Όταν το σώμα μιλάει… θεραπεύεται η ψυχή!

Δουλεύοντας το σώμα, ανακαλύπτουμε πράγματα που αφορούν την ψυχή μας.

Οι αρχαίοι ημών  πρόγονοι έλεγαν ‘νους υγιής εν σώματι υγιεί’, για να είναι ο νους υγιής, πρέπει και το σώμα να είναι υγιές.

Στην αντίθετη περίπτωση, όταν το σώμα νοσεί, μας δίνει τα σημάδια του εκφράζοντας με τα λεγόμενα ψυχοσωματικά συμπτώματα.

Γιατί όμως να φτάσουμε στην ασθένεια για να προσέξουμε το σώμα μας και να το φροντίσουμε; Το σώμα μας όμως μπορεί να μας μιλήσει για τα βαθύτερα κομμάτια της ψυχής και για τη συμπεριφορά μας πολύ πριν νοσήσει.

Φτάνει να μπορούμε να το ακούσουμε.

Δουλεύοντας το σώμα, ανακαλύπτουμε πράγματα που αφορούν  την ψυχή μας.

Με το σώμα μας κινούμαστε, γνωρίζουμε και σχετιζόμαστε με τους γύρω μας.

Η Σωματική Έκφραση είναι μία πρόταση για να γνωρίσουμε καλύτερα το σώμα μας. Είναι η «γλώσσα του σώματος» μέσα από την οποία εκφράζουμε αισθήσεις, συναισθήματα, σκέψεις, εικόνες, και μπορεί να μας βοηθήσει στην εξέλιξη της προσωπικής μας ενέργειας και στην αρμονική ισορροπία του εσωτερικού μας κόσμου (σκέψη-συναίσθημα ) με τον εξωτερικό μας κόσμο (κίνηση-έκφραση)

Το μέσο για να επιτύχουμε αυτή τη διαδρομή είναι η κίνηση. Συνειδητή και ταυτόχρονα αυθόρμητη.

Μαθαίνοντας τις δυνατότητες της κίνησής μας, χωρίς καλλιτεχνική αισθητική ή κάποιο άλλο καθωσπρεπισμό, συνειδητοποιούμε τους κώδικες επικοινωνίας μας και τους εξωτερικεύουμε.

Με αυτόν τον τρόπο, έρχονται στην επιφάνεια πληροφορίες που είναι από παλιά γραμμένες και καλά κουμπωμένες στο σώμα μας  κι έτσι αναπτύσσουμε την αυτογνωσία μας και την αυτοπεποίθηση μας.

Το να εκφράζεται κανείς είναι κάτι που το ζητάει η ίδια μας η φύση

Το δύσκολο δεν είναι ούτε τι θα εκφράσουμε, ούτε το πώς. Αφού, για να βρούμε σιγά-σιγά το δρόμο που θέλουμε και μπορούμε ν’ ακολουθήσουμε, θα μας βοηθήσουν οι ασκήσεις.

Η δυσκολία ενδεχομένως στους περισσότερους, αν όχι σε όλους, βρίσκεται στην άλλη, στη «δεύτερη φύση» μας, εκείνη που κάνει στερεότυπη αυτοκριτική βασισμένη (πώς όχι;) σε στερεότυπα μοντέλα που μας βομβαρδίζουν συνέχεια: «Πώς να εκφραστώ αφού δεν ξέρω να χορεύω, δεν είμαι καλή, δεν είμαι λεπτή, είμαι ατσούμπαλος…» και δυστυχώς είναι ατελείωτη η λίστα με τις ετικέτες που βάζουμε στον εαυτό μας, οι οποίες σίγουρα δεν έχουν καμία σχέση με την πρωταρχική μας φύση.

Από την άλλη, το σύνθημα δεν είναι: «Ελάτε στον καταπληκτικό κόσμο της Σωματικής Έκφρασης όπου θα περάσουμε ωραία και θα βρούμε τον πραγματικό, ελεύθερο εαυτό μας». Όχι. Η πρόταση της δουλειάς αυτής είναι απλή – να γνωρίσουμε καλύτερα το σώμα μας με τις δημιουργικές του δυνατότητες ώστε να τις χρησιμοποιούμε εκφραστικά και με επίγνωση. Όλα αυτά είναι εφικτά εφόσον είμαστε διατεθειμένοι να δοκιμάσουμε.

Μέσα από ποικίλεις βιωματικές ασκήσεις, ο καθένας ( και όχι ο συντονιστής της ομάδας ) ερμηνεύει εμπειρίες κι αντλεί γνώση από ορατές συμπεριφορές στο σώμα του  όπως και στο «εδώ και τώρα» της κάθε άσκησης. Έτσι, έρχεται σε επαφή  με τα συναισθήματα του, με διαφορετικές έννοιες όπως τα όρια στη ζωή μας, η ανάληψη ευθύνης, τα διλήμματα, το εγώ και οι άλλοι,  κι άλλα θέματα που αφορούν την έκφραση της συγ-κίνησης.

Χωρίς να ονομάζεται  «…. Therapy»,  μπορούμε να πούμε ότι η Σωματική Έκφραση, καταλήγει να λειτουργεί θεραπευτικά γιατί μέσα από τη διερεύνηση των συγκινήσεων, εξελίσσεται η συνειδητότητα και οικοδομείται απτά η αυτοβελτίωση του ατόμου.

Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για μια ψυχική αφύπνιση, που σαν μέσο έχει επιλέξει το ίδιο το σώμα. Απλά, όπως μια ψυχική διαδικασία γίνεται μουσική, ζωγραφική, ποίηση ή τρόπος ζωής.

Για να ολοκληρώσουμε το γενικό ορισμό της σωματικής έκφρασης πρέπει να τονίσουμε ότι είναι απόλυτα αναγκαίο να δουλεύουμε σε ομάδα, γιατί τα ερεθίσματα που μπορούμε να πάρουμε από τους άλλους είναι απαραίτητα για τη δική μας εξέλιξη.

Η αποδοχή του ενός από τον άλλον ως οντότητες με ευαισθησία διαφορετικές και, πολλές φορές, ανταγωνιστικές, δίνει στα άτομα της ομάδας την ικανότητα να προσδιορίσουν το πραγματικό σημείο στο οποίο βρίσκονται, αποφεύγοντας έτσι επιπόλαιες υπερεκτιμήσεις ή επιζήμιες υποτιμήσεις (αυτά τα δύο είναι ίδια!), για μια ισορροπημένη και αρμονική ανάπτυξη.

Η Σωματική Έκφραση δεν εφευρέθηκε για να μας παρουσιάσει κάτι που δεν ξέρουμε, αλλά εν μέρει για να λειτουργήσει σαν ένα μικρό, προσωπικό ξυπνητήρι, για να μας βοηθήσει να ξαναποκτήσουμε όλα εκείνα που μας ανήκουν, για να πάρουμε από τις ασκήσεις πληροφορίες  από εμάς και για μας και οτιδήποτε ζούμε στο μάθημα να μπορούμε να το χρησιμοποιούμε στη ζωή μας. Προς τα εκεί θέλουμε να πάμε, σαν ανώτερο σκοπό.

Πολλές φορές στο μάθημα κάποιοι νιώθουν πολύ μεγάλη ανακούφιση, αρμονία ψυχή τε και σώματι, απολαμβάνοντας απόλυτα τη στιγμή και   στο τέλος του μαθήματος εκφράζουν ένα «…πω πω, τι όμορφα ήταν… έφυγα!», τότε  τους  προτείνω να το δουν και αλλιώς.

Μήπως θα ταίριαζε καλύτερα να δούμε πως στην ουσία «φεύγουμε» όταν είμαστε μακριά από τον εαυτό μας, όταν δεν δεχόμαστε αυτό που είμαστε, όταν ξεχνάμε τις πραγματικές μας ανάγκες, όταν φοβόμαστε για το πώς μας βλέπει ο άλλος;

Μήπως το να νιώθουμε καλά όταν συνομιλούν με αρμονία το σώμα και η  φωνή της καρδιάς μας, σημαίνει  απλά ότι «γυρίσαμε»;!

Για τη μαμά της Σωματικής Έκφρασης στην Αργεντινή
Η Patricia Stokoe (1929–1996), χορεύτρια και εκπαιδευτικός,  δημιουργός της Σωματικής Έκφρασης και της Αισθητηριακής Αντίληψης, γεννήθηκε στο Μπουένος Άιρες. Το 1938 ταξίδεψε στην Αγγλία για σπουδές στη Royal Academy of Dance. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισε να διδάσκει σε δημοτικά σχολεία του Λονδίνου, στο London Country Council.

Μετά τον πόλεμο, επηρεασμένη από τα avant-garde πολιτιστικά κινήματα και την έννοια του ελεύθερου χορού (free dance) που εισήγαγε η επαναστάτρια Isadora Duncan, επέστρεψε στη χώρα της αναζητώντας νέους δρόμους καλλιτεχνικής έκφρασης.

H εκπαίδευσή της εμπλουτίστηκε από τις παιδαγωγικές τεχνικές του Moshe Feldenkrais στην επίγνωση του σώματος και την κινησιολογία, από τις έρευνες του Rudolf Von Laban σχετικά με τη κίνηση στο χώρο και στο χρόνο και από το ρυθμικό σύστημα Dalcroze. Το 1971 γνωρίζει στην Αργεντινή την Gerda Alexander, δημιουργό της «ευτονίας» και την ακολουθεί στη Γενεύη όπου εκπαιδεύεται μαζί της. Η καινούργια αυτή γνώση την οδηγεί σε αναθεώρηση της τεχνικής της και στη δημιουργία της Αισθητηριακής Αντίληψης ως βάση της Σωματικής Έκφρασης. Στόχος της ήταν να εμφυσήσει στον κάθε μαθητή την επιθυμία να δημιουργήσει το δικό του χορό, να εκπροσωπήσει τον εαυτό του και να εκφράσει μέσα από τη γλώσσα του σώματος τις εμπειρίες, τις ιδέες και τα συναισθήματά του.

«Ο χορός που εμπεριέχει τη σφραγίδα του κάθε ατόμου. Έτσι όπως ο κάθε ποιητής εκφράζει το δικό του ποίημα.

Μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία θέλουμε να βοηθήσουμε το σώμα να σκέφτεται, να συγκινείται, και να μεταμορφώσει αυτήν την ψυχική και την συναισθηματική δραστηριότητα σε κινήσεις, χειρονομίες, μορφασμούς, και σε παύσεις γεμάτες από προσωπικό νόημα και ουσία»  (Patricia Stokoe, 1987)[1].888

[1] Stokoe, P. Expresión Corporal: Arte, Salud y Educación. Humanitas ICSA, 1987

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ