Όσκαρ Ουάιλντ. Η μορφή, η τέχνη, η ζωή του αλλά κυρίως οι λέξεις του.

Υπήρξε  άνθρωπος με μια θεατρικότητα στις ιδέες του και τις κινήσεις του. Υπήρξε ταραγμένος αλλά όχι διαταραγμένος. Αντιμετώπιζε με στόμφο αλλά και στυλ τους δαίμονες του γι αυτό και άφησε πολλά αποφθεύγματα σε εμάς που τα ανασύρουμε πολύ συχνά απο την ιστορία τους για να ισχυροποιήσουμε τα επιχειρήματα μας. Του χρωστάμε πολλά αλλά κυρίως την έμπνευση, να παραμένουμε ο εαυτός μας ακόμη και αν μας φαίνεται παράδοξος. Ειδικότερα δε αν φαίνεται παράδοξος στους άλλους. Η αυλαία για την θεατρική αυτή φυσιογνωμία της τέχνης, έπεσε το 1900 μόνο ημερολογιακά. Την ημέρα που πέθανε. Στην πραγματικότητα όμως, η αυλαία, ακόμη παραμένει σαν διαρκή ανάσα ανοιχτή για τους άπειρους θαυμαστές του αλλά και τους οπαδούς του. Ας παρακολουθήσουμε..

ΤΟ ΘΕΜΑ:

Όσκαρ Ουάιλντ: Ποιός ήταν;

Άγγλος συγγραφέας και ποιητής (1856-1900). Γεννήθηκε στο Δουβλίνο. Ο πατέρας του ήταν χειρούργος και η μητέρα του ποιήτρια και συγγραφέας. Σπούδασε στο Τρίνιτι Κόλετζ του Δουβλίνου και στην Οξφόρδη κλασικές επιστήμες.

Υπήρξε θιασώτης του δόγματος «η τέχνη για την τέχνη». Αν και το δόγμα του συνάντησε πολλές αποδοκιμασίες, έγινε γρήγορα διάσημος και περιζήτητος στους φιλολογικούς κύκλους. Η λαμπρή του σταδιοδρομία διακόπτεται όταν το 1895 καταδικάζεται σε καταναγκαστικά έργα για δύο χρόνια. Αποφυλακίζεται το 1897 και ζει στο Παρίσι μέχρι το θάνατό του, πάμφτωχος και εγκαταλειμμένος.

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ
Το πρώτο έργο που εκδίδει είναι μια συλλογή ποιημάτων, το 1881. Το 1882 ξεκινά μία περιοδεία στη βόρεια Αμερική και δίνει μια σειρά διαλέξεων. Εκεί έγραψε το δράμα «Βέρα».

Ακολουθούν «Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας και άλλα παραμύθια» το 1888, «Το έγκλημα του λόρδου Σαβίλι και άλλα διηγήματα» το 1891, «Το σπίτι των ροδιών» (παραμύθια) το 1892, «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ» το 1891, «Η δούκισσα της Πάδουας» (έμμετρη τραγωδία) το 1891.

Τα έργα που τον έκαναν περισσότερο γνωστό, είναι «Η βεντάλια της λαίδης Ουέντερμιρ» το 1892, «Μια γυναίκα ασήμαντη» το 1893, «Ο ιδανικός σύζυγος» το 1895, «Η αξία της σοβαρότητας» το 1895, «Σαλώμη» το 1893. Στις φυλακές Ρήντιγκ γράφει άλλα δύο έργα: “De profundis” (εκ βαθέων) και « Η Μπαλάντα της φυλακής Ρήντιγκ».

ΟΙ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΤΟΥΟι δύο γονείς του άσκησαν μεγάλη επίδραση στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του, καθώς και των ενδιαφερόντων του. Η μητέρα του, διάσημη ποιήτρια της εποχής, οργάνωνε κάθε εβδομάδα συγκεντρώσεις στο σπίτι τους, στις οποίες προσκαλούσε διάσημους λογοτέχνες και οι συζητήσεις αφορούσαν την τέχνη και τον πολιτισμό. Ο πατέρας του, εκτός από διάσημος γιατρός, ήταν και ερευνητής πολιτισμών, αρχαιολογίας και μύθων των Κελτών.

Η αγάπη του Όσκαρ για την αρχαία ελληνική γλώσσα του έφερε πολλές διακρίσεις στο πανεπιστήμιο. Μαζί με τον καθηγητή του που μελετούσαν τα αρχαία ελληνικά γράμματα, ξεκίνησαν μια περιοδεία στην Ελλάδα, για να γνωρίσουν τον τόπο που έβγαλε τους αγαπημένους τους συγγραφείς.

Από νεαρή ηλικία παρακολουθούσε τα δρώμενα της τέχνης και επικεντρώθηκε κυρίως στην αισθητική της.

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ
Είχε μεγάλη οξυδέρκεια και η ιδιοφυΐα του αναγνωρίστηκε από νωρίς. Ο ίδιος ξεχώριζε με την εκκεντρικότητά του που προκαλούσε έντονα τα ήθη της συντηρητικής βικτοριανής Αγγλίας. Αν και μέλος της υψηλής κοινωνίας, δεν έκανε διακρίσεις και στις διαλέξεις του συγκέντρωνε ανθρώπους απ’ όλες τις κοινωνικές τάξεις, ακόμα και μειονότητες. Όταν παντρεύτηκε το 1884 την Κώνστανς Λόιντ και απέκτησε μαζί της δύο παιδιά, αφιερώθηκε σ’ αυτά. Σ’ αυτά αφιέρωσε επίσης και τα συμβολικά και λυρικά παραμύθια που εξέδωσε εκείνη την εποχή.

Ήταν ενάντια σε κάθε τι δογματικό (αυτό επικρατούσε στη βικτοριανή κοινωνία). Πολλές φορές επέκρινε με καυστικό τρόπο, που έφτανε τον κυνισμό, την υποκρισία των ανθρώπων της εποχής:

«Εκείνο που είναι ενδιαφέρον στους ανθρώπους του καλού κόσμου, είναι η μάσκα που ο καθένας τους φοράει και όχι η πραγματικότητα που βρίσκεται κάτω από τη μάσκα».
Τον απωθούσε ιδιαίτερα η μετριότητα του ορθολογισμού και της διανόησης που εκείνη την εποχή προσπαθούσε να επικρατήσει: «Η φύση μισεί τη διανόηση». Τις επικρίσεις που δεχόταν τις αντιμετώπιζε με αρκετό χιούμορ. Καλούσε την συντηρητική Αγγλία να αναπροσδιορίσει την υποκριτική της συμπεριφορά και να πολεμήσει τα ταμπού της.


Η ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ
Ένθερμος υποστηρικτής του μεταφυσικού, πίστευε στις αρνητικές δυνάμεις που παρεμβάλλονται στη ζωή μας. Θεωρούσε ότι το μέλλον μπορούσε να προβλεφτεί. Από τους γονείς του γαλουχήθηκε με μύθους και παραδόσεις άλλων πολιτισμών.

Συμμετείχε σε αρκετές πνευματικές συγκεντρώσεις, κυρίως αυτές που διοργάνωνε η μητέρα του στο σπίτι του. Ο θείος του Τσαρλς Ματούριν ήταν από τους πρώτους συγγραφείς των ιστοριών φαντασίας και τρόμου.

Οι μεταφυσικές του ανησυχίες φαίνονται έντονα στο Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ, που σόκαρε και τους κριτικούς της εποχής του. Σ’ αυτό το έργο φαίνεται έντονα ο διαχωρισμός του εσωτερικού και του εξωτερικού εαυτού. Η προσπάθεια του ήρωα να κρατήσει νέο το εξωτερικό εγώ του, κυνηγώντας τη ματαιοδοξία του και τη ματαιοπονία του, τον αποξενώνει από την ψυχή του. Μη αντέχοντας αυτόν τον χωρισμό, ο ήρωας καταστρέφει τον πίνακα-είδωλο, δηλαδή τον κατώτερο εαυτό μαζί με την ματαιοδοξία του. Έτσι εξιλεώνεται, κατανοώντας ότι η αθανασία και η ομορφιά είναι αποκλειστικά χαρακτηριστικά της ψυχής και όχι της μορφής της. Οι ομοιότητες με τον Δρ. Φάουστ είναι τουλάχιστον φανερές.

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ
Ενδιαφέρουσες είναι η απόψεις του για το Χριστό. Θεωρεί ότι το μεγαλύτερο του επίτευγμα είναι ότι τον αγαπούσαν το ίδιο πριν και μετά το θάνατό του.
Επίσης «…κατάλαβε το κρυμμένο μυστικό του κόσμου, το μυστικό που αναζητούσαν οι σοφοί: πως μόνο μέσα από την αγάπη μπορεί να πλησιάσει κανείς την καρδιά του λεπρού και τα πόδια του Θεού»

Παρομοιάζει την ταπεινότητα του Χριστού με την «καλλιτεχνική αποδοχή όλων των εμπειριών» και την θεωρεί απλώς ένα εξωτερικό φαινόμενο. Ουσιαστικά αναζητά την ψυχή του ανθρώπου, την οποία ονομάζει «βασιλεία του Ουρανού» και την ανακαλύπτει στον καθένα.

Η ΤΕΧΝΗ
Ο Όσκαρ Ουαϊλντ ερωτοτροπεί πάντα με το ωραίο, στηριζόμενος στα διδάγματα των αρχαίων Ελλήνων κλασικών. Βλέπει την τέχνη αλλά και την ζωή με το μάτι του πρωτόπλαστου και αρνείται την δύναμη της παραδομένη γνώσης. Θεωρεί ότι η γνώση και η τέχνη πρέπει να βιώνονται.

Σ’ αυτούς που κατηγορούν τους καλλιτέχνες ότι δεν έχουν ολοκληρωμένη την πνευματική τους κατάσταση απαντά: «… κατά κανόνα έτσι πρέπει να είναι. Η συγκέντρωση εκείνης της ενόρασης και η υπερένταση του σκοπού που χαρακτηρίζει το καλλιτεχνικό ταμπεραμέντο, είναι αυτά καθαυτά ένας αυτοπεριορισμός. Για κείνους που τους απασχολεί η ομορφιά, τίποτε άλλο δεν φαίνεται σημαντικό…» .

Θεωρούσε ότι η ζωή δεν είναι η κατάλληλη σχολή για την τέχνη αλλά η ίδια η τέχνη, δηλαδή τέχνη για την τέχνη. Την είχε εντάξει σε μια άλλη πραγματικότητα, που δεν είχε σχέση με την καθημερινότητα. Ήταν εχθρός κάθε ρεαλιστικής αναπαράστασης ή περιγραφής. Συμφωνούσε με τον Πλάτωνα στο ότι τέχνη οδηγεί σε ένα είδος θείας «παραφροσύνης». Συμβάλει στο να γεννηθούν αργότερα πρωτοποριακά ρεύματα, είτε να αναβιώσουν ρεύματα παλαιότερων σχολών.

ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΤΟΥ
Μνημειώδη είναι τα αποφθέγματά του, που με χιούμορ αλλά και αρκετή διαχρονική σοφία σχολιάζουν όλους τους τομείς της ζωής του ανθρώπου:

«Κανένας άντρας δεν μπορεί να πετύχει πραγματικά σ’ αυτόν τον κόσμο αν δεν έχει την υποστήριξη μιας γυναίκας, γιατί οι γυναίκες διευθύνουν την κοινωνία.»

«Η αγάπη τρέφεται από τη φαντασία, χάρη στην οποία γινόμαστε σοφότεροι απ’ ότι γνωρίζουμε, καλύτεροι από ό,τι αισθανόμαστε, ευγενέστεροι από ό,τι είμαστε, χάρη στην οποία μπορούμε να δούμε τον κόσμο ως όλον, χάρη στην οποία, και μόνο χάρη σ΄ αυτήν, μπορούμε να καταλάβουμε τους άλλους στις πραγματικές και στις ιδεώδεις σχέσεις τους.»

«Καμιά ζωή δεν είναι κατεστραμμένη, εκτός από κείνη της οποίας η ανάπτυξη εμποδίστηκε.»

«Οι άνθρωποι της καλής κοινωνίας αντικρούουν άλλους, οι σοφοί τον εαυτό τους.»

«Η ομορφιά είναι μια μορφή μεγαλοφυΐας- ανώτερη από τη μεγαλοφυΐα, γιατί δεν χρειάζεται ερμηνεία.»

«Μου φαίνεται πως κοιτάζουμε τη φύση πάρα πολύ και ζούμε μαζί της πολύ λίγο.»

• «Ένας ηθικολόγος άντρας είναι βασικά υποκριτής. Ενώ μια ηθικολόγος γυναίκα είναι δίχως άλλο άσχημη.»
• «Μου αρέσουν οι γυναίκες που δεν έχουν παρελθόν, όπως και οι άντρες που έχουν μέλλον.»
• «Δεν θα έπρεπε ποτέ να εμπιστεύεται κανείς μία γυναίκα που λέει την πραγματική της ηλικία. Μια γυναίκα που θα το έλεγε αυτό σε κάποιον, θα μπορούσε να του πει οτιδήποτε.»
• «Οι γυναίκες απεικονίζουν τον θρίαμβο της ύλης ενάντια στο νου, με τον ίδιο τρόπο που οι άντρες απεικονίζουν τον θρίαμβο του νου ενάντια στην ηθική.»
• «Είκοσι χρόνια ειδυλλίου κάνουν μια γυναίκα να μοιάζει με ερείπιο. Όμως, είκοσι χρόνια γάμου τη μετατρέπουν σε κάτι σαν δημόσιο κτίριο.»
• «Τα παιδιά στην αρχή αγαπούν τους γονείς τους – όταν μεγαλώνουν τους κρίνουν – κάποιες φορές τους συγχωρούν.»
• «Μόνο ένα πράγμα στον κόσμο είναι χειρότερο από το να γίνεσαι αντικείμενο κουτσομπολιού και αυτό είναι να μη γίνεσαι αντικείμενο κουτσομπολιού.»
• «Μόνο οι ρηχοί άνθρωποι δεν κρίνουν από την εμφάνιση.»
• «Κυνικός είναι ο άνθρωπος που ξέρει την τιμή των πάντων και την αξία του τίποτα.»
• «Μια εποχή που δεν έχει κριτική δραστηριότητα, είτε είναι εποχή μιας ανεξέλεγκτης τέχνης ιερατικής και περιορίζεται να αναδημιουργεί καθιερωμένους τύπους τέχνης, είτε μια εποχή που δεν έχει τέχνη καθόλου.»
• «Όσο ο πόλεμος θα θεωρείται σαν ένα κακό, θα έχει τους θαυμαστές του, όταν όμως θα χαρακτηριστεί κτηνωδία, θα πάψει να υποστηρίζεται από τον περισσότερο κόσμο.»
• «Η ιστορία είναι απλώς ένα ευαγγέλιο.»
• «Κάθε πορτρέτο που γίνεται με την έμπνευση του ζωγράφου, είναι το πορτρέτο του καλλιτέχνη και όχι αυτού που ποζάρει.»
• «Οι γυναίκες πλάστηκαν για να τις αγαπούμε και όχι για να τις λατρεύουμε.»
• «Οι άντρες πάντα θέλουν να είναι η πρώτη αγάπη μιας γυναίκας. Οι γυναίκες, αντίθετα, θέλουν να είναι το τελευταίο αίσθημα ενός άντρα.»
• «Η μόνη διαφορά ανάμεσα στον άγιο και τον αμαρτωλό είναι ότι κάθε άγιος έχει ένα παρελθόν και κάθε αμαρτωλός ένα μέλλον.»

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

- Όσκαρ Ουάιλντ: «de profundis» Εκδόσεις «γράμματα»
- Όσκαρ Ουάιλντ: «Στοχασμοί» . Εκδόσεις Γκοβόστη
- Όσκαρ Ουάιλντ: «Αισθητική και Τέχνη»
- περιοδικό strange, τεύχος 61

Πηγή: biographies.nea-acropoli.gr  & sansimera.gr

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ