Ποιος ήταν τελικά ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ;!

Φυσικά και δε θα δώσω εγώ αυτή την απάντηση, αλλά μετά από μια αναζήτηση βιογραφικών στοιχείων για τον πασίγνωστο Βρετανό συγγραφέα..προβληματίστηκα..!

Ας ρίξουμε μία ματιά:

By Wiki

Αυτό μας δίνεται από το διαδίκτυο και τις πιο πολλές εγκυκλοπαίδειες. Αλλά το δαιμόνιο που έχω μέσα μου (όχι το σωκρατικό) με ώθησε να κοιτάξω-καταλάθος, ομολογώ- τη βιογραφία που δίνει ο Michael M. Hart.

Κατά αυτόν τον κύριο:

"Είναι αναμφισβήτητο ότι ο Σαίξπηρ αποτελεί προεξέχουσα μορφή στο χώρο της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το ποιητικό του χάρισμα είναι απαράμιλλο. (..) Ο συνδιασμός της απεριόριστης επιρροής του σε άλλους συγγραφείς και της συνεχιζόμενης παγκόσμιας απήχησης των έργων του καταδεικνύει πως ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ δικαιούται μια περίοπτη θέση στην ιεραρχία των ανθρώπων με τη μεγαλύτερη επιρροή στην πορεία της ανθρωπότητας. Υπάρχει, ωστόσο, μια μακρόχρονη διχογνωμία ως προς την ταυτότητα του ανθρώπου που κρυβόταν πίσω από αυτό το ψευδώνυμο."

Μάλιστα. Αυτό που το wiki ο έχει ως εικασία, εδώ το βλέπουμε ως βεβαιότητα. Αλλά υπάρχουν άτομα που αμφισβητούν την ταυτότητά του. (Φυσικά και δε λαμβάνω υπόψη αυτούς που πιστεύουν πως ο συγγραφέας ήταν..γυναίκα!)

"Η ορθόδοξη άποψη είναι πως υπήρξε ένα άτομο με το όνομα Γουίλιαμ Σάξπερ, που γεννήθηκε στο Στράτφορντ επί του Έιβον το 1564 και πέθανε στο ίδιο μέρος το 1616. Όμως, αξιολογώντας προσεκτικά τα επιχειρήματα των πολεμίων της ορθόδοξης εκδοχής, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η πλάστιγγα γέρνει μάλλον υπέρ τους."

Γέρνει υπέρ τους, αλλά ασχολήθηκες παραπάνω φίλε Michael!

"Ο όγκος των ενδείξεων υποδηλώνει ότι το "Γουίλιαμ Σαίξπηρ" ήταν το ψευδώνυμο που χρησιμοποιούσε ο Έντουαρντ ντε Βιρ, δέκατος έβδομος κόμης της Οξφόρδης, και πως ο Γουίλιαμ Σάξπερ (ή Σαξπίρ ή Σαξπέιρ ή Σάγκσπιρ ή Σάξμπιρ) ήταν ένας εύπορος έμπορος, που λόγω επαγγέλματος επισκεπτόταν συχνά το Λονδίνο, αλλά δεν είχε καμία σχέση με τη συγγραφή των θεατρικών έργων. Δεν υπαινίσσομαι πως ο Ντε Βιρ ήταν το φάντασμα του Σάξπερ, ο οποίος καρπώθηκε τη δημόσια επιτυχία των έργων εκείνη την εποχή, Ενόσω ζούσε, ο Σάξπερ δεν απολάμβανε τη φήμη του συγγραφέα, ούτε τη διεκδικούσε. Η άποψη πως ο Σάξπερ ήταν ο θεατρικός συγγραφέας ανέκυψε το 1623-επτά χρόνια μετά το θάνατο του!-όταν κυκλοφόρησε σε μεγάλο σχήμα η Πρώτη έκδοση των έργων. Οι εκδότες του βιβλίου συμπεριέλαβαν κάποιον πρόλογο, όπου διατυπώθηκε ο υπαινιγμός πως -αν και δεν εκφράστηκε ποτέ ευθέως πως ο δημιουργός των έργων ήταν ο άνθρωπος από το Στράτφορντ επί του Έιβον. Για να κατανοήσουμε πόσο αμυδρό είναι το ενδεχόμενο να είναι ο Σάξπερ ο μεγάλος θεατρικός συγγραφέας πρέπει προτίστως να παρουσιάσουμε την ορθόδοξη εκδοχή της βιογραφίας του."

(Είναι το link του wikipedia, αλλά θα αντιγράψω κι εδώ!)

"Ο πατέρας του Σάξπερ, Τζον, υπήρξε κάποτε σχετικά ευκατάστατος, αλλά αργότερα αντιμετώπισε ανυπέρβλητη οικονομική δυσχέρεια κι ο μικρός Γουίλιαμ ανατράφηκε κάτω από δυσμενείς συνθήκες. Μολοντούτο, τελείωσε το σχολείο μέσης εκπαίδευσης, όπου σπούδασε λατινικά και κλασσική λογοτεχνία. Στα δεκαοχτώ του άφησε μια νεαρή ονόματι Αν Χάθαγουεϊ έγκυο. Την αποκατέστησε και λίγους μήνες μετά γεννήθηκε το πρώτο παιδί τους. Δυόμιση χρόνια αργότερα η γυναίκα έκανε δίδυμα. Ο Γουίλιαμ σε ηλικία είκοσι ενός χρόνων είχε να συντηρήσει γυναίκα και δύο παιδιά!

Δεν γνωρίζουμε τις δραστηριότητές του και τον τόπο διαμονής για τα επόμενα έξι χρόνια, ξέρουμε όμως ότι στις αρχές του 1590 βρισκόταν στο Λονδίνο ως μέλος θιάσου. Ήταν επιτυχημένος ηθοποιός, αλλά σύντομα προτίμησε τη συγγραφή θεατρικών και ποιημάτων. Ήδη, το 1958, εθεωρείτω ο κορυφαίος Άγγλος συγγραφέας όλων των εποχών. Παρέμεινε στο Λονδίνο επί μία εικοσαετία περίπου και μέσα σ' αυτό το διάστημα συνέγραψε τουλάχιστον 36 θεατρικά, 154 σονέτα και κάποια μακροσκελή ποιήματα. Μέσα σε λίγα χρόνια πλούτισε και το 1597 είχε πλέον τη δυνατότητα να αγοράσει ένα πανάκριβο σπίτι στο Στράτφορντ, όπου εγκατέστησε την οικογένειά του, την οποία συνέχισε να συντηρεί κατά τη διάρκεια της απουσίας του.

Παραδόξως, δεν εξέδωσε ποτέ κανένα από τα λαμπρά έργα που συνέγραψε, αλλά κάποιοι ασυνείδητοι τυπογράφοι, που είχαν συνειδητοποιήσει την εμπορική αξία τους, κυκλοφόρησαν "πειρατικές" εκδόσεις μεγάλου μέρους τους. Μολονότι οι παράνομες εκδόσεις του διαστρεβλώθηκαν εκείνος δεν επενέβη. Το 1612, σε ηλικία σαράντα οχτώ ετών εγκατέλειψε αιφνίδια τη συγγραφή, επέστρεψε στο Στράτφορντ και ανέλαβε το συζυγικό βίο. Πέθανε τον Απρίλιο του 1616 και ενταφιάστηκε στον αυλόγυρο της τοπικής εκκλησίας. Η πλάκα που σκεπάζει τον υποτιθέμενο τάφο του δε φέρει το όνομά του. Ωστόσο, μερικά χρόνια αργότερα, αναγέρθηκε μνημείο στον παράπλευρο τοίχο. Τρεις εβδομάδες πριν το θάνατό του έγραψε τη διαθήκη του, αφήνοντας το μεγαλύτερο κομμάτι της περιουσίας του στην πρεσβύτερη κόρη του, Σουζάνα. Εκείνη κι οι απόγονοί της εξακολούθησαν να ζουν στο μέγαρο του Στράτφορντ, ως το θάνατο και του τελευταίου το 1670."

Ως εδώ ήταν η "τυπική" βιογραφία που κυκλοφορεί. Ξεκινάει η αμφισβήτηση:

"Πρέπει να επισημανθεί πως τα παραπάνω είναι, σε μεγάλο βαθμό, προϊόντα εικασιών των ορθόσοξων βιογράφων του Σαίξπηρ. Δεν υπάρχει, λόγου χάρη, τεκμήριο εγγραφής του Σάξπερ στο μητρώο μαθητών του γυμνασίου του Στράτφορντ, ούτε κι εμφανίστηκε ποτέ μαθητής ή δάσκαλος που να ισχυρίστηκε πως υπήρξε συμμαθητής ή καθηγητής του διάσημου συγγραφέα. Αντιστοίχως, παραμένει ανεπιβεβαίωτη η σταδιοδρομία του ως ηθοποιού. (..) Το πρώτο πρόβλημα-που επίσης αναφέρεται από πολλούς-είναι η ανεπάρκεια στοιχείων γύρω από τη ζωή του Σάξπερ, σε βαθμό αδικαιολόγητο για άτομο της εποχής του. Στην προσπάθειά τους να δικαιολογήσουν μερικοί την καταπληκτική πενιχρότητα πληροφοριών κάποιοι λένε, πως αφού έζησε σχεδόν 400 χρόνια πριν είναι φυσικό να έχουν χαθεί τα αρχεία. Αυτός ο ισχυρισμός, όμως, παραγκωνίζει τον όγκο των πληροφοριών που κατέχουμε για την εποχή που έζησε ο Σάξπερ.

Ο άνθρωπος δε ζούσε σε μία υποανάπτυκτη χώρα ή σε βαρβαρικές εποχές, αλλά στην Αγγλία κατά τη βασιλεία της Ελισσάβετ, μια περίοδο ιστορικώς τεκμηριωμένη, αφού υπήρχε ήδη η τυπογραφία, πλήθος εγγράφου υλικού κι οι περισσότεροι άνθρωποι γνώριζαν γραφή κι ανάγνωση. Ασφαλώς έχουν χαθεί πάμπολα έγγραφα, αλλά εκατομμύρια άλλα έχουν διασωθεί!

(..)Υποπροϊόν πολλών ερευνών υπήρξε η ανάδυση πλήθους πληροφοριών για άλλους μεγάλους ποιητές εκείνης της εποχής- αλλά και για πολλούς λιγότερο σημαντικούς! Για τον Σάξπερ, όμως κατόρθωσαν να ανασύρουν καμιά τριανταριά επουσιώδεις αναφορές, στις οποίες δεν κατανομάζεται πουθενά ως θεατρικός συγγραφέας ή ποιητής! (..) Συναφές πρόβλημα είναι το γεγονός ότι, στη διάρκεια της παραμονής του στο Λονδίνο, ο μεγάλος θεατρικός συγγραφέας ήταν κυριολεκτικά αόρατος! Υποτίθεται ότι ο Σάξπερ έζησε σχεδόν είκοσι χρόνια εκεί (1592-1612). (..) Η μόνη εξήγηση που φαίνεται εύλογη για τα παραπάνω είναι πως το όνομα "Γουίλιαμ Σαίξπηρ" ήταν ένα ψευδώνυμο που χρησιμοποιήθηκε επιτυχώς από το συγγραφέα, για να κρατηθεί μυστική η ταυτότητά του. Συνεκδοχικά, τα πρόσωπα που γνώρισαν το συγγραφέα δεν ήξερα ποιον είχαν μπροστά τους. Προφανώς ο Σάξπερ, λόγω της συνάφειας του ονόματός του, δε θα μπορούσε να κρυφτεί πίσω από αυτό το ψευδώνυμο.

Η μεγαλύτερη ανακολουθία που προκύπτει, όμως, στην επίσημη εκδοχή είναι η μεταχείριση την οποία επιφύλαξε το Στράτφορντ επί του Έιβον στον Σάξπερ. Αν κι υποτίθεται πως υπήρξε ο μεγαλύτερος Άγγλος συγγραφέας-και περιώνυμος ηθοποίος- κανείς στη γενέτειρά του δε φαίνεται να γνώριζε τη φήμη ή την όποια ιδιαιτερότητά του! Αυτό παραξενεύει ακόμα περισσότερο τον εξωτερικό παρατηρητή, αν λάβουμε υπόψη πως ο Σάξπερ ήταν φτωχός όταν άφησε τη γενέτειρά του και πλούσιος όταν επέστρεψε και πλούσιος όταν επέστρεψε εκεί, μεταβολή που, οπωσδήποτε, έπρεπε να δημιουργήσει αίσθηση σε φίλους και γνωστούς. Κι όμως, σε όλη του τη ζωή κανένας από τους φίλους ή τους γείτονες του στο Στράτφορντ-ούτε καν οι συγγενείς του!-τον ανέφερε ποτέ ως ηθοποιό, θεατρικό συγγραφέα, ποιητή ή οποιασδήποτε μορφής φιλολογική προσωπικότητα!

Δεν υπάρχουν, όμως, χειρόγραφα των έργων με το γραφικό του χαρακτήρα; Δυστυχώς τέτοια χειρόγραφα δεν υπάρχουν ούτε καν προσχέδια, σπαράγματα, ή αδημοσίευτα κι ημιτελή έργα. Εκτός από έξι υπογραφές σε επίσημα έγγραφα δεν έχει διασωθεί ΤΙΠΟΤΑ με το γραφικό του χαρακτήρα! Ούτε σημειώσεις ούτε σημειωματάρια ούτε μνημόνια ούτε ημερολόγια. Δε σώζεται καν μια επαγγελματική ή προσωπική επιστολή! Κρίνοντας, λοιπόν, από τα στοιχεία φαίνεται πως ο Σάξπερ όχι μόνο θεατρικός συγγραφέας ή λογοτέχνης δεν υπήρξε, αλλά κατά πάσα πιθανότητα ήταν και αναλφάβητος!

(..) Υπάρχει και το θέμα της διαθήκης του. Έχει διασωθεί το πρωτότυπο: αποτελείται από τρεις σελίδες και καταγράφει λεπτομερώς την περιουσία του καθώς και πλείστα επιμέρους κληροδοτήματα. Πουθενά δεν αναφέρονται ποιήματα, θεατρικά, χειρόγραφα, ημιτελή έργα ή πνευματικά δικαιώματα. Δεν υπάρχει καμία αναφορά σε προσωπικά βιβλία ή έγγραφα. Στη διαθήκη δεν εμπεριέχεται καν ο υπαινιγμός πως θα ήθελε να εκδοθούν τα υπόλοιπα έργα του. (..) Εδώ έχουμε να κάνουμε με τη διαθήκη ενός αγράμματου εμπόρου. Αξίζει, επίσης, να σημειώσουμε ότι, σε μια εποχή όπου οι Άγγλοι ποιητές συνήθιζαν να οργανώνουν μεγαλοπρεπείς κηδείες και να συνθέτουν μακροσκελή ποιητικά εγκώμια όποτε πέθαινε κάποιος του συναφιού τους, ο θάνατος του Σάξπερ, το 1616, πέρασε εντελώς απαρατήρητος από το σύνολο του φιλολογικού κόσμου στη χώρα του.

(..) Επίσης, ο Γουίλιαμ Σάιξπηρ ήταν εμφανώς εξαιρετικά μορφωμένος. Το μαρτυρά το ανεξάντλητο λεξιλόγιό του, η εξοικείωσή του τόσο με τα λατινικά όσο και με τα γαλλικά, η ακριβής γνώση της νομικής ορολογίας κι η εμβρίθειά του στον τομέα της κλασσικής λογοτεχνίας. Στον αντίποδα, ο Σάξπερ, δεν είχε φοιτήσει ποτέ σε πανεπιστήμιο, ενώ είναι αμφίβολο αν αποφοίτησε ποτέ από το γυμνάσιο. Αξίζει ακόμα να σημειωθεί ότι ο Σαίξπηρ υπήρξε κατά τα φαινόμενα αριστοκρατικής καταγωγής, ιδιαίτερα εξοικειωμένος με τις ενασχολήσεις των ευγενών (κυνήγι της αλεπούς, εκπαίδευση γερακιών κλπ) και μυημένος στην αυλική ζωή και τις μηχανορραφίες της. Ο Σάξπερ, αντιθέτως, καταγόταν από μια μικρή πόλη κι είχε μικροαστικό υπόβαθρο."

Μέχρι εδώ καλώς. Ο άνθρωπος φαίνεται πως έχει σηκώσει μέχρι και τις κότες στο Στράτφορντ απόν Έιβον, για να βρει στοιχεία. Αλλά ποιος ήταν ο Ντε Βιρ;

"Τον τελευταίο καιρό, όμως, έχουν συσσωρευτεί στοιχεία που προφανώς υποδεικνύουν τον Έντουαρντ Ντε Βιρ. Διήγε περιπετειώδη βίο και πολλά από τα επεισόδια της ζωής του καθεφτίζονται στα επίμαχα θεατρικά έργα. Γεννημένος το 1550, γιος αριστοκράτη. Ο πατέρας του πέθανε όταν ήταν δώδεκα κι  η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε. Ο Έντουαρντ, όμως, δεν έμεινε για πολύ μαζί της. Σύντομα έγινε ευνοούμενος της βασίλισσας, η οποία του όρισε κηδεμόνα. (..) Μόλις έκλεισε τα είκοσι ένα του νυμφεύθηκε την Αν Σέσιλ (κόρη του κηδεμόνα του). Ήταν ένας μάλλον ανάρμοστος γάμος, αφού τα δυο παιδιά είχαν μεγαλώσει μαζί κι ο Έντουαρντ την αντιμετώπιζε σα μικρότερη αδερφή του. (Όπως κι ο Πόστχιουμους Λεονάτους, ήρωας του "Κυμβελίνου".) Σε ηλικία είκοσι τεσσάρων χρονών πραγματοποίησε ένα μακροχρόνιο ταξίδι στην Ευρώπη. Κατά το διάπλουν της Μάγχης, το πλοίο στο οποίο επέβαινε δέχτηκε την επίθεση πειρατών που σχεδίαζαν να αιχμαλωτήσουν τους επιβάτες, για να εισπράξουν λύτρα. Ο Ντε Βιρ ενημέρωσε τους πειρατές για τη σχέση του με τη βασίλισσα Ελισσάβετ κι εκείνοι θεώρησαν φρόνιμο να τον αφήσουν ελεύθερο. (Αξιοπρόσεκτη ομοιότητα παρουσιάζει ένα επεισόδιο με πρωταγωνιστή τον Άμλετ.)"

Η συνέχεια μπορεί να διαβαστεί στο "Οι 100 προσωπικότητες με τη μέγιστη επιρροή στην πορεία της ανθρωπότητας", εκδόσεις "Φυτράκη". Απλά ήθελα να δώσω ένα δείγα "αμφισβήτησης" κάτι τόσου διαδεδομένου! Ίσως σας προβληματίσει κι εσάς.

ANONYMOUS (ΑΝΩΝΥΜΟΣ) - TRAILER (GREEK SUB)

Βρισκόμαστε στην Αγγλία της Ελισαβετιανής περιόδου, σε μια εποχή όπου οι πολιτικές ίντριγκες, οι ερωτικές ατασθαλίες και οι κάθε είδους δολοπλοκίες αποτελούν κομμάτι της καθημερινότητας της Βασιλικής Αυλής. Όταν ο κοσμογυρισμένος και πολυγραφότατος θεατρικός συγγραφέας και διανοούμενος Έντουαρντ Ντε Βερ, 17ος Κόμης της Οξφόρδης, χάνει την εύνοια της Βασίλισσας Ελισάβετ εξαιτίας ενός ατυχούς περιστατικού, αποφασίζει να κινηθεί παρασκηνιακά με σκοπό να ανακτήσει τα κεκτημένα του. Το φιλόδοξο σχέδιό του περιλαμβάνει και τη συμμετοχή ενός ταλαντούχου ηθοποιού με έφεση στο αλκοόλ και τις γυναίκες, ο οποίος ακούει στο όνομα Γουίλιαμ Σαίξπηρ...

ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ