσουν κάθε εικόνα με ένα νευρωνικό «αποτύπωμα» στον εγκέφαλο των εθελοντών. Με αυτό τον τρόπο δημιούργησαν μια μεγάλη βάση ψηφιακών-νευρωνικών δεδομένων, στην οποία παρόμοιες εικόνες ήταν ενταγμένες στην ίδια κατηγορία (π.χ. όνειρα σπιτιών, ξενοδοχείων και κάθε άλλου κτίσματος ταξινομήθηκαν ως «οικοδομές»).

Στο επόμενο στάδιο, οι εθελοντές κλήθηκαν και πάλι να κοιμηθούν, μόνο που τώρα πλέον οι εικόνες που δημιουργούσε ο εγκέφαλός τους στη διάρκεια του ονείρου (δηλαδή τα εναλλασσόμενα νευρωνικά μοτίβα), ήταν δυνατό να συσχετιστούν από το λογισμικό του υπολογιστή με συγκεκριμένες εικόνες που ήδη περιείχε η βάση δεδομένων.

Επειδή οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται όταν κανείς βλέπει την ίδια εικόνα, είτε είναι ξύπνιος, είτε ονειρεύεται, το τελικό αποτέλεσμα ήταν οι επιστήμονες να μπορούν να «μαντέψουν» σε σημαντικό βαθμό τι περίπου ονειρεύονταν οι εθελοντές, πριν καν αυτοί ξυπνήσουν και περιγράψουν το όνειρό τους.

Οι ερευνητές προτίθενται να εμβαθύνουν την έρευνά τους στο πεδίο που λαμβάνει χώρα ο βαθύς ύπνος, στο μέσον της νύχτας, όπου οι άνθρωποι συνήθως βλέπουν και τα πιο ζωντανά όνειρά τους (στάδιο REM). Επιπλέον, θέλουν να προχωρήσουν κι άλλο την έρευνά τους για να διαπιστώσουν αν και κατά πόσο είναι δυνατό, μέσα από την καταγραφή, απεικόνιση και ανάλυση της εγκεφαλικής δραστηριότητας, να προβλέψουν άλλες πλευρές των ονείρων, πέρα από τις εικόνες, όπως τα συναισθήματα, τις μυρωδιές, τα χρώματα κ.α. που βιώνει κάποιος όταν ονειρεύεται.

Ο γνωσιακός νευροεπιστήμονας Δρ Μαρκ Στόουκς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης κάνει λόγο για «συναρπαστική έρευνα», η οποία μας φέρνει πιο κοντά στην εποχή που τα μηχανήματα θα διαβάζουν τα ανθρώπινα όνειρα, όμως επισημαίνει πως κάτι τέτοιο απέχει ακόμα πολλά χρόνια ωσότου γίνει πραγματικότητα. «Δεν υπάρχει πάντως κατ’ αρχήν κάποιος λόγος που να μην μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο. Η δυσκολία έγκειται κυρίως στη συστηματική συσχέτιση της εγκεφαλικής δραστηριότητας με τα φαινόμενα των ονείρων», εξηγεί.

Προειδοποιεί πάντως, πως θα είναι σχεδόν αδύνατο στο μέλλον το ίδιο μηχανικό σύστημα αποκωδικοποίησης των ονείρων να μπορεί να «διαβάσει» τα όνειρα του καθενός. «Ποτέ δεν θα μπορούσαμε πραγματικά να φτιάξουμε ένα μηχάνημα που θα διαβάζει τα όνειρα του οποιουδήποτε. Τα όνειρα έχουν ένα ιδιοσυγκρασιακό χαρακτήρα για τον καθένα, συνεπώς η (ονειρική) εγκεφαλική δραστηριότητα ποτέ δεν θα είναι ομοιόμορφη για όλους».

health.in.gr, ΑΠΕ-ΜΠΕ

ΠΗΓΗ