Γιατρέ, γιατί βλέπω 'μυγάκια' και 'αστραπές';

Η Ευαγγελία Καρκαλέτση, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, εξηγεί ,γιατί βλέπουμε μικρά μαύρα στίγματα ή "μυγάκια", ή "αστραπές", μέσα στο πεδίο της όρασής μας.

Τα μικρά μαύρα στίγματα ή "μυγάκια" που καμιά φορά κινούνται μέσα στο πεδίο της όρασής μας είναι κάτι που κατά κανόνα μας ανησυχεί. Συνήθως τα παρατηρούμε πιο έντονα όταν κοιτάζουμε ένα ομοιόμορφο φόντο, όπως π.χ. έναν άσπρο τοίχο ή τον ουρανό. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι τα περιέγραφαν σαν muscae volitantes-(ιπτάμενα μυγάκια), πολύ πετυχημένο χαρακτηρισμό, στον οποίο οφείλουν και την κοινή τους ονομασία. Τα μυγάκια είναι μικρές ποσότητες πηχτής γέλης (ζελέ), που σχηματίζονται μέσα στο υαλοειδές, το καθαρό ζελατινοειδές υγρό που γεμίζει την εσωτερική κοιλότητα του ματιού.

Αν και νομίζουμε ότι βρίσκονται στο μπροστινό μέρος του ματιού, στην πραγματικότητα «κολυμπούν» στο υγρό μέσα στο μάτι και γι αυτό ο αμφιβληστροειδής τις «βλέπει» σαν σκιές (ο αμφιβληστροειδής είναι η εσωτερική στιβάδα του ματιού που δέχεται τους ερεθισμούς από το φως). Η παρουσία αυτών των στιγμάτων λοιπόν, είτε εμφανίζονται με μορφή κηλίδων, γραμμών ή ακανόνιστων "λεκέδων", μπορεί να προκαλέσει έντονη ανησυχία, ιδιαίτερα αν εμφανιστούν ξαφνικά. Άδικα όμως, καθώς, συνήθως, δεν έχουν σημασία και είναι μάλλον ένδειξη ότι περνούν τα χρόνια… Το υαλοειδές σώμα συρρικνώνεται καθώς αυξάνεται η ηλικία μας, τραβιέται λίγο μακριά από τον αμφιβληστροειδή δημιουργεί μικρές ποσότητες πιο πηχτού ζελέ, που εμείς τις βλέπουμε σαν μυγάκια. Η κατάσταση αυτή είναι πολύ κοινή στους μύωπες ή μετά από εγχείρηση καταρράκτη.

Καθώς το υγρό του υαλοειδούς αποτραβιέται, υπάρχει πάντα η περίπτωση να τραβηχτεί μαζί του και να σκιστεί ο αμφιβληστροειδής σε κάποια σημεία, προκαλώντας μια μικρή αιμορραγία στο εσωτερικό του ματιού, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί μια καινούργια ομάδα από μυγάκια. Αν το «σκίσιμο» αυτό εξελιχθεί σε αποκόλληση αμφιβληστροειδή, η κατάσταση είναι σοβαρή. Σπανιότερα, τα μυγάκια μπορεί να είναι σύμπτωμα κάποιας εσωτερικής μόλυνσης του ματιού ή να οφείλονται στην παρουσία κρυστάλλων που σχηματίζονται μέσα στο υγρό του υαλοειδούς. Πάντως τη διάγνωση μπορεί και πρέπει να την κάνει μόνο ο οφθαλμίατρος, ο οποίος και θα ξέρει να σας πει κατά πόσον τα μυγάκια σας οφείλονται σε σοβαρή αιτία ή όχι. Οποιαδήποτε ξαφνική εμφάνιση πολλών καινούργιων στιγμάτων ή αστραπών πρέπει να αξιολογηθεί από τον οφθαλμίατρό σας.

Καμιά φορά, τα μυγάκια εμποδίζουν την όρασή μας, ιδίως όταν θέλουμε να διαβάσουμε, πράγμα που είναι πολύ ενοχλητικό. Αν ένα μυγάκι έχει εγκατασταθεί ακριβώς απάνω στο κέντρο της όρασής σας, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να γυρίσετε το βλέμμα κυκλικά, προς όλες τις κατευθύνσεις, έτσι ώστε να αναγκάσετε το υγρό του υαλοειδούς να στροβιλιστεί, με αποτέλεσμα το μυγάκι να αλλάξει θέση.



















Σε ορισμένες περιπτώσεις, το ζελέ του υαλοειδούς σώματος που γεμίζει την εσωτερική κοιλότητα του ματιού τραβάει ή τινάζει τον αμφιβληστροειδή. Η έλξη αυτή προκαλεί την εμφάνιση αστραπών ή φωτεινών κηλίδων, χωρίς να υπάρχει κάποιος εξωτερικός παράγοντας (πχ το φλας φωτογραφικής μηχανής) που να τις δικαιολογεί. Την ίδια αυτή αίσθηση έχουμε και αν κάποιος μας χτυπήσει στο μάτι, οπότε λέμε ότι είδαμε «αστράκια». Όταν η συρρίκνωση του υαλοειδούς δεν το οδηγήσει να αποτραβηχτεί από την επαφή με τον αμφιβληστροειδή, οι αστραπές αυτές μπορεί να εμφανίζονται και να εξαφανίζονται για πολλές εβδομάδες.

Η κατάσταση αυτή είναι αρκετά συνηθισμένο φαινόμενο καθώς γερνάμε και δεν πρέπει να μας προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι αστραπές συνοδεύονται από έναν μεγάλο αριθμό καινούργιων στιγμάτων και ίσως από το σκοτείνιασμα ενός μέρους του πεδίου όρασής μας. Εφ’ όσον σας συμβεί κάτι τέτοιο, συμβουλευτείτε αμέσως οφθαλμίατρο, που θα εξετάσει την περίπτωση να υπάρχει κάποιο σκίσιμο στον αμφιβληστροειδή ή, ακόμα πιο σημαντικό, αρχή αποκόλλησης.

Φωτεινές αστραπές που μοιάζουν με οδοντωτές γραμμές και κάνουν αισθητή την παρουσία τους για 15-20 λεπτά και στα δύο μάτια ταυτόχρονα, οφείλονται συνήθως σε ημικρανία, που προκαλείται από σπασμό των αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου. Η ημικρανία αυτής της μορφής συνοδεύεται κατά κανόνα και από έντονο πονοκέφαλο. Καμιά φορά όμως, βλέπουμε τέτοιες αστραπές χωρίς να ακολουθήσει πονοκέφαλος, οπότε η ημικρανία μας λέγεται οφθαλμική ημικρανία ή ημικρανία χωρίς πονοκέφαλο.

Οι αστραπές και τα μυγάκια δεν υποδηλώνουν συνήθως κάποιο σοβαρό πρόβλημα των ματιών. Αν όμως δείτε ότι ο αριθμός και η συχνότητά τους αυξάνουν ή ότι η κατάσταση μοιάζει να επιδεινώνεται γενικά, καλό θα ήταν να επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρό σας, που θα εξετάσει πολύ προσεκτικά τον αμφιβληστροειδή και το υαλοειδές, ώστε να δει εάν και πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα.

Ευαγγελία Καρκαλέτση
Χειρουργός Οφθαλμίατρος
Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
www.karkaletsi.wordpress.com

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ