10 Μέθοδοι εκτέλεσης

1. Κάψιμο στην πυρά

Το κάψιμο στην πυρά δημόσια, χρησιμοποιήθηκε στη Βρετανία ως ποινή για τους αιρετικούς και, σε κάποιες περιπτώσεις, σε υποθέσεις μαγείας. Αφορούσε και στα δύο φύλα αλλά μόνο τελευταία είχε εφαρμογή στις γυναίκες που βρίσκονταν ένοχες προδοσίας. Οι άντρες που κρίνονταν προδότες του κράτους, απαγχονίζονταν, σέρνονταν με άμαξα στους δρόμους της πόλης και διαμελίζονταν. Αυτός ο τρόπος θανάτωσης, όμως, δεν ήταν ενδεδειγμένος για γυναίκες, επειδή είχε ως επακόλουθο τη γύμνια. Το αδίκημα της προδοσίας είχε δύο διαβαθμίσεις: την προδοσία μείζονος σημασίας η οποία, εκτός από την προδοσία κατά του κράτους, συμπεριλάμβανε και την παραχάραξη.
Για κάποιον περίεργο λόγο τους άντρες που κρίνονταν ένοχοι προδοσίας τους απαγχόνιζαν και δεν τους έκαιγαν στην πυρά. Η προδοσία ελάσσονος σημασίας αφορούσε σε γυναίκες που δολοφονούσαν τους συζύγους ή τις αφεντικίνες τους, καθώς τόσο οι σύζυγοι όσο και οι εργοδότες, θεωρούνταν ανώτεροί τους σύμφωνα με το νόμο.

Δεν είναι γνωστό πότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το κάψιμο στην πυρά ως τρόπος εκτέλεσης, αλλά υπάρχει μια καταγραφή για τέτοια εκτέλεση το 1222, όταν ένας διάκονος κάηκε στην Οξφόρδη επειδή ασπάστηκε την ιουδαϊκή πίστη, προκειμένου να παντρευτεί μιαν εβραία.

Το κάψιμο στην πυρά γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής τρόπος εκτέλεσης για “αιρετικούς και μάγους”, από το 1400 και μετά. Ο Ερρίκος ο 8^ος ήταν φανατικός υποστηρικτής αυτής της μεθόδου, το ίδιο και η κόρη του Μαίρη Τυδώρ, η “Ματωμένη Μαίρη” όπως την αποκαλούσαν. Κατά τη διάρκεια της πενταετούς βασιλείας της, στα μέσα του 16^ου αιώνα, καταγράφηκαν 274 εκτελέσεις με κάψιμο στην πυρά. Στις περισσότερες των περιπτώσεων το αδίκημα ήταν ο ασπασμός του προτεσταντικού έναντι του καθολικού δόγματος. Στο Λονδίνο της εποχής, ο συνηθισμένος τόπος εκτέλεσης ήταν στο Smithfield. Μια γκραβούρα της εποχής δείχνει ότι οι μελλοθάνατοι στέκονταν πάνω σε άδεια βαρέλια και στη συνέχεια συσσώρευαν γύρω τους δεμάτια ξύλων. Η πυρά ήταν έτοιμη. Δεν τους θανάτωναν πριν τους κάψουν και έτσι ο θάνατός τους ήταν αργός και ιδιαίτερα μαρτυρικός, καθώς τους έκαιγαν ζωντανούς.

Το κάψιμο στην πυρά ήταν ευρέως διαδεδομένο ως τρόπος εκτέλεσης σε όλη την Ευρώπη και το χρησιμοποιούσε κατ΄εξοχή η Ιερά Εξέταση, αφενός γιατί δεν περιελάμβανε διάχυση του αίματος του θύματος, κάτι που απαγορευόταν από το ρωμαιοκαθολικό δόγμα και αφετέρου γιατί με το κάψιμο καταστρέφονταν το σώμα του μελλοθάνατου, έτσι ώστε δεν είχε σώμα να πάρει μαζί του στην επόμενη ζωή, κάτι που θεωρούνταν τρομακτική τιμωρία από μόνη της! Επίσης πίστευαν ότι με την καύση εξαγνίζονταν η ψυχή, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό σε περιπτώσεις αίρεσης και μαγείας.

Αν και πολλοί συσχετίζουν το κάψιμο στην πυρά με τη μαγεία, αυτό ίσχυε μόνο σε συγκεκριμένες χώρες της Ευρώπης, όπως στη Γαλλία, την Ελβετία και τις Σκανδιναβικές χώρες. Στην Αγγλία ελάχιστες “μάγισσες” κάηκαν. Οι περισσότερες απαγχονίστηκαν, ίσως για οικονομικούς λόγους, ίσως για να μην ξεσηκώσουν το λαό, ο οποίος θα αποδοκίμαζε τη συχνή χρήση ενός τόσο βάρβαρου τρόπου εκτέλεσης. Η τελευταία αγγλίδα που κρεμάστηκε ως μάγισσα ήταν η Alice Molland, το 1686 στο Έξετερ. Στη Σκωτία, εντούτοις, συνέχισαν να χρησιμοποιούν τον θάνατο στην πυρά ως τρόπο εκτέλεσης μέχρι το 1722, όπου και υπάρχει καταγεγραμμένη η τελευταία. Εκτιμάται ότι πάνω από 200.000 άτομα κάηκαν στην πυρά με την κατηγορία της μαγείας κατά τον 16^ο και 17^ο αιώνα.

Για τον θάνατο στην πυρά χρησιμοποιούνταν τρεις, ελαφρά διαφορετικές, μέθοδοι. Κατά την πρώτη σχημάτιζαν έναν σωρό από δεμάτια ξύλων, πάνω από τα οποία κρεμούσαν τον καταδικασμένο με αλυσίδες ή σιδερένιους δακτυλίους. Η Βρετανική και η Ισπανική Ιερά Εξέταση προτιμούσαν αυτή τη μέθοδο για το θέαμα που παρείχε.

Η δεύτερη μέθοδος, χρησιμοποιούμενη κυρίως επί μαγισσών, ήταν να δένουν την καταδικασμένη σε ένα στύλο και να στοιβάζουν γύρω της δεμάτια με ξύλα. Όταν τους έβαζαν φωτιά, οι φλόγες έκρυβαν την “μάγισσα” που πέθαινε χωρίς, όμως, η αγωνία της να είναι ορατή στους άλλους, καθώς την έκρυβε ένα πύρινο τείχος. Με αυτή τη μέθοδο εκτελέστηκε η Ιωάννα της Λωραίνης.

Η τρίτη μέθοδος, που χρησιμοποιήθηκε στη Γερμανία και στις Σκανδιναβικές χώρες, περιελάμβανε μια σχεδόν κάθετη σκάλα, πάνω στην οποία έδεναν το μελλοθάνατο, και η οποία ήταν στερεωμένη στο πάνω μέρος της σε ένα πλαίσιο. Στη συνέχεια άναβαν φωτιά από κάτω και ανεβοκατέβαζαν σε αυτή τον καταδικασμένο, μέχρι να πεθάνει.

Από το 1700 και μετά επετράπη δια νόμου ο στραγγαλισμός των καταδίκων πριν το κάψιμο στην πυρά. Έτσι το μαρτύριό τους παρέμενε ίδιο με αυτό ενός συνηθισμένου απαγχονισμού. Άλλες φορές, έδεναν πάνω στο μελλοθάνατο ένα μικρό βαρέλι με μπαρούτι, το οποίο, μόλις έρχονταν σε επαφή με της φλόγες, ανατιναζόταν, με αποτέλεσμα τον άμεσο θάνατο του καταδικασμένου. Στις περιπτώσεις που ούτε τους στραγγάλιζαν ούτε τους ανατίναζαν, πέθαιναν από έναν συνδυασμό φριχτών πραγμάτων, όπως ασφυξία, σοκ και εγκαύματα, μέσα σε φριχτούς πόνους.

Οι εκτελέσεις στην πυρά συνεχίστηκαν και κατά τον 18^ο αιώνα, οπότε και σταμάτησαν για ανθρωπιστικούς λόγους. Μέχρι τότε εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν πεθάνει μέσα σε φριχτούς πόνους, ανάμεσά τους και αρκετοί αφρικανοί σκλάβοι, στις νεοϊδρυμένες πολιτείες της Αμερικής.

Η θανατική ποινή βρήκε άλλες διεξόδους.

2. Κολάρο στραγγαλισμού

Το κολάρο στραγγαλισμού (garrotte ή garotte), ήταν ο κατ΄ εξοχήν τρόπος εκτέλεσης στην Ισπανία. Η χρήση του ξεκίνησε το 1812/13, στην αρχή της βασιλείας του Φερδινάνδου του 7^ου, για να αντικαταστήσει τον άτεχνο τρόπο απαγχονισμού που χρησιμοποιούταν πριν. Τουλάχιστον 736 άνθρωποι, μεταξύ αυτών και 16 γυναίκες, εκτελέστηκαν με αυτόν τον τρόπο στην Ισπανία, τον 19^ο αιώνα. Τα αρχεία της εποχής ήταν σαφώς λεπτομερέστερα των σημερινών.

96 άνθρωποι, από τους οποίους οι 2 γυναίκες, στραγγαλίστηκαν μεταξύ 1900 και 1935 ενώ, μετά τον Εμφύλιο, ακολούθησαν άλλοι 110 άνδρες και 3 γυναίκες. Ταυτόχρονα γίνονταν εκτελέσεις δια πυροβολισμού, με εκτελεστικό απόσπασμα. Έτσι έγιναν οι τελευταίες εκτελέσεις στην Ισπανία. Η εκτέλεση δια πυροβολισμού ήταν συνηθέστερη στον στρατιωτικό χώρο, αν και χρησιμοποιήθηκαν και για πολίτες. Τα περισσότερα αδικήματα που επέφεραν θανατική ποινή ήταν δολοφονίες ή τρομοκρατικές πράξεις, αν και η ληστεία επίσης κατέληγε σε θανατική ποινή, κυρίως κατά τη δεκαετία του 1950.

65 άνδρες και 2 γυναίκες εκτελέστηκαν δια στραγγαλισμού μεταξύ των ετών 1950 και 1974, συμπεριλαμβανομένου και ενός άνδρα στη Las Palmas, στα Μεγάλα Κανάρια, όλοι καταδικασμένοι για φόνους, ληστείες ή μεγάλες τρομοκρατικές πράξεις. Την ίδια περίοδο 11 άνδρες πέθαναν στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Η τελευταία φορά που χρησιμοποιήθηκε αυτή η μέθοδος ως τρόπος εκτέλεσης ήταν στις 2 Μαρτίου του 1974, όταν δυο άνδρες εκτελέστηκαν την ίδια ημέρα. Την τελευταία χρονιά που εκτελέστηκε η θανατική ποινή στην Ισπανία, το 1975, η μέθοδος εκτέλεσης με κολάρο στραγγαλισμού δεν χρησιμοποιήθηκε για γραφειοκρατικούς λόγους. Στην Ισπανία είχε απομείνει μόνο ένας δήμιος και οι μελλοθάνατοι βρίσκονταν σε διαφορετικές πόλεις. Έτσι, οι τελευταίες πέντε εκτελέσεις στην Ισπανία έγιναν με εκτελεστικό απόσπασμα.

Οι εκτελέσεις με το κολάρο στραγγαλισμού γίνονταν δημόσια. Στήνονταν μια ψηλή εξέδρα και πάνω σε αυτήν τοποθετούσαν την “καρέκλα” με το ενσωματωμένο κολάρο στραγγαλισμού.

Προφανώς το κολάρο στραγγαλισμού είναι “βελτίωση” του παλιού κινέζικου τρόπου εκτέλεσης με χορδή τόξου. Κατά την κινέζικη μέθοδο, ο μελλοθάνατος δενόταν σε έναν στύλο, ο οποίος είχε δυο τρύπες. Από τις τρύπες αυτές περνούσαν μια χορδή τόξου, τις άκρες της οποία τραβούσε ο δήμιος μέχρι να θανατωθεί ο καταδικασμένος. Κατά την ισπανική εκδοχή, ο μελλοθάνατος είναι καθισμένος και ακουμπά την πλάτη σε έναν κάθετο στύλο. Μια θηλιά σχοινιού περνάει γύρω από το λαιμό του και το στύλο, ενώ ο δήμιος, με ένα ξύλο που περνάει στη θηλιά, σφίγγει το σχοινί μέχρι τον στραγγαλισμό του καταδικασμένου.

Όπως στις περισσότερες χώρες, έτσι και στην Ισπανία, αναζητούσαν μια πιο ανθρωπιστική μέθοδο εκτέλεσης, με αποτέλεσμα να γίνουν διάφορες βελτιώσεις στο κολάρο σταγγαλισμού.

Ο επόμενος τύπος garrotte περιλαμβάνει μια γερή ξύλινη καρέκλα, στην οποία κάθεται ο καταδικασμένος δεμένος στους καρπούς, τους βραχίονες, το στήθος και τα πόδια. Στον κάθετο στύλο υπάρχει μια λεπίδα, ή ένα στεφάνι από λεπίδες. Κατά τη σύσφιξη του κολάρου, οι λεπίδες τρυπούν το λαιμό του καθισμένου ανθρώπου και τη σπονδυλική στήλη, έτσι ώστε ο θάνατος να είναι ακαριαίος και να μην υποφέρει από τον σταγγαλισμό.

Σε άλλη εκδοχή της garrotte, χρησιμοποιούσαν δυο μπρούτζινα κολάρα. Το ένα ήταν στερεωμένο στο μοχλό, ενώ το άλλο στο στύλο. Και τα δύο προσαρμόζονταν στο ύψος του λαιμού του μελλοθάνατου. Κατά την εκτέλεση ο δήμιος τραβούσε με δύναμη το ένα κολάρο προς τα έξω, ενώ το άλλο έμενε σταθερό. Αν είχε γίνει σωστή εφαρμογή, ο λαιμός του καταδικασμένου έσπαγε, με αποτέλεσμα την άμεση αναισθησία και το θάνατο, όπως συμβαίνει με τη σύγχρονη μέθοδο του απαγχονισμού. Επειδή όμως με το κολάρο, ποτέ δεν είναι σίγουρη η αναισθησία, ο τρόπος αυτός εγκαταλείφθηκε ως αργός και απάνθρωπος, προς χάριν του απαγχονισμού.

Η garrotte, εκτός από την Ισπανία, χρησιμοποιήθηκε ευρέως και στις αποικίες της όπως η Κούβα, το Μεξικό, το Πουέρτο Ρίκο και οι Φιλιππίνες. Αποτέλεσε επίσης το επίσημο τρόπο θανάτωσης για κοινά εγκλήματα στην Πορτογαλία, μέχρι την κατάργησή της το 1867.

Αποκεφαλισμός με ξίφος 

Ο αποκεφαλισμός, με ξίφος ή τσεκούρι, πάει πολύ πίσω στο χρόνο. Όπως και ο απαγχονισμός ήταν μια φθηνή μέθοδος εκτέλεσης από την αρχαιότητα, τότε που ένα ξίφος ή ένα τσεκούρι ήταν πάντα πρόχειρο.

Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι θεωρούσαν τον αποκεφαλισμό λιγότερο ατιμωτική και λιγότερο επώδυνη μέθοδο εκτέλεσης, σε σύγκριση με άλλες που ήταν σε χρήση εκείνη την εποχή. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία συνήθιζε να αποκεφαλίζει τους πολίτες της, ενώ σταύρωνε τους υπόλοιπους.

Ο αποκεφαλισμός χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην Ευρώπη και την Ασία μέχρι τον 20^ο αιώνα, αλλά σήμερα εφαρμόζεται μόνο στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, την Υεμένη και το Ιράν. Στο Ιράν αποκεφαλίστηκε ένας άνδρας το 2003, ο πρώτος μετά από πολλά χρόνια. Στο Κατάρ και στην Υεμένη είναι ακόμα σε ισχύ, αν και δεν έχουν σημειωθεί εκτελέσεις με αυτό τον τρόπο.

Στη Μεγάλη Βρετανία ήταν σε χρήση μέχρι το 1747 και ήταν ο καθιερωμένος τρόπος εκτέλεσης στη Νορβηγία (καταργήθηκε το 1905), στη Σουηδία (μέχρι το 1903), στη Δανία και την Ολλανδία (καταργήθηκε το 1870) και χρησιμοποιήθηκε μερικώς στη Γαλλία μέχρι το 1792, οπότε και άρχισε η χρήση της γκιλοτίνας. Στη Γερμανία ο τελευταίος αποκεφαλισμός έγινε το 1938.

Η Κίνα, επίσης, εφήρμοσε τον αποκεφαλισμό ευρέως, μέχρι την άνοδο των κομμουνιστών στην εξουσία, οπότε και τον κατήργησαν, τον 20^ο αιώνα.

Η Ιαπωνία χρησιμοποιούσε τον αποκεφαλισμό ως μέθοδο εκτέλεσης μέχρι τα τέλη του 19^ου αιώνα, οπότε και τον εγκατέλειψε για τον απαγχονισμό.

Υπήρχαν δύο διαφορετικοί τρόποι αποκεφαλισμού – με ξίφος και με τσεκούρι. Όταν κάποιος επρόκειτο να αποκεφαλιστεί με ξίφος, τον έβαζαν να γονατίσει και στη Γερμανία επέτρεπαν στις γυναίκες να είναι καθιστές.

Ένα τυπικό ευρωπαϊκό ξίφος εκτέλεσης είχε μήκος 90-120 εκατοστά και 5-6,5 εκατοστά πλάτος. Η λαβή του ήταν αρκετά μεγάλη ώστε να μπορεί ο δήμιος να το κρατά και με τα δύο χέρια για μεγαλύτερη δύναμη. Ζύγιζε γύρω στα 2 κιλά.

Όταν το επιλεγμένο όπλο εκτέλεσης ήταν το τσεκούρι, ήταν απαιτητό ένα κούτσουρο, συχνά σκαλισμένο ώστε να έχει υποδοχή για το λαιμό. Το κούτσουρο μπορούσε να είναι δύο ειδών. Ψηλό, 45-60 εκατοστά, και ο καταδικασμένος σε θάνατο γονάτιζε μπροστά του και έβαζε το λαιμό του στο κοίλο μέρος που είχαν σκαλίσει. Σε αυτή τη θέση, με το κεφάλι να κλίνει ελαφρά προς τα εμπρός, ο λαιμός του θανατοποινίτη αποτελούσε ευκρινέστερο στόχο για το δήμιο. Το ψηλό κούτσουρο χρησιμοποιήθηκε στη Βρετανία τα τελευταία χρόνια της εφαρμογής του συγκεκριμένου τρόπου εκτέλεσης, και ήταν κοινή πρακτική στη Γερμανία μέχρι το 1930.

Μερικές χώρες χρησιμοποιούσαν ένα χαμηλό κούτσουρο. Σε αυτή την περίπτωση, το προς εκτέλεση πρόσωπο, ξάπλωνε στο πάτωμα και έβαζε το λαιμό του στο χαμηλό κούτσουρο, ύψους μερικών εκατοστών. Αυτός ο τρόπος εκτέλεσης χρησιμοποιήθηκε στη Σουηδία σε περίπου 600 άτομα, μεταξύ των οποίων και 200 γυναίκες, κατά τον 19^ο αιώνα, μέχρι που ο αποκεφαλισμός με τσεκούρι αντικαταστάθηκε από τη γκιλοτίνα.

Το σχέδιο από πάνω δείχνει την εκτέλεση της 48χρονης Anna Månsdotter, στο Kristianstad, στη Νότια Σουηδία, στις 7 Αυγούστου του 1890. Ήταν η τελευταία γυναίκα που εκτελέστηκε στη Σουηδία και είχε καταδικαστεί για τον στραγγαλισμό της νύφης της, Hanna Johansdotter. Η Anna είχε αιμομικτική σχέση με το γιο της Per, ο οποίος καταδικάστηκε σε ισόβια για τη συνεργία του στο έγκλημα.

Το χαμηλό κούτσουρο παρουσίαζε μερικές δυσκολίες κατά την εκτέλεση. Η γωνία στην οποία βρισκόταν το τσεκούρι κατά την κάθοδό του προς το λαιμό του καταδικασμένου ήταν τέτοια, που καθιστούσε πιο δύσκολο τον αποκεφαλισμό με ένα μόνο κτύπημα. Στην περίπτωση της Anna, πέρασε πάνω από την κάτω της σιαγώνα, αφήνοντάς τη κολλημένη στο λαιμό της.

Τα τσεκούρια ήταν επίσης δύο ειδών και αποτελούσαν εξελίξεις του κοινού τσεκουριού των ξυλοκόπων. Στη Βρετανία χρησιμοποιούσαν ένα με λεπίδα ύψους περίπου 50 εκατοστών και πλάτους 25. Η λαβή είχε μήκος 152,5 εκατοστά. Στη Γερμανία το τσεκούρι που χρησιμοποιούσαν ήταν μια μεγαλύτερη εκδοχή του μπαλτά του χασάπη με αρκετά μακριά λαβή ώστε ο δήμιος να μπορεί να χρησιμοποιεί και τα δυο του χέρια. Σε κάποιες από τις επαρχίες της Γερμανίας χρησιμοποιούσαν το τσεκούρι και το ψηλό κούτσουρο για τους αποκεφαλισμούς. Οι εκτελέσεις γίνονταν δημόσια μέχρι το 1851. Σε άλλες επαρχίες χρησιμοποιούσαν το ξίφος ή τη γκιλοτίνα.

Το 1938, ο Hitler θέσπισε νόμο σύμφωνα με τον οποίο όλες οι μελλοντικές εκτελέσεις θα γίνονταν με απαγχονισμό ή γκιλοτίνα. Η τέως Δυτική Γερμανία κατήργησε τη θανατική ποινή το 1951 και η τελευταία εκτέλεση έλαβε χώρα το 1949.

Η Σαουδική Αραβία χρησιμοποιεί τον αποκεφαλισμό με ξίφος ως θανατική ποινή για δολοφονίες, βιασμούς, εμπορία ναρκωτικών, σοδομισμό, ένοπλη ληστεία και αποστασία. 45 άνδρες και 2 γυναίκες αποκεφαλίστηκαν το 2002, 52 άνδρες και 1 γυναίκα το 2003 και 35 άνδρες και 1 γυναίκα το 2004. Το 2005 ο αριθμός των εκτελέσεων ανέβηκε, φθάνοντας τους 88 άνδρες και 2 γυναίκες, ενώ το 2006 μειώθηκε στους 35 άνδρες και 4 γυναίκες.

Στους καταδικασμένους και των δύο φύλων δίνονται ηρεμιστικά και στη συνέχεια μεταφέρονται με κλούβα της αστυνομίας σε μια πλατεία ή σε ένα πάρκινγκ αυτοκινήτων, που είναι και η συνηθισμένοι τόποι εκτελέσεων. Η εκτέλεση ορίζεται πάντα μετά τη μεσημεριανή προσευχή. Η αστυνομία απαγορεύει την κίνηση των οχημάτων γύρω από το οικοδομικό τετράγωνο και απλώνει στο έδαφος ένα μπλε πλαστικό φύλο, 16 τετραγωνικών μέτρων.

Ντυμένος με τα δικά του ρούχα, ξυπόλητος, με δεμένα χέρια και πόδια, ο καταδικασμένος οδηγείται από έναν αστυνομικό στο κέντρο του μπλε πλαστικού, όπου και γονατίζει με το πρόσωπο στραμμένο στη Mecca. Ένας υπάλληλος του Υπουργείου Εσωτερικών διαβάζει στο πλήθος το όνομα και το έγκλημα του μελλοθανάτου.

Η Σαουδική Αραβία χρησιμοποιεί για τους αποκεφαλισμούς ένα παραδοσιακό αραβικό γιαταγάνι, μήκους 100-110 εκατοστών. Ένας αστυνομικός παραδίδει το γιαταγάνι στο δήμιο κι εκείνος το υψώνει, στριφογυρνώντας το στον αέρα μια-δυο φορές για να προθερμάνει τους μύες του βραχίονά του. Στη συνέχεια πλησιάζει τον μελλοθάνατο από πίσω και τον ακουμπά με τη μύτη του σπαθιού στην πλάτη. Ο μελλοθάνατος υψώνει το κεφάλι του και ο δήμιος του το παίρνει με ένα μόνο κτύπημα.

Το κομμένο κεφάλι κυλάει αρκετά μέτρα πιο μακριά από το σώμα και νοσοκόμοι το περισυλλέγουν και το φέρνουν σε έναν γιατρό ο οποίος, φορώντας χειρουργικά γάντια, σταματά τον πίδακα του αίματος που αναβλύζει από το λαιμό. Στη συνέχεια ράβει το κεφάλι στο σώμα το οποίο, με τη σειρά του, τυλίγεται στο μπλε πλαστικό και μεταφέρεται με ασθενοφόρο στη φυλακή, στο κοιμητήριο της οποίας θάβεται σε τάφο χωρίς διακριτικά.

Οι αποκεφαλισμοί των γυναικών στη Σαουδική Αραβία δεν άρχισαν παρά τη δεκαετία του 1990. Πριν τις πυροβολούσαν. Μέχρι το τέλος του 2006, 40 γυναίκες είχαν αποκεφαλιστεί.

Οι περισσότερες εκτελέσεις γίνονται στις τρεις μεγαλύτερες πόλεις: Riyadh, Jeddah και Dahran. Οι σαουδάραβες δήμιοι είναι ιδιαίτερα περήφανοι για το επάγγελμά τους, και η θέση περνάει από πατέρα σε γιο.

Ο αποκεφαλισμός είναι αποτελεσματική μέθοδος και τόσο ανθρωπιστική όσο οποιαδήποτε άλλη σύγχρονη μέθοδος εκτέλεσης, αρκεί να γίνει σωστά. Όταν επιτυγχάνεται ο αποκεφαλισμός με ένα μόνο χτύπημα, η συνείδηση χάνεται μέσα σε δευτερόλεπτα. Πεθαίνουν από σοκ και μη οξυγόνωση των ιστών (anoxia), οφειλόμενη στην αιμορραγία και την πτώση της πίεσης του αίματος σε λιγότερο από 60 δευτερόλεπτα. Εντούτοις, επειδή οι μύες και οι σπόνδυλοι του λαιμού είναι ιδιαίτερα ανθεκτικοί, ενδέχεται να χρειαστούν πάνω από ένα χτυπήματα. Ο θάνατος επέρχεται από τον διαχωρισμό εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού, μετά την αποκοπή των συνδετικών ιστών. Η συνείδηση χάνεται πιθανότατα μέσα σε 2 ή 3 δευτερόλεπτα.

Έχει αναφερθεί συχνά ότι τα μάτια και το στόμα ανθρώπων που έχουν αποκεφαλιστεί, έδειχναν σημεία κίνησης. Έχει υπολογιστεί ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει αρκετό οξυγόνο το οποίο διαρκεί για περίπου 7 δευτερόλεπτα μετά την αποκοπή του κεφαλιού.

Ο αποκεφαλισμός απαιτεί έναν επιδέξιο δήμιο για να θεωρηθεί ανθρωπιστικός τρόπος εκτέλεσης, παρά το οξύμωρο της έκφρασης. Τα μάτια των μελλοθανάτων είναι δεμένα ώστε να μη βλέπουν το ξίφος και κινηθούν την κρίσιμη στιγμή. Πολύ συχνά επίσης, τόσο στους αποκεφαλισμούς με τσεκούρι και ξίφος, όσο και σε αυτούς με γκιλοτίνα, ο βοηθός του δήμιου κρατά τα μαλλιά του καταδικασμένου, ώστε να τον εμποδίσει να κινηθεί.

Όπως και νάχει, το θέαμα είναι τρομακτικό, λόγω της απίστευτης ποσότητας αίματος που εκτοξεύεται από τις αρτηρίες και τις φλέβες του λαιμού, της αορτής και της σφαγίτιδας φλέβας συμπεριλαμβανομένων,

Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες που συνήθιζαν να χρησιμοποιούν τον αποκεφαλισμό ως μέθοδο εκτέλεσης, έχουν σήμερα καταργήσει τη θανατική ποινή.

4. Γκιλοτίνα

Ο Dr. Joseph Ignace Guillotin δεν εφηύρε τη μηχανή εκτέλεσης που φέρει το όνομά του. Μια παρόμοια συσκευή, γνωστή με το όνομα το Ικρίωμα του Halifax, ήταν σε χρήση σε αυτή την πόλη του Yorkshire από το 1286 μέχρι το 1650.

Ένας Σκωτσέζος, ο James Douglas Earl του Morton, εντυπωσιάστηκε από το μηχάνημα, έφτιαξε ένα παρόμοιο στο Εδιμβούργο το 1556, το οποίο έγινε γνωστό ως “Η Κόρη” (The Maiden) και “δούλευε” μέχρι το 1710.

Υπάρχει μια καταγραφή για εκτέλεση με παρόμοια συσκευή στο Μιλάνο, το 1702, και υπάρχουν πίνακες που απεικονίζουν μια μηχανή, παρόμοια με γκιλοτίνα, στη Νυρεμβέργη, στα μέσα του 1500.

Εντούτοις ήταν ο Dr. Guillotin, τοποτηρητής του Παρισιού, που στις 10 Οκτωβρίου του 1789, πρότεινε όλοι οι καταδικασμένοι σε θάνατο κρατούμενοι να αποκεφαλίζονται, για λόγους ανθρωπιστικούς και ισότητας. Ο αποκεφαλισμός, την εποχή εκείνη, θεωρούνταν η πλέον ανθρωπιστική όλων των μεθόδων εκτέλεσης και επιφυλασσόταν μόνο για τη θανάτωση ευγενών. Οι απλοί κατάδικοι υπέφεραν έναν αργό απαγχονισμό, τον φριχτό θάνατο στον τροχό ή το κάψιμο στην πυρά. Η ιδέα του να εξασφαλιστεί ένας γρήγορος και ανθρώπινος θάνατος για όλους, συμβάδιζε με τον επαναστατικό τρόπο σκέψης. Έτσι, από τις 25 Μαρτίου του 1791, ο αποκεφαλισμός έγινε δια νόμου η μόνη μέθοδος εκτέλεσης μελλοθανάτων.

Για την εφαρμογή, όμως, υπήρξε πρόβλημα, καθώς μέχρι τότε οι αποκεφαλισμοί γίνονταν με ξίφος και ένας έμπειρος δήμιος ήταν απαραίτητος για να διατηρηθεί ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας του αποκεφαλισμού. Ο αριθμός των μελλοθανάτων της εποχής ήταν τρομακτικός, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν οι υπάρχοντες δήμιοι.

Ήταν σαφές πως ένα είδος μηχανισμού είχε γίνει απαραίτητο για τη διεκπεραίωση των εκτελέσεων και αφού συμβουλεύτηκαν τον Dr. Antoine Louis, Γραμματέα της Χειρουργικής Ακαδημίας, σχεδίασαν και κατασκεύασαν τη συσκευή. Στην αρχή ονομάστηκε louisson ή louisette αλλά αργότερα, προς μεγάλη ανακούφιση του γιατρού, πήρε το όνομα του εισηγητή της και έγινε γνωστή ως γκιλοτίνα.

Η πρώτη γκιλοτίνα κατασκευάστηκε στο Παρίσι από έναν γερμανό μηχανικό, τονTobias Schmidt, και ήταν έτοιμη για δοκιμές στις 17 Απριλίου του 1792. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν πτώματα ανθρώπων που είχαν πεθάνει πρόσφατα στο νοσοκομείο της Bicerte.

Είχε δύο φαρδιές κάθετες δοκούς, ενωμένες στην κορυφή με μία οριζόντια και υψωνόταν σε μια πλατφόρμα στην οποία ο καταδικασμένος έφθανε ανεβαίνοντας 24 σκαλοπάτια. Το όλο κατασκεύασμα ήταν βαμμένο στο χρώμα του αίματος και η βαριά λεπίδα ανέβαινε μέσα σε εντομές στις δυο κατακόρυφες δοκούς, οι οποίες ήταν αλειμμένες με ζωϊκό λίπος. Παρόλο που φαινόταν πρόχειρη κατασκευή, δούλευε αρκετά καλά και η πρώτη εκτέλεση στην οποία χρησιμοποιήθηκε ήταν αυτή του Nicholas-Jacques Pelletier, καταδικασμένου σε θάνατο για ένοπλη ληστεία. Η εκτέλεση έγινε στις 25 Απριλίου του 1792 στην Place de Greve και το κεφάλι του Pelletier έπεσε στο πρώτο χτύπημα.

Σύντομα, όλες οι περιοχές της Γαλλίας εφοδιάστηκαν με γκιλοτίνες και μικρογραφίες τους χρησιμοποιήθηκαν ως παιδικά παιχνίδια, ακόμα και γυναικεία σκουλαρίκια.

Την πιο αιματηρή περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, την 13μηνη διάρκεια του “Τρόμου”, από το Μάιο του 1793 έως τον Ιούνιο του 1794, 1.225 άνθρωποι εκτελέστηκαν στο Παρίσι. Στην Place de Greve γίνονταν οι εκτελέσεις των ποινικών, ενώ οι πολιτικοί κρατούμενοι συναντούσαν το θάνατο στην Place de Carrousel. Κατά τη διάρκεια του “Τρόμου” σχεδόν όλοι η γαλλική αριστοκρατία ανέβηκε τα σκαλιά που οδηγούσαν στη λαιμητόμο. Στις 21 Ιανουαρίου του 1793, η γκιλοτίνα στήθηκε για πρώτη φορά στην Place de la Revolution, για την εκτέλεση του βασιλιάLouis XVI, του πιο διάσημου θύματός της. Εκεί εκτελέστηκαν, επίσης, δυο πασίγνωστες γυναίκες, η Marie Antoinette και η Charlotte Corday. Η Charlotte καταδικάστηκε με συνοπτικές διαδικασίες για τη δολοφονία του Jean-Paul Marat, ενός από τους ηγέτες της επανάστασης. Η εκτέλεσή της έγινε το απόγευμα της 17^ηςΙουλίου του 1793 και μόλις έφθασε με το ιππήλατο αμάξι στην Place de la Revolution, ζήτησε από το δήμιό της Sansom να της επιτρέψει να δει καλά τη γκιλοτίνα, γιατί δεν είχε δει ποτέ της μία πριν και επειδή το έβρισκε εξαιρετικό ενδιαφέρον θέαμα για κάποια που βρισκόταν στη θέση της! Ήταν μια όμορφη και θαρραλέα 24χρονη κοπέλα και πολλοί τη θεώρησαν μάρτυρα.

Τον Ιούνιο του 1793, η γκιλοτίνα μεταφέρθηκε προσωρινά στην Place St. Antoine, όπου 96 άνθρωποι αποκεφαλίστηκαν μέσα σε 5 μόνο ημέρες. Λόγω των διαμαρτυριών των τοπικών εμπόρων, μεταφέρθηκε εκ νέου, αυτή τη φορά στο Barriere Ranverse, όπου βρήκαν το θάνατο 1.270 άτομα σε διάστημα μικρότερο των δύο μηνών. Επέστρεψε στην Place de la Revolution για την εκτέλεση τουΡοβεσπιέρου και 21 ακόμα επαναστατών στις 28 Ιουλίου. Η χρήση της γκιλοτίνας επεκτάθηκε και σε άλλες γαλλικές πόλεις με μεγάλη συχνότητα την εποχή εκείνη και πολλές χιλιάδες άνθρωποι βρήκαν το θάνατο από αυτήν.

Η Γαλλία δεν ήταν η μόνη χώρα που χρησιμοποίησε τη γκιλοτίνα, καθώς πολλές άλλες κυβερνήσεις αναγνώρισαν τα προτερήματα της μεθόδου αυτής, από άποψη ταχύτητας και ανθρωπισμού, σε σύγκριση πάντα με άλλες μεθόδους εκτέλεσης που χρησιμοποιούσαν μέχρι τότε. Η Αλγερία, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ελβετία, η Σουηδία και το Βιετνάμ χρησιμοποίησαν σε εκτελέσεις τη γκιλοτίνα μέχρι τον 20^ο αιώνα.

Στη Γερμανία, επί Χίτλερ, πέθαναν στη γκιλοτίνα περισσότεροι άνθρωποι απ’ όσοι στη Γαλλία κατά τη διάρκεια ολόκληρης της γαλλικής επανάστασης. Η γκιλοτίνα βρισκόταν ήδη σε χρήση, σε ορισμένες περιοχές της Γερμανίας, πριν αναλάβει ο Χίτλερ το τιμόνι της χώρας. Η επαρχία του Ρήνου την χρησιμοποιούσε ήδη από το 1798, η επαρχία της Βαυαρίας από το 1854, η Σαξωνία και το Βάρτεμπεργκ από το 1854 και 1853 αντίστοιχα και το Μπάντεν από το 1857. Από το 1871 η γερμανική νομοθεσία όριζε ότι όλες οι εκτελέσεις θα γίνονταν με αποκεφαλισμό, επέτρεπε όμως εξίσου τη χρήση τσεκουριού και γκιλοτίνας. Οι εκτελέσεις δεν ήταν συχνές μέχρι τα πρώτα χρόνια του 20^ου αιώνα, αυξήθηκαν όμως δραματικά μεταξύ των ετών 1938 και 1945. Ο Χίτλερ εξέδωσε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο οι εγκληματίες αλλά και οι πολιτικοί κρατούμενοι θα εκτελούνταν με γκιλοτίνα ή δι’ απαγχονισμού.

Είκοσι γκιλοτίνες κατασκευάστηκαν και σκορπίστηκαν σε όλες τις φυλακές της Γερμανίας και της Αυστρίας. Επίσης αύξησε τον αριθμό των εγκλημάτων που επέσυραν τη θανατική ποινή. Ανάμεσα στο 1933 και το 1944, 13.405 άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο και από αυτούς οι 11.881 εκτελέστηκαν. Μόνο το 1940 θανατώθηκαν περίπου 900 γερμανοί πολίτες. Το 1941 το όριο ηλικίας για να εκτελεστεί κάποιος κατέβηκε στα 14 χρόνια.

Οι εκτελέσεις ξεπέρασαν τις 5.000 μέχρι το 1943. Στα επόμενα δύο χρόνια τα Λαϊκά Δικαστήρια καταδίκασαν σε θάνατο περίπου 7.000 άτομα. Τους πρώτους μήνες του 1945 εκτελέστηκαν 800 άνθρωποι, οι μισοί από τους οποίους ήταν γερμανοί πολίτες. Οι Ναζί είχαν τη δυνατότητα να εκτελούν στη γκιλοτίνα έναν καταδικασμένο κάθε τρία λεπτά, γεγονός που συνέβαινε αρκετά συχνά. Σε μια περίπτωση, στη φυλακή του Breslau, χρειάστηκαν μόνο 90 λεπτά για να αποκεφαλιστούν στη γκιλοτίνα 75 κατάδικοι.

Στην Αυστρία, και ανάμεσα στα έτη 1938 και 1945, εκτελέστηκαν στη γκιλοτίνα 1.377 άνδρες και γυναίκες, μετά από καταδικαστικές αποφάσεις που εξέδωσε το Δικαστήριο της Βιέννης. Η συντριπτική τους πλειοψηφία αφορούσε σε αντιφρονούντες του φασιστικού καθεστώτος. Υπολογίζεται ότι 16.000 άτομα εκτελέστηκαν στη γκιλοτίνα από τους Ναζί.

Μετά τον πόλεμο, οι Σύμμαχοι περιόρισαν τη χρήση της γκιλοτίνας μόνο στους γερμανούς πολίτες και, μάλιστα, κατασκευάστηκαν και μερικές καινούριες από την εταιρία των Fritz και Otto Tiggeman. Στη Σοβιετική ζώνη η γκιλοτίνα παρέμεινε σε χρήση μέχρι το 1953. Ήταν φορητή και μεταφερόταν από τόπου εις τόπον με ένα φορτηγό. Η Δυτική Γερμανία κατάργησε τη θανατική ποινή το 1951, με τελευταία εκτέλεση στη γκιλοτίνα αυτή του Berthold Wehmeyer, που έλαβε χώρα στις 11 Μαΐου του 1949. Η Ανατολική Γερμανία εξακολούθησε να χρησιμοποιεί τη γκιλοτίνα μέχρι το 1966, αλλά δεν υπάρχουν καταγραφές εκτελέσεων.

Κατασκευή

Όλες οι γκιλοτίνες ακολουθούν το ίδιο βασικό σχέδιο, αλλά οι πιο σύγχρονες δεν ήταν τοποθετημένες πάνω σε εξέδρα, αλλά ακουμπισμένες στο έδαφος. Όπως συνέβη και με τις αγχόνες στη Μεγάλη Βρεττανία, αυτό θεωρήθηκε μεγάλη βελτίωση, λόγω της δυσκολίας που παρουσίαζε το εγχείρημα να ανεβάσεις στην σκάλα της εξέδρας ένα τρομοκρατημένο άτομο, δεμένο πισθάγκωνα.

Η γαλλική γκιλοτίνα είχε δυο κάθετες δοκούς, ύψους περίπου 4,5 μέτρων και σε απόσταση 37 εκατοστών τη μία από την άλλη, με μεταλλικούς οδηγούς μέσα στους οποίους κινούταν απρόσκοπτα η βαριά, τριγωνική λεπίδα.

Στις δεξιές γωνίες των κάθετων δοκών, υπάρχει μια κατασκευή σε σχήμα πάγκου, η οποία απέχει περίπου 80 εκατοστά από το έδαφος και στο τέλος της οποίας βρίσκεται το κηλώνειο. Το κηλώνειο είναι μια αρθρωτή σανίδα, η οποία στέκεται ορθή για να υποδεχθεί τον μελλοθάνατο και η οποία στη συνέχεια κατεβαίνει και «φυλακίζει» το κεφάλι του κρατώντας το σταθερό.

Η λεπίδα είναι από υψηλής ποιότητος ατσάλι, πάχους περίπου 3 εκατοστών και, μαζί με το ξύλινο πλαίσιο το πάνω μέρος της, φθάνει σε βάρος τα 40 κιλά. Πέφτει από ύψος μόνο 2,25 μέτρων σε χρόνο 0,75 του δευτερολέπτου και σταματά από ένα έλασμα που βρίσκεται στο κηλώνειο. Ανεβαίνει ξανά τραβώντας ένα σχοινί ή έναν μοχλό που βρίσκεται σε μια από τις κάθετες δοκούς.

Υπάρχει ένας μεταλλικός κουβάς για να δεχτεί το κεφάλι και ένα μεταλλικό δοχείο για το αίμα. Αρχικά χρησιμοποιούσαν ένα καλάθι ντυμένο με λιόπανο για την υποδοχή του κεφαλιού. Στη συνέχεια το αποκεφαλισμένο σώμα πέφτει μόνο του ή σπρώχνεται από το κηλώνειο και τοποθετείται σε φέρετρο.

Η γκιλοτίνα των Ναζί (fallbeil) ήταν παρόμοια με τη γαλλική αλλά μικρότερη σε ύψος, όπως βλέπουμε στη φωτογραφία από τη φυλακή Plötzensee του Βερολίνου.

Έχει ύψος γύρω στα 3 μέτρα, αλλά η λεπίδα της είναι βαρύτερη από αυτή της γαλλικής για να έχει την απαιτούμενη δύναμη. Ο καταδικασμένος ξάπλωνε μπρούμυτα σε έναν απλό ξύλινο πάγκο, χωρίς να υπάρχει το κηλώνειο για να του ακινητοποιεί το κεφάλι. Το κομμένο κεφάλι έπεφτε σε έναν προσαρτημένο μεταλλικό κάδο.

Σύγχρονη γαλλική διαδικασία

Κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα η 580 κιλών γκιλοτίνα αποστελλόταν από το Παρίσι στις διάφορες φυλακές της χώρας με το τραίνο και, κατά τη διάρκεια της νύχτας, στήνονταν στον προκαθορισμένο τόπο της εκτέλεσης. Λίγο πριν την αυγή, οι δεσμοφύλακες πήγαιναν στο κελί του μελλοθανάτου και τον πληροφορούσαν ότι η αίτηση χάριτος που είχε υποβάλει είχε απορριφθεί και ότι επρόκειτο να εκτελεστεί εκείνη τη στιγμή. Του επέτρεπαν να προσευχηθεί με τον πνευματικό του για λίγα λεπτά, πριν του δέσουν τα χέρια πίσω από την πλάτη και του σκίσουν το κολλάρο του πουκαμίσου του. Υπέγραφε για τελευταία φορά στο δελτίο παρουσίας των φυλακών και τον οδηγούσαν στη γκιλοτίνα, όπου τον αποκεφάλιζαν. Η όλη διαδικασία τυπικά, έπαιρνε λιγότερο από δύο λεπτά.

Μέχρι το 1939 οι εκτελέσεις στη γκιλοτίνα γίνονταν σε κοινή θέα, συνήθως έξω από την πύλη των φυλακών. Το κοινό έβλεπε ελάχιστα, καθώς γύρω από τη γκιλοτίνα υπήρχε το πλήθος των δεσμοφυλάκων και των αστυνομικών, αλλά επιτρεπόταν η πρόσβαση και των δημοσιογράφων καθώς και μαρτύρων.

Ο Eugene Weidmann, ένοχος για έξι φόνους, ήταν ο τελευταίος που εκτελέστηκε δημόσια στη Γαλλία, έξω από το Palais de Justice, στις Βερσαλλίες. Η εκτέλεσή του έγινε στις 17 Ιουνίου του 1939. μπροστά σε ένα μεγάλο πλήθος. Η εκτέλεση φωτογραφήθηκε και οι φωτογραφίες μπήκαν σε όλες τις γαλλικές εφημερίδες.

Το κοινό απήλαυσε το θέαμα περισσότερο από το επιτρεπτό και, μια εβδομάδα αργότερα, η κυβέρνηση αποφάσισε να σταματήσει τις δημόσιες εκτελέσεις.

Οι γκιλοτίνες λιγόστευαν διαρκώς κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα και τελικά, μετά την πίεση των Ευρωπαίων γειτόνων της, η Γαλλία κατήργησε τη θανατική ποινή το 1981. Τουλάχιστον 247 άνδρες και 4 γυναίκες εκτελέστηκαν στη γκιλοτίνα τον 20^οαιώνα στη Γαλλία, σχεδόν το ένα τρίτο των εκτελέσεων που έγιναν στη Βρετανία το ίδιο διάστημα. Οι περισσότερες από τις εκτελέσεις αυτές συνέβησαν τον καιρό του πολέμου, υπό την κυβέρνηση του Vichy. Τότε εκτελέστηκαν και για πρώτη φορά γυναίκες, μετά από πολλές δεκαετίες.

Η αιτία θανάτου

Το άτομο που καρατομείται στη γκιλοτίνα χάνει τις αισθήσεις του πολύ γρήγορα και πεθαίνει από σοκ και μη οξυγόνωση των ιστών λόγω της αιμορραγίας και της πτώσης της πίεσης του αίματος σε λιγότερο από 60 δευτερόλεπτα. Έχει αναφερθεί ότι τα μάτια και τα στόματα των αποκεφαλισμένων έδειξαν σημεία κίνησης. Έχει υπολογισθεί ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει οξυγόνο αρκετό για να διατηρήσει τον μεταβολισμό για περίπου 7 δευτερόλεπτα μετά την αποκοπή της τροφοδοσίας. Όπως και στον απαγχονισμό, έτσι και στον αποκεφαλισμό, η καρδιά εξακολουθεί να χτυπά για λίγο.

Πολλές εξετάσεις έγιναν σε κεφάλια των ανθρώπων που πέθαναν στη γκιλοτίνα και γενικά φαίνεται ότι διατηρούν κάποια ίχνη συνείδησης για 2-5 δευτερόλεπτα μετά την αποκοπή τους από το σώμα. Αρκετοί υποστηρίζουν ότι η καρδιά αισθάνεται για πολύ περισσότερο. Όποια και αν είναι η αλήθεια, ο αποκεφαλισμός με τη γκιλοτίνα είναι μια από τις πιο ανθρωπιστικές μεθόδους εκτέλεσης, παρόλη την αγριότητα του θεάματος που προκαλεί.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1. Madame Tussaud

Κάτι που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι από τα εκατομμύρια των επισκεπτών των μουσείων της Madame Tussaud ανά τον κόσμο, είναι ότι η γκιλοτίνα αποτέλεσε τον καταλύτη και την πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία των κέρινων εκθεμάτων της. Η Marie Tussaud ήταν κόρη μιας υπηρέτριας στο σπίτι ενός γιατρού, ο οποίος είχε ως χόμπυ την κατασκευή κέρινων ομοιωμάτων. Δίδαξε την τέχνη του στη Marie η οποία, κατά τη διάρκεια της γαλλικής επανάστασης, μάζευε τα κεφάλια των αποκεφαλισμένων και έφτιαχνε νεκρικές μάσκες, στις οποίες απεικονίζονταν όλη η φρίκη του θανάτου τους. Στη συνέχεια έφτιαχνε τα κέρινα γλυπτά της, χρησιμοποιώντας αυτές τις μάσκες των κομμένων κεφαλιών ως μοντέλα. Με τα εκθέματά της γύριζε όλη τη Γαλλία.

Το 1808 επισκέφθηκε το Λονδίνο για να εκθέσει τα γλυπτά της, όμως αποκλείστηκε εκεί λόγω του αγγλογαλλικού πολέμου. Συνέχισε να εμπλουτίζει τη συλλογή της με ομοιώματα εκτελεσμένων εγκληματιών, δημιουργώντας έτσι την δημοφιλέστατη «Αίθουσα του Τρόμου». Συχνά αγόραζε τα ρούχα και τα προσωπικά αντικείμενα των εκτελεσμένων από τους δήμιους, καθιστώντας πιο αληθοφανή τα εκθέματά της.

2. Η γκιλοτίνα στην Ελλάδα

«Όταν δεν έχεις δει καρμανιόλα με τα μάτια σου, μπορείς να αδιαφορείς για τη θανατική ποινή» γράφει στους «Αθλίους» ο Βίκτωρ Ουγκώ, όταν όμως την αντικρίσεις, «πρέπει να αποφασίσεις, να πάρεις θέση υπέρ ή κατά», αφού η λαιμητόμος «δεν είναι ουδέτερη και δεν επιτρέπει σε κανέναν να μείνει ουδέτερος… Όλα τα κοινωνικά προβλήματα στήνουν γύρω από αυτή τη λεπίδα τα ερωτηματικά τους». Στις 26 Οκτωβρίου 1846 παρατηρεί: «Πολιτισμός της Ελλάδας. Η γκιλοτίνα εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Ο λαός την αποστρεφόταν, η κυβέρνηση νίκησε την αποστροφή του λαού. Κατάφεραν, τελικά, μετά από δεκαέξι χρόνια δισταγμού να καρατομήσουν πέντε άντρες στον Πειραιά. Τις πρώτες μέρες του Οκτωβρίου 1846 ο ήλιος της Ελλάδας φώτισε δύο πράγματα, το ένα αντίκρυ στο άλλο: τον Παρθενώνα και την γκιλοτίνα».

Η γκιλοτίνα έφθασε στην Ελλάδα από τη Γαλλία και χρησιμοποιήθηκε ως τις αρχές του 20^ου αιώνα. Ήταν στημένη στις φυλακές του Παλαμηδιού, στο Ναύπλιο. Με γκιλοτίνα εκτελέστηκε ο δολοφόνος του Πρωθυπουργού Θεόδωρου Δηληγιάννη,Κώστας Γερακάρης, το 1906. Το παρακάτω τραγούδι από την θεατρική παράσταση του 1974 «Το Μεγάλο μας Τσίρκο», με τίτλο «Το τραγούδι της γκιλοτίνας», μιλάει για αυτή την «καινοτομία».

Η Ιωάννα, μέλος του forum “Ρεμπέτικο” και αναγνώστρια του μπλογκ, μας έστειλε την παρακάτω φωτογραφία. Είναι σκαναρισμένο φύλλο εφημερίδας της εποχής, και περιέχει τις συνεντεύξεις θανατοποινιτών, πριν την εκτέλεσή τους στη λαιμητόμο. Είναι πολύ ενδιαφέρον! (κλικ στην εικόνα για να μεγαλώσεικαι να διαβάζεται).

5. Απαγχονισμός

 

Εισαγωγή

Η αγχόνη που, πρόσφατα, έσφιξε γύρω από τον λαιμό του Σαντάμ Χουσεΐν έχει μακρά ιστορία.

Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι απέρριπταν τον απαγχονισμό, ο οποίος ήταν εξαιρετικά προσφιλής στις πολεμοχαρείς φυλές των Άγγλων και των Σαξόνων. Ωστόσο σύμφωνα με την Εθνοσυνέλευση του 1791, η οποία καθόρισε τον νέο ποινικό κώδικα της Γαλλίας, ήταν η μοναδική πιθανή εναλλακτική λύση στην γκιλοτίνα. Πρώτη έρχεται στον νου η περίπτωση του Ιούδα Ισκαριώτη να κρέμεται από το δέντρο.

Η αγχόνη ήταν η προτιμώμενη μέθοδος για την τιμωρία δολοφόνων, προδοτών και ηττημένων εχθρών.

Με απαγχονισμό εκτελέστηκαν οι ναζί που καταδικάστηκαν σε θάνατο στη Νυρεμβέργη.

 

Αλλά και οι μάγισσες του Σάλεμ και οι μικροκλέφτες κατά τον Μεσαίωνα.

Ο Ιμρε Νάγκι, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας που ανατράπηκε από τους Σοβιετικούς, και οι συνωμότες εναντίον του Χίτλερ, οι οποίοι στραγγαλίστηκαν με χορδές πιάνου στο Πλότσενζεε.

Στον ελληνορωμαϊκό κόσμο, ο απαγχονισμός δεν αποτελούσε μια θεσμοθετημένη μορφή. Για τους αρχαίους Ρωμαίους, όποιος πέθαινε με τα πόδια ανασηκωμένα από το έδαφος επέστρεφε για να καταδιώξει τους δολοφόνους του. Όταν ο Ταρκύνιος, ο τελευταίος Ετρούσκος βασιλιάς της Ρώμης, διέταξε την κατασκευή των υπονόμων της πόλης, οι εργάτες αυτοκτόνησαν δια απαγχονισμού από την ντροπή. Και εκείνος ζήτησε να σταυρώσουν τα πτώματα. Ο κρεμασμένος που γίνεται φάντασμα, ο απαγχονισμός ως ποταπή πρακτική.

Στην αρχαία Ελλάδα η θηλιά αποτελούσε «γυναικεία» αυτοκτονία και την θεωρούσαν, κατά βάθος, έναν ταπεινωτικό θάνατο. Ως ποινή την εισήγαγαν οι Πέρσες, αλλά στην κλασική αρχαιότητα οι διάφορες δοξασίες περί μαγείας πήραν τα πάνω τους. Για να υποχωρήσουν χρειάστηκε να περιμένουμε ως την Αγγλία του 4ου αιώνα.

Στον Μεσαίωνα ο βρόχος έγινε συνηθισμένο στοιχείο του τοπίου, από τα δέντρα ως τους προμαχώνες των κάστρων. Για όσους όμως κατηγορούνταν ως αιρετικοί ή για μαγεία ήταν προτιμότερη η πυρά: η Ιερά Εξέταση, για παράδειγμα, τους σκότωνε, αλλά κυρίως τους έκαιγε.

Ο απαγχονισμός έγινε ο κανόνας όσο προόδευε ο πολιτισμός: στον υποκριτικό 17ο αιώνα τον επέλεγαν επειδή με αυτόν τον τρόπο το πτώμα μπορούσε να μείνει εκτεθειμένο επάνω στο ικρίωμα. Στον λαό έδινε ικανοποίηση αλλά παράλληλα και ένα μάθημα. Τον 18ο αιώνα προτιμούσαν τους “μυστικούς” τυφεκισμούς, ενώ τον 19ο επανεμφανίστηκε στο προσκήνιο η αγχόνη.

Αν η φάση πριν από τον 19ο αιώνα χαρακτηριζόταν από τη δημόσια επίδειξη του τυράννου – όπως η γκιλοτίνα του Λουδοβίκου 16ου -, με τη διάσταση που έδωσε ο 19ος αιώνας το σώμα του σκοτωμένου εχθρού έγινε κάτι που έπρεπε να κρυφτεί: αυτήν την επιλογή έκαναν οι μπολσεβίκοι με τον τσάρο.

Μια επιλογή που απομακρύνεται από την παράδοση του απαγχονισμού στην οποία ο πραγματικός στόχος ήταν να αφήνουν κρεμασμένα τα πτώματα στην κοινή θέα. Η μνήμη ανατρέχει στις συγκρούσεις Γερμανών, ρεπουμπλικανών και παρτιζάνων, όταν το σώμα του απαγχονισμένου γινόταν ένα μήνυμα προς τους πολίτες, ενώ ο τυφεκισμός αποτελούσε προνόμιο των στρατιωτικών που έφεραν «την τιμή των όπλων».

Στη Βρετανία ο απαγχονισμός ήταν η κύρια μέθοδος εκτέλεσης από την εποχή των Αγγλοσαξώνων μέχρι την κατάργηση της θανατικής ποινής, το 1964. Κατά τη διάρκεια του 16^ου και 17^ου αιώνα, οι εκτελέσεις δι απαγχονισμού κατ’ έτος ήταν εκατοντάδες. Οι περισσότερες από αυτές λάμβαναν χώρα στο Tyburn, σημερινή Marble Arch, στο τέλος της Oxford Street στο Λονδίνο. Υπάρχει μια πλάκα στο πεζοδρόμιο που υποδεικνύει τον ακριβή τόπο που στέκονταν οι αγχόνες.

Μέχρι το 1868 οι απαγχονισμοί γίνονταν δημόσια και, στη συνέχεια, στις κατά τόπους φυλακές. Από το 1910 και μετά, μερικοί μάρτυρες, συμπεριλαμβανομένων και δημοσιογράφων, έπαιρναν άδεια να τους παρακολουθήσουν. Ο τελευταίος απαγχονισμός, παρουσία μαρτύρων, έγινε στη Μεγάλη Βρετανία το 1934.

Η θανατική ποινή ήταν υποχρεωτική για όσους κρίνονταν ένοχοι φόνου μέχρι το 1957 και, μετά τη διάκριση των φόνων σε βαθμίδες, για όσους διέπρατταν φόνο που επέσυρε τη θανατική ποινή (1957-1964). Πριν τους απαγγείλουν την ποινή, τους ρωτούσαν αν είχαν κάτι να επικαλεστούν το οποίο θα δικαιολογούσε τη μη καταδίκη τους σε θάνατο. Μια γυναίκα μπορούσε να επικαλεσθεί εγκυμοσύνη και ένας άνδρας το εκκλησιαστικό άσυλο, που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια εφεύρεση του κλήρου για να μένουν ατιμώρητα τα εγκλήματά του. Αν τίποτα από τα δύο δεν ίσχυε, ο δικαστής φορούσε το μαύρο κάλυμμα στο κεφάλι του και ανακοίνωνε την καταδίκη του κατηγορουμένου σε θάνατο.

Ο Νόμος περί Εκτελέσεων του 1752 όριζε ότι η εκτέλεση έπρεπε να γίνει δυο ημέρες μετά την έκδοση της καταδικαστικής απόφασης, εκτός αν η τρίτη ημέρα ήταν Κυριακή, οπότε η εκτέλεση γινόταν Δευτέρα. Από το 1834 το διάστημα αναμονής του καταδικασμένου έγινε δύο εβδομάδες και από το 1868 και μετά, τρεις. Από το 1902, ως ημέρα εκτελέσεων ορίστηκε η Τρίτη και, ταυτόχρονα, μεγάλωσε ο χρόνος αναμονής των καταδικασμένων σε θάνατο, επειδή περίμεναν να εκδικαστούν οι εφέσεις τους. Σε περίπτωση μη άσκησης έφεσης, η εκτέλεση γινόταν μετά από τρεις εβδομάδες.

Οι αγχόνες

Ένα δέντρο ήταν η αρχική μορφή αγχόνης, με τους καταδικασμένους να απαγχονίζονται από δήμιο

ή ανεβαίνοντας σε μια σκάλα, την οποία τραβούσαν

ή, τέλος, ανεβασμένοι σε ένα κάρο το οποίο, κυριολεκτικά, έφευγε κάτω από τα πόδια τους.

Δυο δέντρα, με μια δοκό ανάμεσά τους, σχημάτισαν την αγχόνη για την εκτέλεση της 33χρονης Mary Blandy, στην Οξφόρδη, στις 6 Απριλίου του 1752, όταν πρόφερε τα διάσημα λόγια: «για λόγους ευπρέπειας, μη με κρεμάσετε ψηλά, κύριοι».

Σε άλλους τόπους κατασκευάζονταν πιο συμβατικές αγχόνες, οι οποίες είχαν είτε μια κάθετη δοκό με μια άλλη να προεξέχει στο πάνω μέρος της,

ή δύο κάθετες δοκούς που ενώνονταν με μια τρίτη, παράλληλη προς το έδαφος. Σε αυτό το είδος αγχόνης μπορούσαν να κρεμάσουν πολλά άτομα ταυτόχρονα.

Και οι δύο αυτοί τύποι αγχόνης απαιτούσαν μια σκάλα ή ένα κάρο, πάνω στα οποία ανέβαινε ο μελλοθάνατος. Τις περισσότερες φορές, οι αγχόνες αυτές δεν ήταν μόνιμες, και τις αποσυναρμολογούσαν όταν επιτελούσαν το έργο τους. Αρκετά συχνά, τις έστηναν πολύ κοντά στον σκηνή του εγκλήματος, έτσι ώστε οι κάτοικοι της περιοχής να δουν την παραδειγματική τιμωρία του ενόχου.

Το 1571, το περίφημο «Τριπλό Δέντρο» στήθηκε στο Tyburn, αντικαθιστώντας μικρότερες προηγούμενες κατασκευές, και χρησιμοποιήθηκε τουλάχιστον μία φορά, όταν απαγχονίστηκαν ταυτόχρονα 24 καταδικασμένοι.

Το 1783 μια νέα μορφή αγχόνης (η επονομαζόμενη «New Drop»), χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά. Επέτρεπε και αυτή την ταυτόχρονη εκτέλεση πολλών ατόμων, τουλάχιστον δώδεκα, και ήταν κινητή. Βρισκόταν πάνω σε μια εξέδρα με ρόδες, την οποία έσερναν άλογα.

Μια παραλλαγή της, με μονή ακτίνα ώστε να απαγχονίζονται ταυτόχρονα έξι άτομα, την αντικατέστησε στα μέσα του 1820, όπου οι απαγχονισμοί δεν ήταν και τόσο συχνοί.

 

Ο τύπος αυτός αγχόνης χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στις φυλακές του Newgate και από εκεί διαδόθηκε σε αυτές του Dorchester, του Bristol και του Nottingham. Άλλες φυλακές, όπως αυτή του York μετά το 1868, χρησιμοποιούσαν μια αγχόνη που έμοιαζε με εξώστη και στην οποία ο καταδικασμένος έβγαινε από μια μπαλκονόπορτα στον πρώτο όροφο της φυλακής.

Μετά το Νόμο του 1868, σύμφωνα με τον οποίο η εκτέλεση της θανατικής ποινής γινόταν στις φυλακές, κατασκευάστηκαν στεγασμένοι χώροι σε κάθε φυλακή, ειδικά γι αυτό το σκοπό. Ήταν υπόστεγα σε κάποια άκρη του προαύλιου χώρου, με υπόγειο, πάνω από το οποίο άνοιγε η καταπακτή.

Τέτοια υπόστεγα, όπως το εικονιζόμενο, είχαν κατασκευαστεί στην Αγγλία, στις φυλακές του Newgate, που ήταν και οι μεγαλύτερες της χώρας. Μικρότερες φυλακές, με λιγότερες εκτελέσεις, απλά έστηναν τις αγχόνες, όποτε υπήρχε ανάγκη, σε κάποια γωνιά της αυλής της φυλακής.

Μετά από τα διάφορα σχέδια αγχόνης, επικράτησε το ακόλουθο, με δυο κάθετες δοκούς συνδεόμενες μεταξύ τους από μια τρίτη, από την οποία κρεμόταν το σχοινί.

Μετά από τα διάφορα σχέδια αγχόνης, επικράτησε το ακόλουθο, με δυο κάθετες δοκούς συνδεόμενες μεταξύ τους από μια τρίτη, από την οποία κρεμόταν το σχοινί.

Στις αρχές του 20^ου αιώνα, η μονή συνδετική δοκός αντικαταστάθηκε από δύο, παράλληλες μεταξύ τους και σε απόσταση περίπου δύο ιντσών η μία από την άλλη. Συνδέονταν με δυο μεταλικά στηρίγματα, συνδεδεμένα με ένα κομμάτι μέταλλου, από το οποία κρεμόταν ένα μικρό κομμάτι αλυσίδας. Αυτή η κατασκευή επέτρεπε να ρυθμίζεται το σχοινί με μεγαλύτερη ακρίβεια.

Οι δυο δοκοί στερεώνονταν στα άκρα τους στους τοίχους της αίθουσας εκτελέσεων, οπότε καταργήθηκαν και οι δυο κάθετοι δοκοί. Οι καταπακτές μίκρυναν σε μέγεθος, καθώς οι πολλαπλές ταυτόχρονες εκτελέσεις δεν ήταν, πια, συχνή πρακτική. Στο σχεδιάγραμμα που ακολουθεί, φαίνεται ο τρόπος κατασκευής τους.

Το σχοινί και ο βρόχος

Οι αρχικοί βρόχοι ήταν απλοί, με μια θηλιά στην μια άκρη του σχοινιού, μέσα από την οποία περνούσε η άλλη. Γύρω στο 1890 ο βρόχος βελτιώθηκε, με το σχοινί να «τρέχει» μέσα σε έναν μεταλλικό οδηγό, απελευθερώνοντας έτσι αρκετά την κίνησή του.

Το σχοινί των εκτελέσεων ήταν φτιαγμένο από κάνναβι και είχε μήκος περίπου 3,5 μέτρα και διάμετρο γύρω στα 4 εκατοστά. Στα μεταγενέστερα χρόνια ήταν επενδεδυμένο με δέρμα chamois, για να αποφεύγεται το «κάψιμο» του δέρματος.

Πριν την εκτέλεση το «τέντωναν», χρησιμοποιώντας ένα σάκο γεμάτο άμμο, που είχε περίπου το βάρος του μελοθάνατου. Άφηναν το σάκο να κρέμεται στο σχοινί για τουλάχιστον 12 ώρες, με αποτέλεσμα να μειώνεται η διάμετρός του περίπου κατά 1 εκατοστό. Αυτό γινόταν για να μειωθεί, όσο το δυνατόν, η τάση του σχοινιού να επιμηκύνεται η οποία, κατά την ώρα της εκτέλεσης, θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ισχύος που θα εφαρμοζόταν στο λαιμό του μελλοθάνατου. Το σχοινί από κάνναβι ήταν πάντα το προτιμόμενο υλικό, καθώς είναι ταυτόχρονα μαλακό και γερό και έχει απαλή επιφάνεια.

Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η σωστή τοποθέτηση του σχοινιού στο λαιμό του μελλοθάνατου. Η θηλιά πρέπει να τοποθετείται κάτω από το σαγόνι του, μια και πρέπει το σχοινί κατά την πτώση να εκτινάξει το κεφάλι προς τα πίσω, ασκώντας την πίεση στους σπονδύλους του αυχένα και συνθλίβοντάς τους. Στην αντίθετη περίπτωση, αν δηλαδή η πίεση ασκηθεί στο μπροστινό μέρος του λαιμού, ο θάνατος επέρχεται από στραγγαλισμό και είναι πιο οδυνηρός.

Η κουκούλα

Τα τελευταία 300 χρόνια είθισται να καλύπτουν το κεφάλι του ανθρώπου που οδηγείται στην αγχόνη με μια λευκή κουκούλα.

Τα αίτια της επιλογής του χρώματος δεν είναι σαφή, εικάζεται όμως ότι, μια και τα πρώτα χρόνια αυτής της συνήθειας ήταν συνηθισμένο οι καταδικασμένοι να έχουν στα υπάρχοντά τους και ένα σκουφί ύπνου, το οποίο ήταν, κατά κύριο λόγο λευκό, χρησιμοποιούσαν αυτό ως κουκούλα και έτσι καθιερώθηκε το χρώμα. Όταν ο μελλοθάνατος ολοκλήρωνε την προσευχή του, ο δήμιος του κατέβαζε το σκουφί, καλύπτοντάς του το πρόσωπο. Οι γυναίκες, αρκετά συχνά, επέλεγαν ένα καπέλο με βέλο προκειμένου να καλύψουν το πρόσωπό τους, ενώ κάποιοι που δεν διέθεταν σκυφί ύπνου, απαγχονίζονταν με ακάλυπτο πρόσωπο. Από το 1850 και μετά, η προμήθεια της κουκούλας γινόταν από το κράτος. Μια λευκή, λινή κουκούλα, σε σχήμα μικρής μαξιλαροθήκης, συμπεριλαμβανόταν στα «εξαρτήματα» μιας εκτέλεσης δι’ απαγχονισμού.

Τυπικά, ο καταδικασμένος φοράει την κουκούλα την τελευταία στιγμή πριν του περάσουν τη θηλιά στο λαιμό. Αν και έτσι του δίνεται η ευκαιρία να δει την αγχόνη, την καταπακτή, το δήμιο και τους παριστάμενους, ακόμη και το βρόχο να ταλαντεύεται μπροστά στο πρόσωπό του, αυτό θεωρείται προτιμότερο από το να του καλύπτουν το πρόσωπο νωρίτερα και να τον οδηγούν στα τυφλά έντρομο και μην γνωρίζοντας τι ακριβώς συμβαίνει κάθε στιγμή. Η αλήθεια είναι πως και οι δύο μέθοδοι δοκιμάστηκαν ευρέως, αλλά η κάλυψη του προσώπου ακριβώς πριν το πέρασμα της θηλιάς στο λαιμό επικράτησε.

Τα δεσμά

Αρχικά, έδεναν τα χέρια των μελλοθανάτων μπροστά, ώστε να μπορούν να προσεύχονται πριν την ύστατη στιγμή. Επειδή όμως έτσι διευκολύνονταν στο να υποβάλλουν αντίσταση, κατέληξαν να τους τα δένουν πίσω, πρακτική που ακολουθήθηκε από όλες τις χώρες.

Από την καθιέρωση της αίθουσας απαγχονισμού με την καταπακτή και μετά, τους έδεναν και τα πόδια, ώστε να μην χτυπήσουν στα πλαϊνά μέρη της καταπακτής και εμποδίσουν την απρόσκοπτη πτώση. Πάντως στις γυναίκες μελλοθάνατες τα πόδια δένονταν, ώστε να μην ανοίξουν οι φούστες τους αποκαλύπτοντας τα εσώρουχά τους!

Σύγχρονοι απαγχονισμοί

Κατά την περίοδο του πολέμου οι εκτελέσεις δι απαγχονισμού ήταν συνηθισμένο φαινόμενο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τη μέθοδο αυτή χρησιμοποιούσαν τόσο οι Γερμανοί για την εκτέλεση των πολιτών των κατακτημένων χωρών, όσο και οι αντιστασιακοί, κατά των Γερμανών ή των ομοεθνών τους που συνεργάζονταν μαζί τους.

Σήμερα, πολλές χώρες πραγματοποιούν εκτελέσεις δι’ απαγχονισμού σε απόλυτη μυστικότητα (Μποτσουάνα, Μαλαισία, Ιαπωνία και Σινγκαπούρη), ώστε δεν είναι γνωστές οι λεπτομέρειες των απαγχονισμών. Εντούτοις, υπάρχουν κάποιες σύγχρονες εκτελέσεις, οι οποίες έχουν καταγραφεί λεπτομερώς.

Ένας διπλός απαγχονισμός στο Λίβανο, το 1998

Ο 25χρονος Wissam Issa και ο 24χρονος Hassan Abu Jabal, απαγχονίστηκαν στις 5 το πρωί της 25^ης Μαΐου του 1998 σε μια πλατεία, 20 μέτρα μακριά από το σπίτι όπου δολοφόνησαν τον Charbel Sakim και την αδελφή του Marie, προκειμένου να τους ληστέψουν. Οι εκτελέσεις τους υποτίθεται πως θα αποτελούσαν παράδειγμα για άλλους επίδοξους δολοφόνους.

Περίπου 1500 άτομα συνωστίζονταν σε εξώστες και στέγες γειτονικών σπιτιών για να παρακολουθήσουν την εκτέλεση, ενώ οι αστυνομικοί φρουρούσαν την ξύλινη αγχόνη που είχε στηθεί μπροστά από το αστυνομικό τμήμα της περιοχής. Αρχικά ήταν κρυμένη πίσω από ένα καραβόπανο, το οποίο αφαιρέθηκε λίγο πριν τους απαγχονισμούς.

Το χάραμα, οι καταδικασμένοι άντρες, οδηγήθηκαν έξω από το αστυνομικό τμήμα, συνοδευόμενοι από δυο δήμιους, που φορούσαν λευκές ρόμπες και κουκούλες. Ο Issa ήταν ο πρώτος που ανέβηκε τα σκαλιά και στάθηκε στην πλατφόρμα. Καθώς ο δήμιος του περνούσε τη θηλιά στο λαιμό, το σώμα του παρέλυσε και έπεσε στα γόνατα. Τον ακολούθησε ο Abu Jabal, ο οποίος έμεινε όρθιος μέχρι το τέλος, αν και με ελαφρώς λυγισμένα γόνατα. Σε κανέναν από τους δύο δεν έδεσαν τα χέρια ούτε τους φόρεσαν κουκούλα. Όταν ολοκληρώθηκαν οι προετοιμασίες, ο δήμιος τράβηξε το μοχλό που κατέβασε την πλατφόρμα.

Τα κορμιά τους σπαρτάρισαν για λίγο, με τα πόδια τους σχεδόν να αγγίζουν το έδαφος. Ο δήμιος τράβηξε απότομα κάθε σχοινί, ώστε να επιβεβαιώσει πως οι θηλιά είχε σφίξει γύρω από το λαιμό των ανδρών. Έμειναν κρεμασμένοι περίπου για μια ώρα, ενώ ο κόσμος πλησίασε για να τους δει από κοντά.

Ένας απαγχονισμός στο Ιράν, το 2001

Η Fariba Tajiani-Emamqoli και οι τέσσερις άνδρες συνεργοί της Ali Alipour, Ibrahim Qaemshari, Ali-Kazem Aslani και Framan Qaremani-Aazara, οδηγήθηκαν σε ένα άδειο οικόπεδο στην περιοχή Khak-e Sefid της Τεχεράνης, την αυγή της 19^ηςΜαρτίου του 2001. Είχαν καταδικαστεί σε θάνατο για διακίνηση ναρκωτικών.

Ο καθένας τους ανέβηκε στην καρότσα ενός αυτοκινούμενου γερανού. Τους έδεσαν τα μάτια και τα χέρια πίσω από τις πλάτες τους. Καθώς η Fariba είδε τη θηλιά να κρέμεται από τη μπούμα του γερανού, ψιθύρισε στη γυναίκα που επέβλεπε την εκτέλεσή της: «Μακάρι ο Θεός να με συγχωρέσει». Ο βρόχος, από λεπτό πράσινο νάιλον σχοινί, τοποθετήθηκε στο λαιμό της και η θηλιά έκλεισε χαλαρά πίσω από το δεξί της αυτί.

Δευτερόλεπτα αργότερα, οι γερανοί ανυψώθηκαν σφίγγοντας τις θηλιές και σηκώνοντας τους 5 καταδικασμένους από τις καρότσες, αφήνοντάς τους να κρέμονται με τα πόδια τους να κλωτσάνε το κενό μέχρι που κάθε κίνηση σταμάτησε. Οι περίπου 200 συγκεντρωμένοι άντρες και γυναίκες φώναζαν «Ο Θεός είναι μεγάλος» και «Θάνατος στους εμπόρους ναρκωτικών». Η εκτέλεση διήρκεσε περίπου 25 λεπτά και τα σώματα έμειναν να αιωρούνται για 10, πριν τα κατεβάσουν.

Η Fariba ήταν μία από τις τέσσερις γυναίκες που απαγχονίστηκαν στο Ιράν το 2001. Οι άλλες τρεις εκτελέστηκαν στις φυλακές της Τεχεράνης για φόνο.

Ο απαγχονισμός του Σαντάμ στο Ιράκ, το 2006

Οι Ιρακινές αρχές προχώρησαν τα ξημερώματα του Σαββάτου 30 Δεκεμβρίου του 2006, στην εκτέλεση δι’ απαγχονισμού του πρώην προέδρου της χώρας, Σαντάμ Χουσεϊν. Μαζί με το Σαντάμ εκτελέστηκαν επίσης, ο ετεροθαλής αδελφός του Μπαρζάν Αλ Τιγκρίτι κι ο πρώην δικαστής Αουάντ Αλ Μπαντέρ.

Ο στόχος δεν ήταν η εκτέλεση του Σαντάμ να είναι μια δημόσια εκτέλεση. Αλλά τα δυόμισι λεπτά του κακής ποιότητας βίντεο που τραβήχτηκε από κινητό τηλέφωνο, έστειλε τον απαγχονισμό του στα σπίτια όλου του κόσμου, προκαλώντας τη διεθνή κατακραυγή. Το Ιρακινό τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Χούρα ανέφερε ότι παρόντες στην εκτέλεση ήταν ένας γιατρός, ένας δικηγόρος, μάρτυρες και αξιωματούχοι. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η εκτέλεση μαγνητοσκοπήθηκε και ελήφθησαν φωτογραφίες.

6. Τυφεκισμός

Εισαγωγή

Στις περισσότερες χώρες, μέχρι τον 20^ο αιώνα, η εκτέλεση δια τυφεκισμού ίσχυε μόνο για στρατιωτικούς, ενώ για τους πολίτες χρησιμοποιούσαν κάποια από τις άλλες μεθόδους, κυρίως τον απαγχονισμό. Για κάποιους λόγους ο τυφεκισμός θεωρήθηκε πιο αξιοπρεπής τρόπος θανάτωσης για τους στρατιώτες από την κρεμάλα. Εκτός αυτού, από τη στρατιωτική σκοπιά, είχε και άλλα πλεονεκτήματα: το αναγκαίο προσωπικό και ο εξοπλισμός για τη δημιουργία ενός εκτελεστικού αποσπάσματος ήταν πάντα διαθέσιμα.

Ο τυφεκισμός έγινε ο κατ’ εξοχήν τρόπος εκτέλεσης στις περισσότερες κομμουνιστικές χώρες κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα, και είναι ακόμα σε ισχύ σε κάποιες από αυτές, παρόλο που δεν είναι, πλέον, κομμουνιστικές. Τα πρώην κράτη της Σοβιετικής Ένωσης έχουν όλα πλέον καταργήσει τη θανατική ποινή, αν και οι εκτελέσεις με πυροβολισμό, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90, ήταν συνηθισμένες. Συνήθως γίνονταν με περίστροφο και μια μόνο σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού ή του λαιμού.

Οι εκτελέσεις με τυφεκισμό άρχισαν να παρουσιάζουν ραγδαία πτώση κατά τον 21^οαιώνα, καθώς ο κύριος εφαρμοστής τους, η Κίνα, άλλαξε τη μέθοδο εκτέλεσης: τώρα χρησιμοποιεί τη θανατηφόρα ένεση. Το παραδοσιακό εκτελεστικό απόσπασμα, είναι όλο και λιγότερο σε χρήση, λόγω της δυσκολίας εξεύρεσης εθελοντών που θα το στελεχώσουν από τη μια, και το κόστος διαμόρφωσης κατάλληλου χώρου για τέτοιου είδους εκτελέσεις από την άλλη.

Χώρες που χρησιμοποιούν τον τυφεκισμό ως μέθοδο εκτέλεσης τον 21^ο αιώνα

Εξήντα εννέα χώρες είχαν σε ισχύ τον πυροβολισμό ως μέθοδο εκτέλεσης μέχρι το 2000, είτε ως μοναδικό τρόπο επιβολής της θανατικής ποινής, είτε για ορισμένες κατηγορίες εγκλημάτων. Π.χ. στην Αίγυπτο οι στρατιωτικοί εκτελούνται δια πυροβολισμού, ενώ οι πολίτες απαγχονίζονται. Η μέθοδος χάνει συνεχώς έδαφος καθώς οι χώρες που εφαρμόζουν ακόμη τη θανατική ποινή, όπως η Κίνα, η Γουατεμάλα και η Ταϊλάνδη, στράφηκαν στη θανατηφόρα ένεση.

Ας δούμε τις εκτελέσεις δια πυροβολισμού που έγιναν παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια.

Το 2004, 34 άνδρες και 10 γυναίκες εκτελέστηκαν με αυτό τον τρόπο, από εκτελεστικό απόσπασμα αποτελούμενο από αστυνομικούς στο Βιετνάμ. Το Αφγανιστάν χρησιμοποίησε τον πυροβολισμό με περίστροφο και μια σφαίρα, στο πίσω μέρος του κεφαλιού, στη μοναδική εκτέλεση που έγινε από την πτώση των Taliban και μετά. Η ίδια μέθοδος χρησιμοποιήθηκε για 24 εκτελέσεις στην Κίνα κατά τη διάρκεια του ίδιου χρόνου. Τρεις έμποροι ναρκωτικών εκτελέστηκαν με αυτόν τον τρόπο στην Ινδονησία και δύο άτομα στην Ταϊλάνδη.

Κατά τη διάρκεια του 2005, με αυτή τη μέθοδο έγιναν 3 εκτελέσεις στην Ινδονησία, 15 στη Λιβύη, 1 στην Παλαιστίνη, 1 στο Ουζμπεκιστάν, 9 στο Βιετνάμ και 7 στην Υεμένη. Είναι πιθανόν και η Κίνα να συνέχισε την επιβολή θανατικής ποινής με αυτό τον τρόπο κατά το ίδιο έτος, αν και δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα στοιχεία. Η εκτέλεση στο Ουζμπεκιστάν έγινε με μια σφαίρα στο πίσω μέρος του κρανίου, ενώ οι υπόλοιπες χώρες χρησιμοποίησαν παραδοσιακά εκτελεστικά αποσπάσματα. Στην Υεμένη ο μελλοθάνατος ξαπλώνει μπρούμυτα στο έδαφος και ένας εκτελεστής τον πυροβολεί με αυτόματο τουφέκι.

Το 2006 καταγράφηκαν επίσημα 20 εκτελέσεις με αυτή τη μέθοδο: 3 στο Μπαχρέιν, 3 στην Ινδονησία, 3 στη Σομαλία, 3 στα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, 6 στο Βιετνάμ, 2 στην Υεμένη. Και πάλι δεν είναι γνωστός ο αριθμός των εκτελέσεων στην Κίνα.

Κίνα

Η Κίνα εφαρμόζει την θανατική ποινή για 68 εγκλήματα, μεταξύ των οποίων είναι ο φόνος, η διακίνηση ναρκωτικών, η κατ’ εξακολούθηση κλοπή, η μαστροπεία, η πορνογραφία, διάφορα οικονομικά εγκλήματα και άλλα. Ακόμα με την εσχάτη των ποινών τιμωρείται η θανάτωση ενός πάντα (panda).

Την άνοιξη του 2001, κατά την έντονη προπαγανδιστική καμπάνια κατά του εγκλήματος στην Κίνα, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε τον εξωφρενικό αριθμό των 1.781 εκτελέσεων. Ο αριθμός αυτός υπερβαίνει κατά πολύ το συνολικό αριθμό εκτελέσεων σε όλες τις υπόλοιπες χώρες του κόσμου. Η Κίνα δεν δημοσιεύει τις στατιστικές των εκτελέσεων που πραγματοποιεί, ισχυριζόμενη πως αποτελούν κρατικό μυστικό.

Οι εκτελέσεις γίνονται αμέσως μετά την έκδοση της καταδικαστικής απόφασης και η οικογένεια του καταδικασμένου πληρώνει για τις σφαίρες (!). Τα χέρια του δένονται πίσω από την πλάτη του και τον αναγκάζουν να γονατίσει πριν δεχθεί μια μόνο σφαίρα, εξ επαφής, στον αυχένα ή στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Ο εκτελεστής είναι στρατιώτης ή αστυνομικός. Εναλλακτικός τρόπος εκτέλεσης είναι τα πυρά από αυτόματο τουφέκι στο στήθος.

Από το 1997 η Κίνα άρχισε να πειραματίζεται με τη θανατηφόρα ένεση και, σταδιακά, αυτός ο τρόπος εκτέλεσης αντικατέστησε τον τυφεκισμό.

Ιράν

Τα χρόνια που ακολούθησαν την επανάσταση του 1979, στο Ιράν θανατώθηκαν δια τυφεκισμού εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, με τον μεγαλύτερο αριθμό εκτελέσεων να σημειώνεται στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Τα εγκλήματά τους συμπεριλάμβαναν φόνους, διακίνηση ναρκωτικών, μοιχεία, πορνεία, ένοπλη ληστεία, πολιτική βία και προσβολή της θρησκείας.

Η τυπική διαδικασία της εκτέλεσης δια τυφεκισμού, απαιτεί τη συγκέντρωση των καταδικασμένων σε ομάδες. Κάθονται στο έδαφος, κατά μήκος ενός τοίχου, με δεμένα μάτια. Ένας στρατιώτης της Επαναστατικής Φρουράς στεκόταν μπροστά τους και τους πυροβολούσε με ένα αυτόματο τουφέκι. Στο Ιρά την δια τυφεκισμού εκτέλεση διαδέχθηκε σταδιακά ο απαγχονισμός.

Νιγηρία

Η Νιγηρία χρησιμοποιεί εξίσου τόσο τον απαγχονισμό όσο και τον τυφεκισμό για τις εκτελέσεις της θανατικής ποινής. Το Σάββατο 22 Ιουλίου του 1995 εκτελέστηκαν, στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Kirikiri του Λάγκος, 43 άτομα καταδικασμένα σε θάνατο για ένοπλες ληστείες. Η εκτέλεση έγινε δημόσια, μπροστά σε πλήθος περίπου 1000 ατόμων. Ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός εκτελέσεων που σημειώθηκε σε μία και μόνο ημέρα και είχε ως σκοπό να αναχαιτίσει την διαρκώς αυξανόμενη εγκληματικότητα της εποχής.

Οι καταδικασμένοι, πολλοί από τους οποίους περίμεναν την εκτέλεση της ποινής τους για περισσότερα από 15 χρόνια, δέθηκαν σε πασσάλους μπροστά από ένα εκτελεστικό απόσπασμα αποτελούμενο από 12 στρατιώτες. Τα μέλη του εκτελεστικού αποσπάσματος ήταν ντυμένα με στολή παραλλαγής και είχαν αλείψει στα πρόσωπά τους μαύρο βερνίκι παπουτσιών. Εκτέλεσαν τους καταδίκους σε 3 ομάδες των 12 και μία των 7 ατόμων.

Οι εκτελέσεις άρχισαν στις 9.30 το πρωί και ολοκληρώθηκαν στις 11.00. Παρευρίσκονταν τρεις γιατροί (εκ των οποίων η μία γυναίκα) και δύο ιερείς: ένας ιρλανδός παπάς της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας και ένας μουσουλμάνος ιμάμης.

Ταϊλάνδη

Η Ταϊλάνδη είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο που χρησιμοποιεί έναν μοναδικό εκτελεστή, ο οποίος πυροβολεί με ένα οπλοπολυβόλο στερεωμένο σε βάση. Οι καταδικασμένοι σε θάνατο εκτελούνται ένας-ένας και, συνήθως, πρόκειται για δολοφόνους και εμπόρους ναρκωτικών. Από το 1937, που καταργήθηκε στην Ταϊλάνδη ο αποκεφαλισμός ως θανατική ποινή, μέχρι τον Οκτώβριο του 2003, που τον τυφεκισμό διαδέχθηκε η θανατηφόρα ένεση, πάνω από 500 άτομα τυφεκίστηκαν στην Ταϊλάνδη.

Όλοι τους ήταν κρατούμενοι στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Bang Kwang, που βρίσκονται 20 χιλιόμετρα έξω από την Bangkok. Το δωμάτιο εκτελέσεων με την τέλεια ηχομόνωση, γνωστό ως «το δωμάτιο που απαλλάσσει από τον πόνο», περιείχε δυο ξύλινους σταυρούς και δυο Heckler & Koch οπλοπολυβόλα των 9mm, στερεωμένα σε βάση.

Οι καταδικασμένοι σε θάνατο μπορεί να περίμεναν τη σειρά τους για το δωμάτιο εκτελέσεων από λίγες εβδομάδες έως χρόνια ολόκληρα και ενημερώνονταν για τη μοίρα τους λίγες μόνο ώρες πριν την εκτέλεση. Πριν αντιμετωπίσουν το δήμιό τους, τους φωτογράφιζαν και τους έπαιρναν τα δακτυλικά αποτυπώματα. Στη συνέχεια τους οδηγούσαν στο χώρο εκτέλεσης, τους τοποθετούσαν στο σταυρό με την πλάτη γυρισμένη στο οπλοπολυβόλο, τους έδεναν τα μάτια με ένα λευκό πανί και τα χέρια με ένα ιερό βουδιστικό κομποσχοίνι.

Ο μελλοθάνατος κρατά λουλούδια, ως προσφορά στο Βούδα και μια οθόνη από καραβόπανο τοποθετείται μεταξύ του καταδικασμένου και του οπλοπολυβόλου. Ένας στόχος, στο ύψος της καρδιάς του κρατουμένου, τοποθετείται στην οθόνη και το οπλοπολυβόλο στοχεύει στο κέντρο του στόχου. Ο εκτελεστής παίρνει τη θέση του και παρατηρεί ένα άλλο μέλος του εκτελεστικού αποσπάσματος, το οποίο κρατά υψωμένη μια κόκκινη σημαία, η οποία κατεβαίνει στο νεύμα του διευθυντή των φυλακών και, τότε, ο εκτελεστής πυροβολεί.

Μετά την εκτέλεση, και σε περίπτωση που πρόκειται να ακολουθήσουν και άλλες, ο χώρος καθαρίζεται από τα αίματα αμέσως. Οι καταδικασμένοι που θα εκτελεστούν στη συνέχεια περιμένουν τη σειρά τους σε ένα διπλανό δωμάτιο, το τζάμι στην πόρτα του οποίου είναι σκεπασμένο με ένα μαύρο ύφασμα, έτσι ώστε να μην έχουν οπτική επαφή με το δωμάτιο εκτελέσεων.

Βιετνάμ

Οι εκτελέσεις διεξάγονται από ένα εκτελεστικό απόσπασμα που αποτελείται από 7 αστυνομικούς. Έξι από αυτούς πυροβολούν τον καταδικασμένο με τουφέκια, ενώ ο αξιωματικός τους ρίχνει τη χαριστική βολή με ένα περίστροφο. Οι μελλοθάνατοι έχουν δεμένα μάτια και δένονται σε πασσάλους σε πεδία εκτελέσεων που βρίσκονται στα προάστια των βιετναμέζικων πόλεων. Οι συγγενείς των καταδικασμένων δεν ενημερώνονται για την εκτέλεση, αλλά τους ειδοποιούν να πάνε να παραλάβουν τα προσωπικά τους αντικείμενα, δυο ή τρεις μέρες αργότερα. Αν και η κυβέρνηση του Βιετνάμ περιόρισε τα εγκλήματα που τιμωρούνται με τη θανατική ποινή σε 29 από 43 που ήταν πριν, 47 άτομα εκτελέστηκαν το 2004, 9 το 2005 και 6 το 2006. Ο βιετναμέζος πρωθυπουργός Phan Van Khai ζήτησε από τα Υπουργεία Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης να εξετάσουν την προοπτική αλλαγής τρόπου εκτέλεσης γιατί, συχνά, οι ταραγμένοι νεαροί αστυνομικοί χάνουν το στόχο.

Υεμένη

Όλες σχεδόν οι εκτελέσεις στην Υεμένη είναι για φόνο, γίνονται δημόσια και παρευρίσκονται σε αυτές οι συγγενείς του θύματος.

Μια από τις πιο αξιοσημείωτες πρόσφατες εκτελέσεις στην Υεμένη, έγινε στις 20 Ιουνίου του 2001, όταν ο σουδανός υπάλληλος νεκροτομείου Mohammad Adam Omar, ο αποκαλούμενος και «Βιαστής του Sana‘a», εκτελέστηκε δια τυφεκισμού, μπροστά σε πλήθος 50.000 ατόμων, για το βιασμό και φόνο δύο φοιτητριών.

Η εκτέλεσή του έγινε μέσα σε ένα στάδιο. Τα χέρια του ήταν δεμένα πίσω από την πλάτη του και τον διέταξαν να ξαπλώσει με το πρόσωπο στο έδαφος. Ο εκτελεστής του του έριξε 3 σφαίρες στην καρδιά και καθώς ο Omar κινούνταν ακόμη, του έριξε τη χαριστική βολή στο κεφάλι.

Η.Π.Α., Πολιτεία της Γιούτα

Η Γιούτα είναι η μοναδική πολιτεία της Αμερικής που χρησιμοποίησε εκτελεστικό απόσπασμα στο πρόσφατο παρελθόν. Η συγκεκριμένη μέθοδος εκτέλεσης είναι ακόμη σε ισχύ στις πολιτείες της Γιούτα και του Άινταχο, αλλά είναι πολύ αμφίβολο αν θα την χρησιμοποιήσουν. Ο μόνος λόγος για τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί εκτελεστικό απόσπασμα ως τρόπος θανάτωσης κρατουμένου, είναι να το έχει επιλέξει ο ίδιος. Τέσσερις από τους καταδικασμένους φυλακισμένους της Γιούτα, που περιμένουν τη σειρά τους για εκτέλεση, έχουν επιλέξει αυτή τη μέθοδο.

Στις 17 Ιανουαρίου του 1977, ο Gary Mark Gilmore έγινε ο πρώτος μελλοθάνατος που εκτελέστηκε στις ΗΠΑ, μετά από 12 χρόνια, επικαλούμενος το δικαίωμα στο θάνατο. Μέχρι τότε οι καταδικασμένοι σε θάνατο περίμεναν την εκτέλεσή τους για χρόνια. Ο Gilmore ξεκίνησε μια καμπάνια για το ότι ήταν δικαίωμά του να πεθάνει, παρά να περιμένει φυλακισμένος, και επέλεξε, ως τρόπο θανάτου του, τον τυφεκισμό. Στην πολιτεία της Γιούτα, ο νόμος της εποχής έδινε το δικαίωμα στον καταδικασμένο να επιλέξει μεταξύ τυφεκισμού και απαγχονισμού. Ο Gilmore εκτελέστηκε από 6 εθελοντές, σε ένα παλιό εργοστάσιο κονσερβοποιίας, δίπλα από τη φυλακή. Το απόσπασμα χρησιμοποίησε επαναληπτικά τουφέκια Winchester 94. Τα 5 από τα τουφέκια είχαν αληθινά πυρά και το 1 άσφαιρα, έτσι ώστε να μην γνωρίζουν τα μέλη του αποσπάσματος ποιος έριξε τις θανατηφόρες βολές. Ο Gilmore δέθηκε σε μια καρέκλα και ένας λευκός στόχος καρφιτσώθηκε στο πουκάμισό του, στο μέρος της καρδιάς. Αφού του αναγνώσθηκε η απόφαση εκτέλεσης, τον ρώτησαν αν είχε να δηλώσει κάτι. «Ας το κάνουμε», είπε.

Η εκτέλεση του Gilmore επανέφερε τη διαδικασία της θανατικής ποινής στην Αμερική και περιγράφηκε γλαφυρά από τον Norman Mailer στο βιβλίο του «Το τραγούδι του εκτελεστή», καθώς και στην ταινία που βασίστηκε στο βιβλίο.

Το εκτελεστικό απόσπασμα στη Βρετανία

Όπως ανέφερα στην αρχή, το εκτελεστικό απόσπασμα ήταν πάντα η προτιμώμενη μέθοδος για εκτελέσεις στρατιωτικών. Ποτέ πολίτης στη Μεγάλη Βρετανία δεν πέθανε με αυτόν τον τρόπο.

Δεν είναι γνωστό πότε άρχισε να εφαρμόζεται αυτή η μέθοδος θανάτωσης στη Μεγάλη Βρετανία, όμως υπάρχουν καταγραφές για στρατιώτες που εκτελέστηκαν δια τυφεκισμού κατά τη διάρκεια του Αγγλικού Εμφυλίου Πολέμου τον 17^ο αιώνα. Επίσης, ο χάρτης του Roche, για το Λονδίνο του 18^ου αιώνα, δείχνει μια περιοχή δίπλα στις αγχόνες του Tyburn «όπου τυφέκιζαν τους στρατιώτες».

Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, πάνω από 300 στρατιώτες εκτελέστηκαν για λιποταξία, δειλία και άλλες παραβάσεις. Πολλοί από αυτούς ήταν άτομα νεαρής ηλικίας που είχαν στρατολογηθεί αιφνίδια και, προφανώς, βρίσκονταν σε κατάσταση σοκ. Τα χρόνια που ακολούθησαν έγινε μια πλατιά καμπάνια ώστε να τους αποδοθεί χάρη, έστω και μετά θάνατο, η οποία ευδοκίμησε, τελικά, το 2006, όταν η Κυβέρνηση αποφάσισε να δώσει «συγχωροχάρτι» σε όλους αυτούς. Την ίδια χρονιά, στο Alrewas του Staffordshire, ανεγέρθηκε ένα μνημείο στη μνήμη τους, που παριστάνει έναν άοπλο στρατιώτη να αντιμετωπίζει το εκτελεστικό απόσπασμα. Η λιποταξία έπαψε να επισύρει την ποινή του θανάτου το 1930.

Με τυφεκισμό εκτελούνταν επίσης οι κατάσκοποι που συλλαμβάνονταν κατά τη διάρκεια των δύο Παγκοσμίων Πολέμων.

Πώς προκαλείται ο θάνατος στην δια τυφεκισμού εκτέλεση

Η εκτέλεση μπορεί να γίνει είτε από έναν εκτελεστή, ο οποίος πυροβολεί τον καταδικασμένο εκ του σύνεγγυς στο πίσω μέρος του κεφαλιού ή του αυχένα (όπως συμβαίνει στην Κίνα και στη Σοβιετική Ένωση πριν την διάλυσή της). Ο –σχεδόν εξ επαφής- πυροβολισμός έχει σκοπό την καταστροφή των ζωτικών κέντρων του προμήκη μυελού.

Το παραδοσιακό εκτελεστικό απόσπασμα αποτελείται από 3 έως 6 εκτελεστές, οι οποίοι στέκονται ή γονατίζουν απέναντι από το μελλοθάνατο, ο οποίος με τη σειρά του είναι δεμένος σε έναν πάσσαλο ή μια καρέκλα. Συνήθως οι εκτελεστές σκοπεύουν στο στήθος, καθώς είναι πιο εύκολο να πετύχουν αυτό παρά το κεφάλι. Ένα εκτελεστικό απόσπασμα που στοχεύει στο κεφάλι, έχει ως αποτέλεσμα τον ίδιο τύπο τραυμάτων όπως αυτά που προκαλούνται από έναν και μόνο εκτελεστή. Αντιθέτως, όταν ο στόχος είναι το στήθος οι σφαίρες πλήττουν την καρδιά, τους πνεύμονες καθώς και βασικές αρτηρίες, οπότε ο καταδικασμένος πεθαίνει από αιμορραγία και σοκ. Είναι συνηθισμένο ο επικεφαλής αξιωματικός να δίνει στον κρατούμενο τη χαριστική βολή στο κεφάλι, προκειμένου να τον αποτελειώσει αν ο καταιγισμός των πυρών δεν κατάφερε να τον σκοτώσει.

Η δια τυφεκισμού εκτέλεση δεν θεωρείται ενδεδειγμένη μέθοδος, από ανθρωπιστικής σκοπιάς, μια και, παρόλο που οδηγεί σε έναν αρκετά γρήγορο θάνατο, δεν μπορεί να σκοτώσει ακαριαία. Αν σε αυτό προστεθεί και η ενδεχόμενη απειρία του εκτελεστικού αποσπάσματος ή οι δισταγμοί του την ώρα της εκτέλεσης (συνήθως τα εκτελεστικά αποσπάσματα επανδρώνονται από εθελοντές και όχι επαγγελματίες σκοπευτές), μπορούμε να τη θεωρήσουμε μια μέθοδο άγρια και αιματηρή.

7. Ηλεκτρική καρέκλα

Εισαγωγή

Η Αμερική δεν ήταν ποτέ πολύ καλή στο να διεξάγει εκτελέσεις με απαγχονισμό, μέθοδο που κληρονόμησε από τη Βρετανία. Υπερβολικά μεγάλος αριθμός κρατουμένων πέθαινε αργά από στραγγαλισμό και, μερικές φορές, αν η πτώση γινόταν σε καταπακτή μεγάλου βάθους, από αποκεφαλισμό.

Η Αμερική ήθελε ανέκαθεν να φαίνεται καινοτόμος στην επιβολή της θανατικής ποινής: εισήγαγε τους μάρτυρες στο θάλαμο αερίων και –πιο πρόσφατα- στράφηκε στη θανατηφόρα ένεση. Έτσι δεν εξέπληξε το γεγονός ότι ήταν η πρώτη χώρα που ποιούν εκ των προτέρων. Θα διοχέτευαν γκάζι στο κελί και θα πέθαινε στον ύπνο του. Αυτό αποδείχτηκε κάθε άλλο παρά πρακτικό, μια και θα έπρεπε να ανακατασκευάσουν όλες τις φυλακές. Έτσι κατασκευάστηκε ο θάλαμος αερίων από τον συνταγματάρχηDelos A. Turner, έναν στρατιωτικό γιατρό, και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1924.

χρησιμοποίησε τον ηλεκτρισμό ως μέθοδο θανάτωσης.

Μετά από έναν ιδιαίτερα σκληρό απαγχονισμό μιας γυναίκας στη Νέα Υόρκη, ο κυβερνήτης David B. Hill έψαχνε για μια μέθοδο εκτέλεσης πιο αποδεκτή. Δημιούργησε μια νομοθετική επιτροπή, το 1886, έργο της οποίας ήταν να εξετάσει άλλες μεθόδους εκτέλεσης. Την εποχή εκείνη υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον και πειραματισμός γύρω από τον ηλεκτρισμό, και ήταν αναμενόμενο ένας πολιτικός να στραφεί σε μια νέα και πιο «επιστημονική» μέθοδο, όπως η εκτέλεση με ηλεκτροπληξία.

Η πρώτη ηλεκτρική καρέκλα σχεδιάστηκε το 1888/9. Αν και ο κυρίαρχος λόγος για τη δημιουργία της ήταν η εξεύρεση ενός πιο ανθρωπιστικού τρόπου εκτέλεσης, υπήρχε και άλλος ένας λόγος, ιδιαίτερα ενδιαφέρων.

Thomas Edison

George Westinhouse

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1880, ο ηλεκτρισμός ήταν μια νέα και καινοτόμος πηγή ενέργειας. Ο Thomas Edison και ο George Westinghouse ήταν οι δύο κύριοι «παίκτες» στον αγώνα για το ποιος θα αποκτούσε τον έλεγχο στη χρήση του ηλεκτρισμού. Τεχνικές και οικονομικές συγκυρίες έκαναν το εναλλασσόμενο ρεύμα του Westinghouse να επικρατήσει του συνεχούς του Edison. Γρήγορα το εναλλασσόμενο ρεύμα υιοθετήθηκε για την μετάδοση του ηλεκτρισμού παγκοσμίως. Ο Edison προσπάθησε να πείσει τους πάντες ότι το εναλλασσόμενο ρεύμα του Westinghouse ήταν επικίνδυνο, και ενθουσιάστηκε όταν η πολιτεία της Νέας Υόρκης εισήγαγε την ηλεκτρική καρέκλα, η οποία λειτουργούσε με εναλλασσόμενο ρεύμα, ως μέθοδο θανάτωσης.

Η ηλεκτρική καρέκλα χρησιμοποιήθηκε σε 27 πολιτείες της Αμερικής καθώς και στις Φιλιππίνες, τη μοναδική χώρα εκτός ΗΠΑ που έκανε χρήση της.

Νομοθετική ισχύ στη Νέα Υόρκη

Στις 4 Ιουνίου του 1888, το νομοθετικό σώμα της Νέας Υόρκης ψήφισε το Κεφάλαιο 489 της Νομοθεσίας της Πολιτείας, ορίζοντας ως τρόπο εκτέλεσης θανατοποινιτών «ηλεκτρικό ρεύμα επαρκούς ισχύος, ώστε να προκαλέσει το θάνατο», για εγκλήματα που θα διαπράττονταν μετά την 1^η Ιανουαρίου του 1889.

Υπήρχε μόνο ένα μικρό πρόβλημα: η πολιτεία της Νέας Υόρκης δεν διέθετε ηλεκτρική καρέκλα και ανέθεσε στον Harold Brown, έναν ηλεκτρολόγο, να φτιάξει τρεις, μια για κάθε φυλακή της πολιτείας στην οποία γίνονταν εκτελέσεις. Οι φυλακές αυτές ήταν του Auburn, του Sing Sing και του Clinton. Ήταν μια εντυπωσιακά γενναιόδωρη προμήθεια, αν σκεφτούμε ότι γίνονταν περίπου 8 εκτελέσεις το χρόνο σε όλη την πολιτεία.

Harold Brown

Ο Brown ήταν στενός συνεργάτης του Edison και εργαζόταν μαζί του στο εργαστήριό του, όπου πειραματίζονταν με τον ηλεκτρισμό πάνω σε ζώα. Εκατοντάδες από αυτά, όλων των μεγεθών και ειδών, από ποντίκια μέχρι άλογα, βρήκαν το θάνατο στο εργαστήριο του Edison από ηλεκτροπληξία.

Ο Brown προτίμησε το εναλλασσόμενο ρεύμα του Westinghouse, για λόγο που έκανε τον εφευρέτη του να δυσαρεστηθεί μαζί του: επειδή το θεωρούσε ανασφαλές και επικίνδυνο. Ο George Westinghouse προσπαθούσε να το προωθήσει σαν μια ασφαλή πηγή ενέργειας για χρήση από τα αμερικανικά νοικοκυριά και, εκνευρισμένος, αρνήθηκε να προμηθεύσει στον Brown τις απαραίτητες γεννήτριες. Έτσι εκείνος αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει μεταχειρισμένες μονάδες.

Οι καρέκλες ήταν στέρεες κατασκευές, φτιαγμένες από ξύλο βελανιδιάς και κάθε μία από αυτές είχε δύο ηλεκτρόδια, ένα για το κεφάλι και ένα για το κάτω μέρος της πλάτης.

Η εκτέλεση του William Kemmler

Ο William Kemmler είχε καταδικαστεί για το φόνο της ερωμένης του Tillie Zieglerκαι ήταν ο πρώτος που εκτελέστηκε σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία.

Οι δικηγόροι του άσκησαν έφεση επικαλούμενοι την 8^η και τη 14^η τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος, οι οποίες απαγόρευαν «βάναυσες και ασυνήθιστες μεθόδους εκτέλεσης». Η έφεση απορρίφθηκε στις 9 Οκτωβρίου του 1889 και η εκτέλεση ορίστηκε για τις 6 Αυγούστου του 1890. Διεξήχθη μπροστά σε 25 μάρτυρες, 14 από τους οποίους ήταν γιατροί. Ο Kemmler οδηγήθηκε στο θάλαμο εκτέλεσης, στο υπόγειο της φυλακής του Auburn, και παρουσιάστηκε στους μάρτυρες πριν βγάλει το σακάκι του και καθίσει στην καρέκλα.
Τα ηλεκτρόδια κεφαλής και πλάτης αποτελούνταν από ένα ξύλινο δίσκο διαμέτρου 4 ιντσών, στο κέντρο του οποίου ήταν τοποθετημένη μια κυκλική μεταλλική πλάκα διαμέτρου 3 ιντσών, καλυμμένη με σφουγγάρι, το οποίο ήταν εμβαπτισμένο σε άλμη για καλύτερη αγωγιμότητα.

Ο Kemmler δέθηκε στην καρέκλα με δερμάτινα λουριά γύρω από τους βραχίονες, τα πόδια και το στήθος του. Το ηλεκτρόδιο της κεφαλής εφαρμόστηκε στο κεφάλι του και ένα μαύρο ύφασμα του κάλυψε το πρόσωπο. Ο φύλακας Charles Durston έκανε σήμα στον εκτελεστή Edwin Davis να κατεβάσει τον διακόπτη και να διαπεράσει με ρεύμα το κορμί του Kemmler, το οποίο έγινε άκαμπτο. Παρέμεινε έτσι για 17 δευτερόλεπτα, η παροχή ρεύματος διακόπηκε και το κορμί του φάνηκε να χαλαρώνει. Διαπιστώθηκε ο θάνατός του αλλά ύστερα από μισό λεπτό παρατηρήθηκαν κάποιες σπασμωδικές κινήσεις στο στήθος του, οι οποίες δήλωναν πως δεν είχε πεθάνει. Ο φύλακας διέταξε μια δεύτερη ηλεκτροδότηση, η οποία διήρκεσε 70 δευτερόλεπτα, μέχρι που ατμός και στη συνέχεια καπνός φάνηκαν να βγαίνουν από το ηλεκτρόδιο της πλάτης, γεμίζοντας ταυτόχρονα το θάλαμο με τη χαρακτηριστική μυρωδιά καμένης σάρκας.

Σε αυτό το σημείο διακόπηκε το ρεύμα και το σώμα εξετάστηκε σχολαστικά. Δεν υπήρχαν σημεία ζωής: ο Kemmler είχε πεθάνει. Δεν εντυπωσιάστηκαν όλοι από τον «ανθρωπισμό» της νέας μεθόδου εκτέλεσης και ένας ειδικός που έδωσε συνέντευξη για τους New York Times είπε πως «η εκτέλεση ήταν μια τρομακτική τσαπατσουλιά και ο Kemmler κυριολεκτικά ψήθηκε μέχρι θανάτου».

Γυναίκες στην καρέκλα

Η Martha Place ήταν η πρώτη γυναίκα που πέθανε στην ηλεκτρική καρέκλα, όταν εκτελέστηκε στις 20 Μαρτίου του 1889 στις φυλακές του Sing Sing, στη Νέα Υόρκη, για το φόνο της προγονής της Ida, τον Φεβρουάριο του ιδίου έτους.

Μια καταγραφή της διαδικασίας της εκτέλεσής της αναφέρει πως οδηγήθηκε στο θάλαμο εκτέλεσης κρατώντας στα χέρια της μια Βίβλο. «Τα μάτια της ήταν κλειστά, φορούσε ένα μαύρο φόρεμα με φρίλι στο στήθος και κοκκινωπές παντόφλες». Της έκοψαν τα μαλλιά σε ένα σημείο στην κορυφή του κεφαλιού για να εφαρμόσουν το ηλεκτρόδιο. Το δεύτερο ηλεκτρόδιο εφαρμόστηκε στη γάμπα της. Ρεύμα ισχύος 1.760 volts διοχετεύτηκε στο κορμί της και η εκτέλεση ήταν «ικανοποιητική από κάθε άποψη». Γυναίκα γιατρός διαπίστωσε το θάνατό της.

Είκοσι πέντε γυναίκες πέθαναν στην ηλεκτρική καρέκλα τον 20^ο αιώνα και μία τον 21^ο.

Ruth Snyder

Η Ruth Snyder, η οποία εκτελέστηκε στις 12 Ιανουαρίου του 1928 σε ηλικία 33 ετών για το φόνο του άνδρα της, έγινε το θέμα μιας διάσημης φωτογραφίας που τραβήχτηκε τη στιγμή του θανάτου της από τον φωτογράφο της εφημερίδας New York Daily News, Tom Howard και δημοσιεύτηκε σε όλα τα έντυπα της εποχής.

Ο Howard χρησιμοποίησε μια κρυμμένη μηχανή των 16mm δεμένη στον αστράγαλό του, ενώ έλεγχε το άνοιγμα του κλείστρου από χειριστήριο κρυμμένο στην τσέπη του.

Η Judias Buenoano ήταν η πρώτη γυναίκα που πέθανε στην ηλεκτρική καρέκλα μετά την επανέναρξη των εκτελέσεων στην Αμερική, το 1977. Εκτελέστηκε στις κρατικές φυλακές της Florida στις 30 Μαρτίου του 1998, καταδικασμένη για τέσσερις φόνους. Η εκτέλεσή της διήρκεσε 12 λεπτά. Ήταν γνωστή με το παρατσούκλι «Μαύρη Χήρα».

Η Lynda Lyon Block εκτελέστηκε στην ηλεκτρική καρέκλα της πολιτείας της Alabama, τη γνωστή ως «Yellow Momma», στις 10 Μαΐου του 2002, για το φόνο ενός αστυνομικού στην Opelika, στις 4 του Οκτώβρη του 1993. Κατά πάσα πιθανότητα η Block είναι το τελευταίο άτομο που πέθανε στην ηλεκτρική καρέκλα και σίγουρα η τελευταία γυναίκα. Της διοχετεύτηκαν 2.050 volts και όλη η διαδικασία δεν κράτησε πάνω από δυο λεπτά.

Σύγχρονες εκτελέσεις στην ηλεκτρική καρέκλα

151 άνδρες και 2 γυναίκες εκτελέστηκαν στην ηλεκτρική καρέκλα στις ΗΠΑ μετά την επαναφορά της θανατικής ποινής το 1977, μέχρι τον Ιούλιο του 2006, καθιστώντας την ηλεκτρική καρέκλα τη δεύτερη πιο συνηθισμένη μέθοδο εκτέλεσης στις ΗΠΑ, μετά τη θανατηφόρα ένεση. Ο συνολικός αριθμός των ατόμων που άφησαν την τελευταία τους πνοή στην καρέκλα από το 1890 μέχρι το 2006, ανέρχεται στους 4.461.

Είναι ακόμη νόμιμη μέθοδος εκτέλεσης σε 7 πολιτείες, Alabama, Florida, Georgia, Kentucky, Nebraska, Tennessee και Virginia, αλλά υποχρεωτική σήμερα είναι μόνο στη Nebraska. Τον Απρίλιο του 2002 ο κυβερνήτης της Alabama υπέγραψε ένα νόμο που καθιστά τη θανατηφόρα ένεση την πρωταρχική μέθοδο εκτέλεσης, εκτός αν ο καταδικασμένος επιλέξει την ηλεκτρική καρέκλα. Η Alabama πραγματοποίησε την πρώτη εκτέλεση στην καρέκλα της νέας χιλιετίας, όταν θανάτωσε τον David Ray Duren, καταδικασμένο για ληστεία και το φόνο ενός νεαρού κοριτσιού.

Η Yellow Momma δούλεψε για τελευταία φορά στην εκτέλεση της Lynda Lyon Block.

Η πολιτεία της Virginia εκτέλεσε στην καρέκλα τον 61χρονο EarlConrad Bramblett, στις 9 Απριλίου του 2003. Ο Bramblett, που είχε κριθεί ένοχος για το φόνο μιας τετραμελούς οικογένειας, επέλεξε αυτή τη μέθοδο θανάτωσης για να διαμαρτυρηθεί ενάντια στην επιβολή της θανατικής ποινής. Δέθηκε στην ξύλινη καρέκλα και του διοχετεύτηκε ρεύμα ισχύος 1.800 volts για 30 δευτερόλεπτα. Η διαδικασία χρειάστηκε να επαναληφθεί τρεις φορές.

Ο James Neil Tucker εκτελέστηκε στην ηλεκτρική καρέκλα στη South Carolina, στις 29 Μαΐου του 2004, για έναν διπλό φόνο που διέπραξε το 1994. Η εκτέλεση έγινε χωρίς προβλήματα. Οι κρατούμενοι που είχαν καταδικαστεί σε αυτή την πολιτεία πριν από το 1995, μπορούσαν να επιλέξουν μεταξύ ηλεκτρικής καρέκλας και θανατηφόρου ένεσης. Σε περίπτωση που δεν επέλεγαν, τότε η πολιτεία τους εκτελούσε στην καρέκλα.

Διαδικασία εκτέλεσης

Αφού οδηγηθεί στο θάλαμο εκτελέσεων, ο κρατούμενος δένεται στην καρέκλα με δερμάτινα λουριά, κατά μήκος του στήθους, των γοφών, των ποδιών και των βραχιόνων. Δυο χάλκινα ηλεκτρόδια συνδέονται στο σώμα του, το ένα στη γάμπα, σε σημείο που έχει πριν ξυριστεί για να διευκολύνει την αγωγιμότητα. Το άλλο βρίσκεται μέσα σε ένα κράνος το οποίο εφαρμόζεται στο ξυρισμένο του κεφάλι. Τα ηλεκτρόδια είτε έχουν εμβαπτιστεί σε άλμη, είτε είναι αλειμμένα με τζελ, ώστε να αυξηθεί η αγωγιμότητα και να περιοριστεί το έγκαυμα.

Μια δερμάτινη μάσκα ή ένα μαύρο ύφασμα καλύπτει το πρόσωπο. Ο μελλοθάνατος φοράει επίσης πάνες, καθώς τη στιγμή του θανάτου χάνεται ο έλεγχος των κενώσεων.

Ο εκτελεστής πιέζει ένα κουμπί στον πίνακα ελέγχου και διοχετεύει μία πρώτη δόση ρεύματος, ισχύος μεταξύ 1.700 και 2.400 volts, για διάστημα που κυμαίνεται από 30 δευτερόλεπτα έως ένα λεπτό. Αυτό ελέγχεται αυτόματα. Το ρεύμα πρέπει να είναι κάτω από 6 amps, ώστε να μην ψηθεί το σώμα. Συνήθως βγαίνει καπνός από το κεφάλι και τη γάμπα του φυλακισμένου. Στη συνέχεια ένας γιατρός εξετάζει τον κρατούμενο και, εάν δεν έχει πεθάνει, η διαδικασία επαναλαμβάνεται. Μερικές φορές αυτό χρειάζεται να γίνει για τρίτη και τέταρτη φορά (χρειάστηκε να γίνει 5 φορές κατά την εκτέλεση της Ethel Rosenberg).

Κατά μέσο όρο η διαδικασία διαρκεί 2 λεπτά και 10 δευτερόλεπτα και το ρεύμα διαπερνά το σώμα του κρατουμένου δυο φορές. Την πρώτη φορά συνήθως καταστρέφεται ο εγκέφαλος και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Προκαλείται ολική παράλυση, καθώς κάθε μυς του σώματος συστέλλεται και παραμένει σε συστολή για όλο το διάστημα που κρατά η διαδικασία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην μπορεί να χτυπήσει η καρδιά και να αναπνεύσει ο κρατούμενος. Η επανάληψη της διαδικασίας γίνεται για να επιβεβαιωθεί πως η καρδιά δεν θα ανακτήσει τον χτύπο της. Υποτίθεται πως ο άνθρωπος στην καρέκλα χάνει τις αισθήσεις του στο 1/240ό του δευτερολέπτου.

Μετά την ηλεκτροπληξία, η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει στους 59^ο C και είναι πολύ ζεστό για να το αγγίξει κανείς. Η υψηλή θερμοκρασία καταστρέφει τις πρωτεΐνες του σώματος και «ψήνει» τα όργανα. Οι φυσικές αντιδράσεις περιλαμβάνουν ρόγχο, εμφάνιση αφρού στο στόμα, αιματώδη ιδρώτα, κάψιμο των τριχών και του δέρματος και απελευθέρωση αερίων. Πολλές φορές τα μάτια του κρατούμενου πετάγονται από τις κόχες και κρέμονται στα μάγουλά του. Συχνά αφοδεύει, φτύνει αίμα, η σάρκα του φουσκώνει και, ενίοτε, πιάνει φωτιά, ιδίως αν ιδρώνει υπερβολικά. Οι μάρτυρες ακούν έναν χαρακτηριστικό ήχο που μοιάζει με αυτόν του μπέικον όταν ψήνεται και ο θάλαμος γεμίζει από την αρρωστημένα γλυκιά μυρωδιά της ψημένης σάρκας. Το σώμα πρέπει να αφεθεί να κρυώσει, πριν πραγματοποιηθεί η νεκροψία.

Όταν η εκτέλεση πάει στραβά

Κατά την εφαρμογή αυτής της μεθόδου επιβολής της θανατικής ποινής, δεν είναι σπάνια φαινόμενα κάθε άλλο παρά ανθρωπιστικά. Οι φωτογραφίες που ακολουθούν βεβαιώνουν του λόγου το αληθές. Πρόκειται για τις επίσημες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν το 1999, μετά το θάνατο στην ηλεκτρική καρέκλα του Allen Lee “Tiny” Davis, ο οποίος εκτελέστηκε για φόνο στις 9 Ιουλίου. Στις φωτογραφίες (που προέρχονται από το site του Ανώτατου Δικαστηρίου της Florida), αίμα φαίνεται να αναβλύζει από τη μύτη και το στόμα του Davis, καθώς τον χτύπησε ρεύμα 2.300 volts.

Το γραφείο του κυβερνήτη ισχυρίστηκε πως ο Davis απλά αιμορράγησε από τη μύτη, επειδή έπασχε από αυξημένη πίεση. Ο εκπρόσωπος του κυβερνήτη υποστήριξε πως τίποτα στην εκτέλεση δεν πήγε στραβά, η καρέκλα λειτούργησε τέλεια και όλα έγιναν όπως έπρεπε. Όμως γιατροί που είδαν τις φωτογραφίες υποστήριξαν πως ο κρατούμενος σαφέστατα υπέφερε. Στη συνέχεια αποδείχτηκε ότι η ηλεκτρική καρέκλα παρουσίαζε προβλήματα, καθώς δεν είχε υποστεί συντήρηση για μεγάλο χρονικό διάστημα, ούτε αλλαγή ορισμένων φθαρμένων στοιχείων της, λόγω του μεγάλου κόστους, που ανερχόταν στο ποσό των $265.000.

Η ηλεκτρική καρέκλα, ως μέθοδος επιβολής της θανατικής ποινής, εξακολουθεί να εξάπτει με έναν περίεργο τρόπο τη φαντασία του κοινού και αποτέλεσε θέμα πολλών κινηματογραφικών ταινιών.

Δραματοποιημένη εκτέλεση στην ηλεκτρική καρέκλα

8. Θάλαμος αερίων

 

Εισαγωγή

Εκτός από την ηλεκτρική καρέκλα, ο θάλαμος αερίων αποτελεί μια άλλη μέθοδο εκτέλεσης που χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά στις Η.Π.Α.

Μεταξύ 1930 και 1980, 945 άνδρες και 7 γυναίκες πέθαναν στο θάλαμο αερίων σε διάφορες πολιτείες της Αμερικής. Υπήρξε εποχή που 11 πολιτείες (Arizona, California, Colorado, Maryland, Missouri, Mississippi, New Mexico, North Carolina, Nevada, New Mexico, Oregon και Wyoming) χρησιμοποιούσαν το θάλαμο αερίων ως τη μοναδική μέθοδο επιβολής της θανατικής ποινής. Μετά την επαναφορά της, το 1977, 11 άτομα θανατώθηκαν με αυτόν τον τρόπο σε 5 αμερικανικές πολιτείες. Η τελευταία εκτέλεση σε θάλαμο αερίων ήταν αυτή του Walter LeGrand και έγινε το 1999 στην Arizona.

Σήμερα, από τις 38 πολιτείες των Η.Π.Α., μόνο οι Arizona, California, Maryland, Missouri και Wyoming διατηρούν αυτόν τον τρόπο εκτέλεσης σε ισχύ, προσφέροντας ως εναλλακτική αυτήν της θανατηφόρας ένεσης.

Το γκάζι, ως τρόπος εκτέλεσης, προτάθηκε αρχικά από τον Dr. Allen McLeanHamilton, έναν τοξικολόγο, ο οποίος πίστευε πως, ως μέθοδος εκτέλεσης, ήταν πιο ανθρωπιστική από τον απαγχονισμό ή τον τυφεκισμό, τις δύο εναλλακτικές μεθόδους που υπήρχαν στην πολιτεία της Nevada στις αρχές του αιώνα.

Η θανάτωση με ηλεκτρικό ρεύμα θεωρήθηκε γρήγορα βάναυση μέθοδος εκτέλεσης από τη νομοθεσία της Nevada, και η νέα μέθοδος υιοθετήθηκε γρήγορα και απέκτησε νομική ισχύ το 1921 σε αυτή την πολιτεία. Η αρχική ιδέα ήταν να πεθαίνει ο κρατούμενος στο κελί του ενώ κοιμόταν, χωρίς να τον ειδο

Ο πρώτος κρατούμενος που άφησε την τελευταία του πνοή στον καινούριο θάλαμο αερίων της Nevada, ήταν ο Κινέζος Gee Jong, στις 8 Φεβρουαρίου του 1924, καταδικασμένος σε θάνατο για το φόνο του Tom Quong Kee, μέλους αντίπαλης συμμορίας. Οι δικηγόροι του έδωσαν απεγνωσμένο αγώνα για να αποδείξουν ότι ο θάνατος στο θάλαμο αερίων ήταν «μια απάνθρωπη και ασυνήθιστη τιμωρία», επομένως παράνομη, σύμφωνα με την Όγδοη Τροποποίηση του Αμερικανικού Συντάγματος. Η εκτέλεση άρχισε στις 09.30 π.μ., όταν ο Gee Jong οδηγήθηκε έξω από το κελί του και δέθηκε στην καρέκλα στο θάλαμο αερίων. Πάλεψε για λίγο όταν το γκάζι πλημμύρισε το θάλαμο και στη συνέχεια έχασε τις αισθήσεις του αλλά, καθώς δεν είχαν προβλέψει να υπάρχει διαθέσιμο στηθοσκόπιο, τον άφησαν στο θάλαμο για 30 λεπτά ώστε να είναι σίγουρος ο θάνατός του.

Η California έστειλε στο θάλαμο αερίων 192 άνδρες και 4 γυναίκες στις φυλακές του San Quentin, 30 εκ των οποίων από το 1960 και μετά. Οι πρώτες εκτελέσεις ήταν αυτές των Robert Lee Cannon και Albert Kassell, που εκτελέστηκαν ταυτόχρονα στις 2 Δεκεμβρίου του 1938, για το φόνο ενός δεσμοφύλακα. Το κόστος της εκτέλεσης, για την προμήθεια του θανατηφόρου αερίου, ανήλθε στο ποσό του $1,80. Η EthelLeta Juanita Spinelli ήταν η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε στην πολιτεία της California και η πρώτη που πέθανε στο θάλαμο αερίων, στις 21 Νοεμβρίου του 1941. Είχε καταδικαστεί για φόνο.

2 NaCn + H₂SO₄ = 2 HCN + Na₂SO4

Ο θάλαμος αερίων στις φυλακές του San Quentin, βρίσκεται σε ένα υπόγειο δωμάτιο και είναι ένα μεταλλικό οκταγωνικό κουτί, βαμμένο σε ανοιχτό πράσινο χρώμα. Κατασκευάστηκε το 1938 και έχει 8 πόδια ύψος και 6 μήκος. Έξω από αυτό υπάρχει μια καμινάδα ύψους 30 ποδιών, μέσω της οποίας απομακρύνεται το αέριο.

Η είσοδος στο θάλαμο γίνεται από μια ατσάλινη πόρτα, που σφραγίζει με λάστιχο, και η οποία κλείνει αεροστεγώς με μια μεγάλη στρόφιγγα.

Υπάρχουν παράθυρα σε 5 από τις πλευρές, ώστε να μπορούν οι μάρτυρες να βλέπουν όσα διαδραματίζονται εντός του θαλάμου.

Μέσα στο θάλαμο υπάρχουν δύο πανομοιότυπες μεταλλικές καρέκλες με διάτρητα καθίσματα, που φέρουν τα σημάδια «Α» και «Β» (τελευταία φορά χρησιμοποιήθηκαν ταυτόχρονα σε μια διπλή εκτέλεση το 1962). Δύο φρουροί δένουν τον μελλοθάνατο στην καρέκλα «Α», δένοντας λουριά στους μηρούς και τα πόδια του, στα χέρια και το στήθος. Επίσης στερεώνουν ένα μακρύ στηθοσκόπιο στο στήθος του καταδικασμένου, έτσι ώστε ένας γιατρός έξω από το θάλαμο να επισημοποιήσει το θάνατό του, όταν αυτός συμβεί.

Κάτω από την καρέκλα υπάρχει ένα δοχείο γεμάτο με θειικό οξύ, ανακατεμένο με αποσταγμένο νερό, με μισό κιλό σφαιρίδια κυανιούχου νατρίου να κρέμονται ακριβώς από πάνω, μέσα σε μια τσάντα από γάζα. Αφού σφραγιστεί η πόρτα, και όταν ο φύλακας δώσει το σήμα, ο εκτελεστής από ένα άλλο δωμάτιο, θέτει σε λειτουργία ένα μοχλό που ρίχνει το κυάνιο μέσα στο υγρό. Αυτό δημιουργεί μια χημική αντίδραση η οποία απελευθερώνει υδροκυάνιο σε αέρια μορφή, το οποίο ανεβαίνει προς τα πάνω, περνώντας μέσα από τις τρύπες στο κάθισμα της καρέκλας.

Οι φυλακισμένοι παροτρύνονται να παίρνουν βαθιές εισπνοές, μετά την απελευθέρωση του αερίου, καθώς αυτό θα συντομεύσει το μαρτύριό τους, αν και όσο εύκολο είναι για το φύλακα να δώσει αυτή τη συμβουλή, τόσο δύσκολο είναι για τον μελλοθάνατο να την ακολουθήσει. Παρόλο που είναι μια απόλυτα λογική παρότρυνση, κανείς δεν θέλει να εισπνεύσει οικειοθελώς το θανατηφόρο αέριο που θα του στερήσει τη ζωή.

Μια τυπική μαρτυρία που περιγράφει την κατάσταση του καταδικασμένου στο θάλαμο αερίων έχει ως εξής: «Στην αρχή υπάρχουν σημάδια υπερβολικού τρόμου, πόνου και ασφυξίας. Τα μάτια πετάγονται έξω, το χρώμα του προσώπου γίνεται μπλε και σάλιο βγαίνει από το στόμα του θύματος».

Με ιατρικούς όρους, τα θύματα του υδροκυανίου πεθαίνουν από υποξία, που είναι η διακοπή της οξυγόνωσης του εγκεφάλου. Αρχικό αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι οι σπασμοί, που μοιάζουν με αυτούς μιας επιληπτικής κρίσης. Τα λουριά που κρατούν δεμένο τον κρατούμενο στην καρέκλα, όμως, εμποδίζουν αυτές τις ακούσιες κινήσεις. Δευτερόλεπτα μετά την εισπνοή του αερίου, ο κρατούμενος νοιώθει πως δεν μπορεί να ανασάνει, δεν χάνει εντούτοις αμέσως τις αισθήσεις του. Σύμφωνα με τον Dr. Richard Traystman, του Πανεπιστημίου John Hopkins, «ο πόνος αρχίζει αμέσως και είναι αισθητός σε βραχίονες, ώμους, πλάτη και στήθος. Μοιάζει με τον πόνο του εμφράγματος, όπου η καρδιά ουσιαστικά στερείται του οξυγόνου. Δεν θα χρησιμοποιούσαμε ποτέ την ασφυξία με αέριο υδροκυάνιο για να θανατώσουμε τα πειραματόζωα που χρησιμοποιούμε στο εργαστήριό μας».

Μια μελέτη 113 φυλακισμένων στο San Quentin που θανατώθηκαν στο θάλαμο αερίων έδειξε ότι ο μέσος χρόνος μέχρι την επίτευξη του θανάτου είναι 9,3 λεπτά. Ο κρατούμενος συνήθως χάνει τις αισθήσεις του μεταξύ ενός και τριών λεπτών μετά την εισπνοή του αερίου και ο γιατρός επιβεβαιώνει το θάνατο μετά από 10 ή 12 λεπτά. Στη συνέχεια, ένας απορροφητήρας καθαρίζει το θάλαμο από το αέριο. Μετά το σώμα ψεκάζεται με αμμωνία, η οποία ουδετεροποιεί ίχνη του υδροκυανίου που ενδέχεται να έχουν παραμείνει. Μετά από, περίπου, μισή ώρα νοσοκόμοι με αντιασφυξιογόνες μάσκες και λαστιχένια γάντια μπαίνουν στο θάλαμο. Ανακατεύουν τα μαλλιά του θύματος ώστε να απελευθερώσουν το υδροκυάνιο που τυχόν έχει παγιδευτεί εκεί και μεταφέρουν το πτώμα.

Το τέλος του θαλάμου αερίων;

Την Τρίτη, 21 Απριλίου του 1992, ο 39χρονος Robert Alton Harris, θανατώνεται στο θάλαμο αερίων του San Quentin, κατά τη διάρκεια της πρώτης εκτέλεσης στην California μετά από 25 χρόνια. Είχε καταδικαστεί για το φόνο δύο εφήβων, το αυτοκίνητο των οποίων έκλεψε προκειμένου να το χρησιμοποιήσει σε μια ληστεία.

Ο David Edwin Mason ήταν ο επόμενος που πέθανε στο θάλαμο αερίων, στις 24 Αυγούστου του 1994. Είχε κριθεί ένοχος για τη δολοφονία τεσσάρων ηλικιωμένων γυναικών το 1980 και ενός συγκρατουμένου του το 1982.

Φαινόταν πως θα ήταν ο τελευταίος που θα εκτελούταν με αυτή τη μέθοδο αλλά, στις 30 Ιανουαρίου του 1998, ο Ricky Sanderson πέθανε στο θάλαμο αερίων της Κεντρικής Φυλακής του Raleigh, στη North Carolina, για τη δολοφονία ενός 16χρονου κοριτσιού.

Στις 4 Μαρτίου του 1999, ο Walter LaGrand εκτελέστηκε στο θάλαμο αερίων της Arizona, μετά από δική του αίτηση, ως διαμαρτυρία κατά της επιβολής της θανατικής ποινής. Μια εβδομάδα νωρίτερα ο αδελφός του Κarl είχε επιλέξει τη θανατηφόρα ένεση. Αυτή ήταν και η τελευταία εκτέλεση που έγινε σε θάλαμο αερίων.

Η βαναυσότητα αυτής της μεθόδου εκτέλεσης έγινε το θέμα δύο ταινιών, βασισμένων στην υπόθεση της Barbara Graham, η οποία εκτελέστηκε στο θάλαμο αερίων του San Quentin στις 3 Ιουνίου του 1955, καταδικασμένη για ένα φόνο που πολλοί πιστεύουν πως δεν διέπραξε. Στην πρώτη, με τίτλο «I Want To Live» πρωταγωνιστούσε η Susan Hayward, η οποία κέρδισε όσκαρ για αυτή της την ερμηνεία.

Η Lindsey Wagner έπαιξε την Barbara στο remake της ταινίας και η ερμηνεία της ήταν συγκινητική. Οι σκηνές στο θάλαμο αερίων ήταν ιδιαίτερα αληθοφανείς.

Για λόγους ανθρωπισμού, ασφάλειας και κόστους, πολλές πολιτείες έχουν πλέον εγκαταλείψει το θάλαμο αερίων ως μέθοδο εκτέλεσης. Οι περισσότεροι θάλαμοι της Αμερικής κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του 1920 από την εταιρεία Eaton Metal Products, που είχε την έδρα της στο Salt Lake City της Utah, και είναι, πια, πολύ παλιοί. Υπάρχει κίνδυνος διαρροής καθώς δεν κλείνουν αεροστεγώς και η συντήρησή τους είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των φυλάκων και των μαρτύρων. Έχει υπολογιστεί ότι το κόστος κατασκευής ενός νέου θαλάμου αερίων θα ανέλθει στο ποσό των $300.000 τουλάχιστον, γεγονός που τον καθιστά ασύμφορη μέθοδο εκτέλεσης έναντι της θανατηφόρας ένεσης.

Στη φυλακή Rawlins του Wyoming υπάρχει ο παλιότερος θάλαμος αερίων, ο οποίος είναι επισκέψιμος. Το κοινό μπορεί να μπει μέσα, να καθίσει στην καρέκλα και ένας φύλακας να κλείσει την πόρτα!

Μόνο ο χρόνος θα δείξει κατά πόσον οι εκτελέσεις στο θάλαμο αερίων έχουν τελειώσει οριστικά. Υπάρχει ένας αριθμός κρατουμένων σε διάφορες πολιτείες όπου αυτή η μέθοδος εκτέλεσης δεν έχει καταργηθεί, που διατηρούν το δικαίωμα να επιλέξουν τον τρόπο που θα πεθάνουν (όπως έκανε ο Walter LeGrand did το 1999). Η θανατηφόρα ένεση γίνεται η μέθοδος που κερδίζει συνεχώς έδαφος στην Αμερική και οι διάφορες πολιτείες που έχουν θαλάμους αερίων την προτείνουν ως εναλλακτική λύση.

Οι θάλαμοι αερίων των Ναζί

Οι μόνοι άλλοι χρήστες θανατηφόρου αερίου ήταν, φυσικά, οι Ναζί κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, όπου σκότωσαν εκατομμύρια ανθρώπους χρησιμοποιώντας μονοξείδιο του άνθρακα ή υδροκυάνιο σε αέρια μορφή.

Ένας ναζιστικός θάλαμος αερίων ήταν ένα κτίριο εκτελέσεων, όπου το θανατηφόρο αέριο διοχετευόταν σε ένα ερμητικά κλειστό δωμάτιο. Το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) και το υδρογονούχο κυάνιο (HCN) ήταν τα τυπικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν στους θαλάμους αερίων των Ναζί.

Το μονοξείδιο του άνθρακα διοχετευόταν μέσω σωληνώσεων γκαζιού, εκπορευόμενο από δύο εναλλακτικές πηγές: τα Κέντρα Ευθανασίας, που ήταν ξεχωριστοί χώροι, ευρισκόμενοι δίπλα στους θαλάμους αερίων ή προέρχονταν από εξατμίσεις οχημάτων. Το υδρογονούχο κυάνιο προμηθευόταν από την εταιρεία Degesch με το όνομα «Zyklon B», και είχε τη μορφή γαλανόλευκων κρυστάλλων σε σφραγισμένα τσίγκινα δοχεία. Αρχικά το χρησιμοποιούσαν για την απεντόμωση ρούχων. Το Zyklon B εξαερωνόταν αμέσως μόλις ερχόταν σε επαφή με τον αέρα ενός δωματίου. Έχει υπολογιστεί επιστημονικά ότι το υδρογονούχο κυάνιο είναι 6 φορές πιο τοξικό από τη χλωρίνη, 34 φορές από το μονοξείδιο του άνθρακα και 750 φορές από το χλωροφόρμιο. Ένα milligram ανά κιλό σωματικού βάρους είναι αρκετό για να προξενήσει το θάνατο.

Οι πρώτοι ναζιστικοί θάλαμοι αερίων για ανθρώπους χρησιμοποιήθηκαν ως μέρος του προγράμματος ευθανασίας των Ναζί, που έφερε το κωδικό όνομα «Aktion T4» και είχε ως σκοπό την εξόντωση των φυσικά και πνευματικά αναπήρων ατόμων σε Γερμανία και Πολωνία. Την εποχή εκείνη η προτιμώμενη μέθοδος ήταν αυτή του μονοξειδίου του άνθρακα. Στη Γερμανία διοχετευόταν μέσω ειδικών σωληνώσεων, ενώ στην Πολωνία προερχόταν από εξατμίσεις οχημάτων.

Οι πρώτες μαζικές δολοφονίες μη γερμανών υπηκόων με τη χρήση θανατηφόρου αερίου έγιναν τον Οκτώβρη του 1939 στο Fort VII στο Poznan, όπου ασθενείς από την ψυχιατρική κλινική της Owinska δολοφονήθηκαν σε έναν μικρό θάλαμο αερίων. Μετά από αυτό ακολούθησαν και άλλες εκτελέσεις σε ψυχιατρεία της Πολωνίας. Όλες διατάχθηκαν και εκτελέστηκαν από τονSS-Sonderkommando Lange. Από τον Ιανουάριο του 1940, θάλαμοι αερίων χρησιμοποιήθηκαν σε 6 Κέντρα Ευθανασίας στη Γερμανία και την Αυστρία, μετά την απόφαση του Viktor Brack,διευθυντή του Προγράμματος Ευθανασίας, να χρησιμοποιεί το μονοξείδιο του άνθρακα για τη δολοφονία των ψυχικά ασθενών στις δύο χώρες.

Αργότερα, και αφού είχε αποφασιστεί η «Τελική Λύση για το Εβραϊκό Ζήτημα», η χρήση των θαλάμων αερίων επεκτάθηκε στις κατακτημένες ανατολικές χώρες, κυρίως για να αποφευχθούν τα ψυχολογικά προβλήματα των ανδρών των SS, τα οποία οφείλονταν όταν στις μαζικές εκτελέσεις Εβραίων δια τυφεκισμού.

Μετά από μερικά πειράματα με τη χρήση του Zyklon B ως μέσου εκτέλεσης στους θαλάμους αερίων, η πρώτη μαζική δολοφονία έγινε στις 2 και 3 Σεπτεμβρίου του 1941 στο Auschwitz. Συνέβη στο υπόγειο του Block 11 στο Auschwitz Stammlagerγια να ακολουθήσει αυτή στο Crematorium I, στο ίδιο στρατόπεδο.

Το Νοέμβριο του 1941 ιδρύθηκε το στρατόπεδο στο Chelmno, στους θαλάμους αερίων του οποίου θανατώθηκαν οι Εβραίοι του Lodz και των περιχώρων του.

Το Μάρτιο του 1942 κατασκευάστηκαν οι θάλαμοι αερίων στο στρατόπεδο τουBelzec, οι οποίοι και αποτέλεσαν το πρότυπο για τους θαλάμους των στρατοπέδωνSobidor και Treblinka.

Στο στρατόπεδο της Treblinka εξοντώθηκε μεγάλος αριθμός Εβραίων, καθώς 10 θάλαμοι αερίων ήταν διαρκώς σε ταυτόχρονη χρήση. Πέθαιναν 2.500 άτομα την ώρα. Τα θύματα, χωρίς προειδοποίηση για να αποφεύγεται ο πανικός, όδευαν προς τους θαλάμους αερίων, νομίζοντας πως πήγαιναν απλά για μια απολύμανση. Συνήθως οι θάλαμοι ήταν «μεταμφιεσμένοι» σε λουτρά, με ψεύτικους σωλήνες και ντους για υποτιθέμενο ζεστό και κρύο νερό να βρίσκονται στην οροφή. Πολλές φορές έδιναν στους κρατουμένους και σαπούνι (στα στρατόπεδα του Auschwitz και του Chelmno). Έμπαιναν μέσα ανυποψίαστοι, γυμνοί και με σηκωμένα τα χέρια, ώστε να στοιβάζονται στον περιορισμένο χώρο όσο το δυνατόν περισσότεροι. Τα μωρά τα πετούσαν πάνω από το πλήθος. Η μέθοδος αυτή είχε τάχιστα αποτελέσματα γιατί το θανατηφόρο αέριο δρούσε γρηγορότερα σε χώρο όπου ο αέρας ήταν λιγοστός. Για το λόγο αυτό οι θάλαμοι αερίων της «τελικής λύσης» ήταν χαμηλοτάβανοι.

Μετά τις δολοφονίες οι θάλαμοι έπρεπε να καθαριστούν. Αυτό ήταν δουλειά ειδικών διατεταγμένων Εβραίων, γνωστών ως Sonderkommandos. Τραβούσαν έξω τα πτώματα τα οποία ήταν κυριολεκτικά καλυμμένα από αίμα και κόπρανα για τα ρίξουν σε ομαδικούς τάφους.

Για το λόγο αυτό στο πίσω μέρος των θαλάμων υπήρχαν μεγάλες πόρτες πλάτους 2 μέτρων (όμοιες με γκαραζόπορτες), ενώ οι πόρτες εισόδου στο θάλαμο είχαν πλάτος μόνο ένα μέτρο. Το έδαφος του θαλάμου ήταν επικλινές, προς την κατεύθυνση των μεγάλων θυρών, ώστε να διευκολύνει τους Sonderkommandos στο έργο τους.

Πίσω από την μικρή πόρτα περίμεναν, ήδη, τα επόμενα θύματα.

Οι περισσότεροι θάλαμοι αερίων στα Κέντρα Ευθανασίας παρέμειναν άθικτοι μετά τον πόλεμο. Οι θάλαμοι αερίων στο Auschwitz – Birkenau ανατινάχτηκαν από τους SS σε μια προσπάθεια να κρύψουν την αιτία λειτουργίας τους. Σήμερα θάλαμοι αερίων σώζονται σε διάφορα άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

9. Θανατηφόρα ένεση

Χρήση της θανατηφόρας ένεσης

Η θανατηφόρα ένεση είναι η μέθοδος εκτέλεσης η οποία εφαρμόζεται πλέον σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ. Χρησιμοποιείται, επίσης, στην Κίνα, τη Γουατεμάλα και τις Φιλιππίνες. Αποτελεί τη μοναδική μέθοδο εκτέλεσης στην Ταϊλάνδη από τον Οκτώβρη του 2003, οπότε και αντικατέστησε τον τυφεκισμό.

Η θανατηφόρα ένεση απασχόλησε για πρώτη φορά την κοινή γνώμη ως πιθανή μέθοδος εκτέλεσης το 1888, όταν ο ιατρός J. Mount Bleyer, από τη Νέα Υόρκη, δημοσίευσε ένα άρθρο στην Ιατροδικαστική Εφημερίδα, υποστηρίζοντας ότι η μέθοδος αυτή ήταν πιο ανθρωπιστική, οικονομικότερη και δεν θα απέδιδε στον μελλοθάνατο την αίγλη του ήρωα που συχνά αποκτούσε με τον απαγχονισμό. Πρότεινε δε την ενδοφλέβια χορήγηση 6 κόκκων μορφίνης. Η μέθοδος δεν βρήκε απήχηση στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, που εισήγαγε, αντί αυτής, την ηλεκτρική καρέκλα.

Η Βρετανική Βασιλική Επιτροπή Θανατικής Ποινής, η οποία λειτούργησε από το 1948 μέχρι το 1953, εξέτασε επίσης το ενδεχόμενο χρήσης της θανατηφόρας ένεσης, αλλά τελικά ψήφισε εναντίον της, λόγω πιέσεων που δέχτηκε από την Ομοσπονδία Βρετανών Ιατρών, η οποία ανησυχούσε για θέματα ηθικής τάξης, αναφορικά με τους ιατρούς που θα την εφάρμοζαν.

Επανήλθε στο προσκήνιο το 1977, από τον Dr. Stanley Deutsch ο οποίος, την εποχή εκείνη, ήταν πρόεδρος του Τμήματος Αναισθησιολογίας της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Oklahoma. Ανταποκρινόμενος στο αίτημα του γερουσιαστή της Οκλαχόμα, Bill Dawson, για μια εναλλακτική μέθοδο θανάτωσης, η οποία θα στοίχιζε φθηνότερα από το κόστος επισκευής της ηλεκτρικής καρέκλας της πολιτείας, ο Deutsch περιέγραψε έναν τρόπο χορήγησης ενδοφλεβίως ουσιών, οι οποίες θα προκαλούσαν το θάνατο γρήγορα και χωρίς πόνο. Το Φεβρουάριο του 1977, έγραψε στον γερουσιαστή: «έχοντας ο ίδιος αναισθητοποιηθεί για ιατρικούς λόγους αρκετές φορές με βαρβιτουρικά ταχείας δράσεως και έχοντας πειραματιστεί με αυτά για περισσότερα από 20 χρόνια, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι αποτελούν μια γρήγορη ευχάριστη μέθοδο πρόκλησης αναισθησίας».

Έτσι, η Οκλαχόμα έγινε η πρώτη πολιτεία που νομοθέτησε πάνω στη νέα μέθοδο εκτέλεσης, το 1977. Αργότερα τον ίδιο χρόνο, η μέθοδος υιοθετήθηκε και από το Τέξας, που αντικατέστησε με αυτή την ηλεκτρική καρέκλα και πραγματοποίησε την πρώτη εκτέλεση στις 7 Δεκέμβρη του 1982, όταν ο Charles Brooksεκτελέστηκε με θανατηφόρα ένεση για τη δολοφονία του David Gregoryτο 1976. Η φίλη του Brooks, Vanessa Sapp, παρακολούθησε την εκτέλεση ως μάρτυρας τη διαδικασία, η οποία άρχισε στις 12.07’ και τελείωσε με την πιστοποίηση του θανάτου του Brooks 9 λεπτά αργότερα. Δεν υπήρξε εμφανές πρόβλημα και ο Brooks φάνηκε να πέθανε ήσυχα, αναστενάζοντας ήρεμα μέχρι που έχασε τις αισθήσεις του.

Τριάντα επτά αμερικανικές πολιτείες χρησιμοποιούν σήμερα τη θανατηφόρα ένεση είτε σαν τη μοναδική μέθοδο εκτέλεσης, είτε ως εναλλακτική σε άλλες, παραδοσιακές μεθόδους. Αυτές είναι οι Alabama, Arizona, Arkansas, California, Colorado, Connecticut, Delaware, Florida, Idaho, Illinois, Indiana, Kansas, Kentucky, Louisiana, Maryland, Mississippi, Missouri, Montana, Nebraska, Nevada, New Hampshire, New Jersey, New Mexico, New York, North Carolina, Ohio, Oklahoma, Oregon, Pennsylvania, South Carolina, South Dakota, Tennessee, Texas, Utah, Virginia, Washington και Wyoming.

Οι Φιλιππίνες αποφάσισαν να χρησιμοποιούν τη θανατηφόρα ένεση αντί της ηλεκτρικής καρέκλας και πραγματοποίησαν την πρώτη εκτέλεση με αυτή τη μέθοδο στις 4 Φεβρουαρίου του 1999, όταν ο Leo Echegaray εκτελέστηκε για το βιασμό ενός παιδιού. Μέχρι τον 2000 άλλοι έξι άνδρες εκτελέστηκαν με αυτό τον τρόπο. Από τότε και μέχρι τον Ιούνιο του 2006, που οι Φιλιππίνες κατάργησαν τη θανατική ποινή, δεν πραγματοποιήθηκε άλλη εκτέλεση.

Η Γουατεμάλα, μετά από μια ατυχή εκτέλεση δια τυφεκισμού το 1996, επέλεξε και αυτή τη θανατηφόρα ένεση και μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιήσει τρεις εκτελέσεις. Η πρώτη έγινε στις 10 Φεβρουαρίου του 1998, όταν ο Manuel Martinez, ένας 42χρονος χωρικός, εκτελέστηκε για το φόνο τεσσάρων παιδιών, των γονιών τους και της θείας τους, το 1995, μετά από μια φιλονικία για ένα κομμάτι γης.

Στις 29 Ιουνίου του 2000, δυο μέλη μιας διαβόητης συμμορίας της Γουατεμάλα που πραγματοποιούσε απαγωγές, εκτελέστηκαν διαδοχικά και το γεγονός κινηματογραφήθηκε. Οι Amilcar Cetino Perez και Tomas Cerrate Hernandez ήταν μέλη της σπείρας και είχαν θεωρηθεί υπεύθυνοι για τις απειλές θανάτου που είχε δεχτεί η οικογένεια του Προέδρου Alfonso Portillo.

Κατά τη διάρκεια του 2003, η Κίνα έθεσε σε λειτουργία ένα στόλο οχημάτων εκτελέσεων. Αυτά ήταν τροποποιημένα λεωφορεία Iveco. Το με καλυμμένα τα παράθυρα πίσω μέρος του λεωφορείου, περιλαμβάνει το θάλαμο εκτέλεσης, μέσα στον οποίο υπάρχει ένα φορείο με δερμάτινες λουρίδες, πάνω στο οποίο δένεται ο μελλοθάνατος.

Ο εκτελεστής πατάει ένα κουμπί και αρχίζει μια αυτοματοποιημένη διαδικασία χορήγησης της θανατηφόρας ένεσης, η οποία παρακολουθείται μέσω ενός μόνιτορ που υπάρχει δίπλα στο κάθισμα του οδηγού, και η οποία είναι δυνατόν να μαγνητοσκοπηθεί. Η αποτελεσματικότητα και το κόστος ήταν τα στοιχεία που οδήγησαν στην επιλογή των κινητών αυτών μονάδων θανάτου, σύμφωνα με κινέζους αξιωματούχους. Ένας από αυτούς δήλωσε: «Με τη θανατηφόρα ένεση, απαιτείται η συμμετοχή μόνο τεσσάρων ανθρώπων: ενός εκτελεστή, ενός ιατροδικαστή, ενός μέλους του δικαστηρίου και ενός άλλου αξιωματούχου. Χρειάζονται, ακόμα, καμιά δεκαριά φρουροί έξω από το λεωφορείο».

Τυπική διαδικασία εκτέλεσης με θανατηφόρα ένεση

Η διαδικασία της εκτέλεσης με θανατηφόρα ένεση παρουσιάζει μικρές διαφορές στις πολιτείες της Αμερικής, ή στις άλλες χώρες που εφαρμόζεται.

Το τυπικό είναι ο μελλοθάνατος να ξαπλώνει σε ένα φορείο, παρόμοιο με αυτά των νοσοκομείων, ή σε ένα σταθερό κρεβάτι εκτελέσεων, που μοιάζει με τα χειρουργικά τραπέζια, και να του δένουν το σώμα και τα πόδια με δερμάτινους ιμάντες. Τα γυμνά του χέρια δένονται σε σανίδες που εξέχουν από το φορείο, στα δύο πλαϊνά.

Στη συνέχεια, εκπαιδευμένοι τεχνικοί τοποθετούν έναν καθετήρα (με τη μεγαλύτερη σε διάμετρο βελόνα που κυκλοφορεί στο εμπόριο) σε μια φλέβα σε καθέναν από τους βραχίονες του κρατουμένου. Αφού τοποθετηθούν οι καθετήρες, διοχετεύονται 10ml διαλύματος ηπαρίνης, ώστε να εμποδιστεί ο σχηματισμός θρόμβων. Στη συνέχεια μια φιάλη που περιέχει 1.000ml αλατούχου διαλύματος συνδέεται στα άκρα των καθετήρων και ο κρατούμενος, ξαπλωμένος πάντα στο φορείο, οδηγείται στο θάλαμο εκτελέσεων, όπου οι κουρτίνες είναι τραβηγμένες, ώστε να μπορούν οι μάρτυρες να παρακολουθούν τη διαδικασία.

Αφού ο κρατούμενος κάνει τις τελευταίες του δηλώσεις, ένας φύλακας δίνει το σήμα για να αρχίσει η διαδικασία της εκτέλεσης. Ένας ή δύο τεχνικοί, κρυμμένοι πίσω από καθρέφτες διπλής όψης ή παραβάν, ώστε να μην είναι ορατοί από τους μάρτυρες, αρχίζουν να εισάγουν στις φλέβες του κατηγορουμένου τις τρεις χημικές ουσίες που θα τον οδηγήσουν στο θάνατο. Αυτές συνήθως είναι 15-50cc θειοπεντάλ, 15-50cc Pavulon και 15-50cc χλωριούχου καλίου. Πριν από κάθε εισαγωγή ουσίας, διοχετεύεται αλατούχο διάλυμα στον ενδοφλέβιο σωλήνα, ώστε να τον καθαρίζει και να εμποδίσει ενδεχόμενη χημική αντίδραση που θα μπορούσε να τον μπλοκάρει. Τυπικά, η όλη διαδικασία δεν κρατά πάνω από 3 έως 5 λεπτά.

Όλες οι ουσίες που χρησιμοποιούνται στη θανατηφόρα ένεση είναι βασικά φάρμακα. Το θειοπεντάλ είναι ένα βαρβιτουρικό που χρησιμοποιείται ευρέως ως αναισθητικό και προκαλεί αναισθησία πολύ γρήγορα, αν χορηγηθεί ενδοφλεβίως. Το Pavulon είναι μυοχαλαρωτικό που παραλύει το διάφραγμα και, έτσι, σταματά την αναπνοή, ενώ το χλωριούχο κάλιο τελειώνει τη «δουλειά», προκαλώντας καρδιακή προσβολή. Το χλωριούχο κάλιο χρησιμοποιείται στην καρδιοχειρουργική για να σταματά την καρδιά.

Στις περισσότερες των περιπτώσεων, ο μελλοθάνατος αναισθητοποιείται περίπου ένα λεπτό μετά τη χορήγηση του θειοπεντάλ και πεθαίνει σε περίπου 8 λεπτά, χωρίς εμφανή ίχνη φυσικού πόνου. Τον Οκτώβριο του 2003, στα εφετεία έφτασαν υποθέσεις ενστάσεων για τη χρήση του Pavulon, με το σκεπτικό ότι, ως μυοχαλαρωτικό, ενδεχομένως να επηρέαζε τις συσπάσεις πόνου στα πρόσωπα των καταδικασμένων, στην περίπτωση που δεν είχαν αναισθητοποιηθεί μετά τη χορήγηση του θειοπεντάλ.

Σε μερικές πολιτείες της Αμερικής, όπως και στην Κίνα, χρησιμοποιείται μια πλήρως αυτοποιημένη μέθοδος, κατά την οποία ένα μηχάνημα, το οποίο δουλεύει με μπαταρία 12 volt, κάνει στον κρατούμενο τη θανατηφόρα ένεση. Εισάγει με ακρίβεια και στις σωστές δόσεις τα φάρμακα στους καθετήρες. Η αυτοματοποιημένη μέθοδος εξασφαλίζει τη διοχέτευση των χημικών με τη σωστή σειρά και ελαχιστοποιεί τα ατυχήματα.

Το μηχάνημα διαθέτει 6 σύριγγες, που ενεργοποιούνται αυτόματα. Οι τρεις από αυτές περιέχουν τα θανατηφόρα φάρμακα και οι άλλες τρεις ακίνδυνο αλατούχο διάλυμα. Δύο κουμπιά ελέγχουν το μηχάνημα, ένα για την ενεργοποίηση των θανατηφόρων ενέσεων και ένα για αυτών με το αλατούχο διάλυμα. Δύο εκτελεστές πατούν ο καθένας από ένα κουμπί και οι σύριγγες αδειάζουν τα φάρμακα στους ενδοφλέβιους καθετήρες.

Πολλαπλές εκτελέσεις

Το 1994 στο Arkansas, οι αξιωματούχοι των τοπικών φυλακών επεσήμαναν την ψυχική φθορά που προκαλούσαν οι εκτελέσεις στο προσωπικό τους και το μεγάλο κόστος της «πρόβας» καθώς και το κόστος των υπερωριών που έπρεπε να πληρώνουν. Αποφάσισαν ότι αυτά τα προβλήματα θα μειώνονταν με μια διαδικασία πολλαπλών εκτελέσεων. Έτσι διεξήγαγαν δυο άσχετες μεταξύ τους εκτελέσεις στις 11 Μαΐου και άλλες δύο στις 3 Αυγούστου του ίδιου χρόνου. Μεταξύ των εκτελέσεων μεσολαβούσε διάλειμμα 45 λεπτών ώστε να καθαριστεί ο χώρος, πριν την είσοδο του επόμενου μελλοθάνατου, και να γίνει η αντικατάσταση των συριγγών από το προσωπικό. Άλλαζαν επίσης το σεντόνι στο φορείο.

Είναι η θανατηφόρα ένεση η ανθρωπιστική εναλλακτική;

Η εκτέλεση με θανατηφόρα ένεση διαρκεί περισσότερο από κάθε άλλη μέθοδο. Τυπικά, για την όλη διαδικασία, χρειάζονται 30-45 λεπτά, χρόνος που ενδέχεται να επιμηκυνθεί, αν υπάρξει πρόβλημα στον εντοπισμό κατάλληλων φλεβών στο μελλοθάνατο. Για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου αυτού, ο μελλοθάνατος γνωρίζει τι ακριβώς συμβαίνει και συνειδητοποιεί την εκτέλεσή του σε όλη της την έκταση. Ξέρει πως πρόκειται να πεθάνει τα επόμενα λεπτά και ο φόβος ότι θα υποφέρει (κυρίως μπροστά σε κοινό) καθώς και ο τρόμος για το άγνωστο είναι έντονος στους περισσότερους από εμάς. Με αυτά τα δεδομένα είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσει κάποιος πώς μπορεί να θεωρείται ανθρωπιστική μια μέθοδος εκτέλεσης, κατά την οποία ο μελλοθάνατος αγωνιά και φοβάται για μεγαλύτερο διάστημα απ’ ότι σε άλλες.

Πρέπει να ομολογήσουμε ότι η θανατηφόρα ένεση είναι λιγότερο δραματική από την ηλεκτρική καρέκλα ή την αγχόνη και, προφανώς, λιγότερο ψυχοφθόρα για τους εκτελεστές και τους μάρτυρες από άλλες μεθόδους, καθώς μοιάζει περισσότερο με κάποια ιατρική διαδικασία, παρά με εκτέλεση. Αλλά προξενεί στον κρατούμενο λιγότερο πόνο από αυτές; Αν όλα πάνε καλά, ο μόνος φυσικός πόνος που προκαλείται είναι κατά την εισαγωγή των καθετήρων. Εάν οι φλέβες του μελλοθάνατου βρεθούν εύκολα, αυτό δεν κρατάει περισσότερο από ένα λεπτό. Μέχρι την πλήρη αναισθητοποίηση, ο κρατούμενος νοιώθει και καταλαβαίνει ότι ο θάνατός του πλησιάζει.

Δεν έχουν όλοι την άποψη ότι η θανατηφόρα ένεση είναι μια ανώδυνη μέθοδος εκτέλεσης. Ο Dr. Edward Brunner, Πρόεδρος του Τμήματος Αναισθησιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Northwestern, έδωσε μιαν ένορκη κατάθεση, για λογαριασμό των μελλοθανάτων της πολιτείας του Illinois, στην οποία αναφέρει ότι η θανατηφόρα ένεση «ενδέχεται να προκαλεί υπερβολικό πόνο κατά την εισαγωγή των τριών φαρμάκων στον οργανισμό, αλλά η έκφρασή του εμποδίζεται από το μυοχαλαρωτικό». Ακόμη ο Albert Pierrepoint, ένας από τους πιο «παραγωγικούς» δήμιους της Μεγάλης Βρετανίας ο οποίος παρακολούθησε μια από τις πρώτες εκτελέσεις με θανατηφόρα ένεση, χαρακτήρισε τη μέθοδο ως «σαδιστική», κυρίως λόγω του μεγάλου χρονικού διαστήματος που προηγείται της αναισθητοποίησης του κρατουμένου. Στο μυαλό του αμερικανικού κοινού και των δικαστών υποθέσεων που επισύρουν τη θανατική ποινή, η θανατηφόρα ένεση συνιστά έναν καθαρό, γρήγορο και ανώδυνο τρόπο εκτέλεσης. Σε μια σχετική έρευνα που έγινε, το 71% των ερωτηθέντων τη θεωρεί ως την πλέον ανθρωπιστική.

Η αντίληψη αυτή διευκολύνει κατά πολύ τις πολιτείες που έχουν σε ισχύ τη θανατική ποινή, γιατί τόσο το κοινό, όσο και οι δικαστές αποφασίζουν ευκολότερα για την επιβολή της θανατικής ποινής. Επιπλέον, το ενδιαφέρον του τύπου, για εκτελέσεις με αυτή τη μέθοδο, έχει εξασθενήσει και, έτσι, αποφεύγονται προβλήματα και διαμαρτυρίες με τους πολέμιους της θανατικής ποινής. Αντίθετα, σε πολιτείες όπου εφαρμόζονται πιο «βάρβαρες» μέθοδοι εκτελέσεις, όπως απαγχονισμοί και τυφεκισμοί, το ενδιαφέρον του τύπου αλλά και οι αντιδράσεις του ευαισθητοποιημένου κοινού είναι έντονες.

Η ουσία, όμως, παραμένει: αναρωτιέται κανείς αν για τον μελλοθάνατο ο τρόπος που θα πεθάνει διαφοροποιεί τα συναισθήματά του. Αυτό είναι, ή θα έπρεπε να είναι, πολύ σημαντικό, γιατί αν ένα κράτος πρόκειται να αφαιρέσει τη ζωή ενός ανθρώπου, θα πρέπει να αναζητά τη μέθοδο που θα φέρει το θάνατο γρήγορα και ανώδυνα. Είναι ενδεικτικό ότι σε πολιτείες που προσφέρονται περισσότερες της μιας μεθόδου εκτέλεσης και ο κρατούμενος μπορεί να επιλέξει τον τρόπο που θα πεθάνει, δεν διαλέγουν όλοι τη θανατηφόρα ένεση.

Τα προβλήματα με την ένεση

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα με τη θανατηφόρα ένεση, είναι η πίεση στις φλεβες του μελλοθάνατου. Οι φλέβες έχουν μιαν εσωτερική πίεση (αίματος) η οποία πρέπει να ξεπεραστεί, ώστε να μπορέσει να γίνει η ένεση. Ένας γιατρός,ο οποίος πραγματοποιεί ενδοφλέβιες ενέσεις, πρέπει να εξισορροπήσει και στη συνέχεια να ξεπεράσει ελαφρά την πίεση αυτή. Αν εξασκήσει μια πίεση η οποία είναι πολύ μεγάλη, θα διαρρήξει τη φλέβα. Ο γιατρός επιτυγχάνει αυτή τη διαδικασία μέσω της εκπαίδευσής του, της επιδεξιότητας των ακροδάχτυλών του και την εμπειρία που αποκτά. Αισθάνεται την πίεση της φλέβας στην άκρη της βελόνας της σύριγγας. Κατά την εφαρμογή της θανατηφόρας ένεσης, η βελόνα της σύριγγας είναι πολύ χοντρή και δεν είναι πάντα εύκολο η πίεση της φλέβας να γίνει αντιληπτή. Έτσι, είναι πολύ πιθανό να εξασκηθεί μεγαλύτερη πίεση από αυτή που χρειάζεται, με αποτέλεσμα την καταστροφή της φλέβας. Αυτό, φυσικά, μπορεί να συμβεί όταν γίνεται μια οποιαδήποτε ένεση σε υγιείς φλέβες ενός ατόμου.

Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο ο μελλοθάνατος να έκανε χρήση ναρκωτικών ενδοφλεβίως, με λεπτές, κατεστραμμένες φλέβες, οι οποίες αντέχουν ακόμη μικρότερη πίεση. Το ίδιο συμβαίνει και με τους διαβητικούς, που κάνουν ενέσεις ινσουλίνης. Όταν ένα άτομο, με φυσιολογικές φλέβες φοβάται, αυτές συστέλλονται με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να εντοπιστούν.

Πριν την εισαγωγή των καθετήρων, πρέπει να εντοπιστεί μια καλή φλέβα. Πολλές φορές χρειάζεται να γίνει αποκάλυψη (μια μικρή χειρουργική επέμβαση στο βραχίονα, με τοπική αναισθησία) προκειμένου να βρεθεί μια φλέβα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Για τη διαδικασία αυτή δεν ενημερώνονται οι μάρτυρες, ούτε την αντιλαμβάνονται όταν παρακολουθούν την εκτέλεση.

Για να επιτευχθεί ένας γρήγορος και ανώδυνος θάνατος, είναι αναγκαίο τα χημικά να εισαχθούν σε φλέβα και όχι σε αρτηρία. Οι φλέβες μεταφέρουν το αίμα στην καρδιά, ενώ οι αρτηρίες το απομακρύνουν από αυτή. Έτσι αντιλαμβανόμαστε ότι, εάν τα φάρμακα εισαχθούν στον καταδικασμένο μέσω μιας αρτηρίας, θα ακολουθήσουν τον «μακρύ δρόμο» προς την καρδιά, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει ο θάνατος. Η διάκριση μεταξύ φλέβας και αρτηρίας δεν είναι εύκολη και ακόμη και ένας γιατρός μπορεί να κάνει λάθος. Κατά καιρούς έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα μεγάλης καθυστέρησης στην κατάληξη του καταδικασμένου, λόγω λανθασμένων χειρισμών. Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, η βελόνα της ένεσης διαπέρασε τη φλέβα, με αποτέλεσμα τα φάρμακα να διασκορπιστούν στους μυς του βραχίονα και ο κατάδικος να χρειαστεί πάνω από μισή ώρα για να καταλήξει. Σε τέτοιες περιπτώσεις γίνεται και δεύτερη ένεση για να επιφέρει το θάνατο γρηγορότερα.

Η θανατηφόρα ένεση στον κινηματογράφο

Με τη θανατηφόρα ένεση να είναι σήμερα η πιο διαδεδομένη μέθοδος εκτέλεσης στις ΗΠΑ, ήταν αναμενόμενο να περάσει και στον κινηματογράφο, σε ταινίες που εμπεριέχουν στο θέμα τους κάποια εκτέλεση. Δύο από αυτές είναι το «Last Dance” και το «Dead Man Walking».

10. Άλλες μέθοδοι εκτέλεσης και βασανισμού

 

Εισαγωγή

Ο ανθρώπινος νους ήταν και παραμένει ιδιαίτερα εφευρετικός όταν πρόκειται να ασχοληθεί με τρόπους βασανισμού και μεθόδους εκτέλεσης. Στην έρευνά μου για τις πιο διαδομένες μεθόδους εκτέλεσης, συνάντησα και άλλες που είτε έχουν πλέον εκλείψει, ή εφαρμόζονταν μόνο σε συγκεκριμένη χώρα και ιστορική περίοδο. Οι περισσότερες από αυτές παρουσιάζονταν ως τρόποι βασανισμού. Ήταν, όμως, τόσο σκληρές, που ο βασανιζόμενος δεν υπήρχε περίπτωση να επιβιώσει του μαρτυρίου, έτσι μπορούμε να τις εντάξουμε στις εκτελέσεις.

Είναι, πραγματικά, τρομακτικό να έρχεται κανείς αντιμέτωπος με όλους αυτούς τους φριχτούς τρόπους βασανισμού και εκτελέσεων ανθρώπου από άνθρωπο. Το είδος μας, στην εξελικτική του πορεία, άφησε πίσω του ματωμένα χνάρια και τσακισμένα κορμιά.

Ας δούμε, όμως, αυτούς τους φριχτούς τρόπους βασανισμού και εκτελέσεων, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

01. Βρασμός

Αν και όχι τόσο διαδεδομένος όσο άλλες μέθοδοι εκτέλεσης, ο βρασμός έως θανάτου αποτελούσε κοινή πρακτική στην Ευρώπη και την Ασία τα τελευταία δύο με τρεις χιλιάδες χρόνια. Στην Αγγλία της εποχής του Ερρίκου του 8^ου αποτελούσε νόμιμη μέθοδο εκτέλεσης, καθώς και στις Κάτω Χώρες το Μεσαίωνα. Στη σύγχρονη εποχή, ο Idi Amin της Ουγκάντα, καθώς και ο Islom Karimov του Ουζμπεκιστάν τον είχαν χρησιμοποιήσει για να θανατώσουν πολιτικούς τους αντιπάλους.

Ο κρατούμενος, είτε ρίχνεται γυμνός μέσα σε υγρό που ήδη βράζει, είτε δένεται και τοποθετείται μέσα σε ένα μεγάλο μεταλλικό δοχείο γεμάτο με το υγρό. Στη συνέχεια ο εκτελεστής ανάβει φωτιά κάτω από το δοχείο μέχρι το υγρό να αρχίσει να βράζει και, συνεπώς, να πεθάνει ο καταδικασμένος. Το υγρό μπορεί να είναι, νερό, λάδι, οξύ, πίσσα ή ακόμα και υγρό μολύβι.

02. Μπρούτζινος ταύρος

Ο μπρούτζινος ταύρος ήταν μια συσκευή βασανισμού/εκτέλεσης, που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε στην Αρχαία Ελλάδα. Επρόκειτο για ένα άγαλμα, κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από μπρούτζο, κούφιο εσωτερικά και με μια πόρτα στο πλάι. Ο καταδικασμένος κλεινόταν μέσα στον ταύρο, κάτω από τον οποίο άναβαν φωτιά. Το μέταλλο πύρωνε και ο έγκλειστος, κυριολεκτικά, ψηνόταν ζωντανός.

Εκτός από τους αρχαίους Έλληνες, τη μέθοδο αυτή χρησιμοποίησαν και οι Ρωμαίοι, κυρίως για να βασανίζουν και να εκτελούν χριστιανούς. Ο Άγιος Ευστάθιος μαρτύρησε με αυτόν τον τρόπο, μαζί με τη γυναίκα και τα παιδιά του, επί αυτοκράτορος Αδριανού και η Αγία Πελαγία επί αυτοκράτορος Διοκλητιανού.

03. Τροχός

Ο τροχός αποτελούσε μια μέθοδο βασανιστικής εκτέλεσης, αρχικά στην Αρχαία Ελλάδα, που είναι και ο τόπος έμπνευσής του, και κατόπιν στη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία και τη Ρωσία.

Έμοιαζε με έναν μεγάλο τροχό κάρου, πάνω στον οποίο δενόταν, με ανοιχτά χέρια και πόδια ο κρατούμενος. Στη συνέχεια ο τροχός περιστρεφόταν αργά, ενώ oεκτελεστής με ένα σφυρί ή με έναν σιδερένιο λοστό έσπαζε τα κόκαλα του καταδικασμένου. Αν κάποιο από τα χτυπήματα, στο στήθος ή στο κεφάλι, δεν ήταν αρκετά δυνατό ώστε να τον σκοτώσει και να θέσει έτσι τέλος στο μαρτύριό του, ο άνθρωπος υπέφερε φρικτά για πολλές ώρες.

Μετά το θάνατο του καταδικασμένου, ο τροχός με τα υπολείμματά του στερεωνόταν σ’ έναν ψηλό στύλο, ώστε τα όρνια να φάνε ό,τι είχε απομείνει.

04. Ταφή (ζώντος, γνωστή και ως «το πηγάδι»)

Στην αρχαία Ρώμη, τις Εστιάδες που παραβίαζαν τους όρκους τους, τις «έθαβαν ζωντανές», κλείνοντάς τες σε μια σπηλιά με ελάχιστη τροφή και νερό. Σε περίπτωση που ήταν αθώες, η θεά Εστία θα φρόντιζε να τις απελευθερώσει!

Άλλος τρόπος ταφής ζωντανού ανθρώπου ήταν να ανοιχτεί απλά μια τρύπα στο έδαφος, να τον πετάξουν μέσα και να τη σκεπάσουν, στη συνέχεια, με χώμα. Αυτή η μέθοδος, γνωστή ως «το πηγάδι», χρησιμοποιήθηκε στη μεσαιωνική Ιταλία ως τρόπος εκτέλεσης των δολοφόνων και στη Ρωσία, κατά τον 17^ο και 18^ο αιώνα, όπου τιμωρούσαν έτσι τις γυναίκες που είχαν σκοτώσει τους συζύγους τους.

Στη σύγχρονη εποχή χρησιμοποιήθηκε ευρέως, κατά το τέλος του 1937 μέχρι τις αρχές του 1938, από τους Γιαπωνέζους κατά τη Σφαγή του Νανκίν, όπου έθαβαν ζωντανούς τους κινέζους πολίτες καθώς και τους αιχμαλώτους πολέμου.

05. Σταύρωση

Η σταύρωση είναι ένας αρχαίος τρόπος εκτέλεσης, κατά τον οποίο ο καταδικασμένος δένεται ή καρφώνεται σε έναν μεγάλο ξύλινο σταυρό ή πάσσαλο, και αφήνεται εκεί μέχρι να πεθάνει.

Αυτή η μέθοδος εκτέλεσης ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Αρχαία Ρώμη και στους γειτονικούς μεσογειακούς πολιτισμούς και ήταν σε ισχύ μέχρι το 313 μ.Χ., οπότε ο Χριστιανισμός νομιμοποιήθηκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και έγινε γρήγορα η επίσημη θρησκεία του κράτους.

06. Σύνθλιψη

Ο κρατούμενος πέθαινε κάτω από το βάρος βράχων που σωρεύονταν στο κορμί του ή του συνέθλιβαν το κεφάλι κάτω από το πόδι ενός ελέφαντα. Στην πρώτη περίπτωση ο θάνατος μπορούσε να είναι αργός και βασανιστικός, εάν οι βαριές πέτρες δεν ρίχνονταν επάνω του μονομιάς. Η εκτέλεση με σύνθλιψη είχε εφαρμογή σε πολλές χώρες και οι τεχνικές διέφεραν από τόπο σε τόπο.

07. Ξεκοίλιασμα

Όταν εφαρμόζεται σε ζωντανό άνθρωπο τα αποτελέσματα είναι, αναπόφευκτα, μοιραία. Χρησιμοποιήθηκε ευρέως στο παρελθόν ως τρόπος επιβολής της θανατικής ποινής σε πολλές δυτικές και ανατολικές χώρες. Τα τελευταία όργανα που αφαιρούνται είναι η καρδιά και οι πνεύμονες, έτσι ο καταδικασμένος διατηρείται στη ζωή για να υποφέρει από το αβάσταχτο μαρτύριο για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα.

08. Διαμελισμός

Ο διαμελισμός συνίσταται στο κόψιμο, σκίσιμο, τράβηγμα και, γενικά, αποκόλληση των μελών ενός ζωντανού ανθρώπου ή ζώου από το σώμα του. Στους ανθρώπους συμβαίνει είτε μετά από κάποιο ατύχημα, είτε ως αποτέλεσμα εκτέλεσης με αυτή τη βάρβαρη μέθοδο.

Ήταν πολύ διαδεδομένος τρόπος θανάτωσης κατά τον Μεσαίωνα, όπου ο κρατούμενος δενόταν σε τέσσερα άλογα, δύο για τα πόδια και δύο για τα χέρια. Στη συνέχεια τα άλογα έτρεχαν προς διαφορετική κατεύθυνση το καθένα με αποτέλεσμα τον διαμελισμό του άτυχου ανθρώπου. Υπήρχαν και αρκετοί εναλλακτικοί τρόποι.

Στη σύγχρονη εποχή ο διαμελισμός έχει πάψει να χρησιμοποιείται ως μέθοδος εκτέλεσης. Όμως δεν είναι σπάνιο φαινόμενο σε περιπτώσεις δολοφονίας, ακόμα και κανιβαλισμού. Οι αμερικανοί κατά συρροή δολοφόνοι Albert Fish και JeffreyDahmer συνήθιζαν να διαμελίζουν (και να τρώνε) τα θύματά τους. Και στη σύγχρονη Ελλάδα είχαμε περιπτώσεις διαμελισμού, αν και όχι σε ζωντανό άνθρωπο. Οι διαμελισμοί του Δημήτρη Αθανασόπουλου και της Ζωής Φραντζή έγιναν για να μην αποκαλυφθούν οι φόνοι.

09. Γδάρσιμο

Το γδάρσιμο ανθρώπου χρησιμοποιήθηκε ως μέθοδος βασανισμού ή/και εκτέλεσης, ανάλογα με το ποσοστό του δέρματος που αφαιρείται. Γίνεται όσο ο καταδικασμένος είναι ζωντανός, αν και υπάρχουν καταγραφές γδαρσίματος μετά θάνατον, κυρίως για βεβήλωση του σώματος του εχθρού ή για θρησκευτικούς λόγους. Μερικές φορές το δέρμα χρησιμοποιείται για τελετουργικούς σκοπούς ή και «διακοσμητικούς», όπως στην περίπτωση του κατά συρροή δολοφόνου EddieGain!

Το γδάρσιμο είναι μια πολύ αρχαία πρακτική. Υπάρχουν καταγραφές για τους Ασσύριους, που έγδερναν τους αιχμαλώτους πολέμου, για τους Αζτέκους του Μεξικού που έκαναν το ίδιο κατά τα τελετουργικά ανθρωποθυσιών, για τη μεσαιωνική Ευρώπη που χρησιμοποιούσε το γδάρσιμο σε περιπτώσεις προδοσίας. Στην Κίνα, γνωστό με το όνομα «θάνατος από χίλια κοψίματα», ήταν σε χρήση μέχρι το 1905.

10. Ανασκολοπισμός

Ο ανασκολοπισμός ήταν μια μέθοδος βασανισμού και, τελικά, εκτέλεσης κατά την οποία ένας αιχμηρός πάσσαλος εισάγεται στο σώμα του κρατουμένου μέσω των πλευρών, του πρωκτού, του κόλπου ή του στόματος. Η συγκεκριμένη μέθοδος εκτέλεσης οδηγεί σε έναν ιδιαίτερα επώδυνο θάνατο. Ο πάσσαλος συχνά ήταν στερεωμένος στο έδαφος, αφήνοντας τον κατάδικο να πεθάνει κρεμασμένος.

Σε μερικές περιπτώσεις ανασκολοπισμού, ο πάσσαλος εισάγεται με τέτοιο τρόπο στο σώμα του καταδικασμένου, ώστε να αποτρέψει τον άμεσο θάνατο αφενός, και να λειτουργήσει ως «πώμα» που θα εμποδίσει την απώλεια αίματος αφετέρου.Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παρατείνει την επιθανάτια αγωνία του μελλοθάνατου έως και τρεις ημέρες. Μετά την κατάλληλη προετοιμασία του θύματος, η οποία συμπεριλαμβάνει δημόσιο βασανισμό και βιασμό, το θύμα γδύνεται και του κάνουν μια τομή στη βουβωνική χώρα, μεταξύ πρωκτού και γεννητικών οργάνων. Ένας γερός και αμβλύς πάσσαλος εισάγεται στην τομή. Το στρογγυλεμένο του άκρο πιέζει τα ζωτικά όργανα προκαλώντας αβάσταχτο πόνο, χωρίς όμως να τα τρυπά και να επιφέρει το θάνατο, όπως γίνεται κατά την εισαγωγή αιχμηρού πασσάλου. Η έλευση του θανάτου, με αυτόν τον τρόπο, μπορούσε να καθυστερήσει αρκετές ημέρες.

Η χρήση του ανασκολοπισμού ως μεθόδου επιβολής της θανατικής ποινής ήταν κοινή σε περιοχές όπως η Αρχαία Εγγύς Ανατολή, η Αρχαία Ινδία κ.λ.π. Ο Ηρόδοτος εξιστορεί πώς ο βασιλιάς Δαρείος ανασκολόπισε 3.000 Βαβυλώνιους όταν κατέκτησε τη Βαβυλώνα. Επίσης ο ανασκολοπισμός χρησιμοποιήθηκε ευρέως κατά το Μεσαίωνα σε Ασία και Ευρώπη. Ευρωπαίοι ηγεμόνες όπως ο Βλαντ Τέπες ο Τρίτος, που έμεινε στην ιστορία ως Δράκουλας, καθώς και ο Ιβάν ο Τρομερός τον εφάρμοζαν τακτικά για τους αιχμαλώτους. Το ίδιο έκαναν και οι μογγολικές ορδές.

Από τον 14^ο μέχρι τον 18^ο αιώνα, ο ανασκολοπισμός ήταν ο συνηθισμένος τρόπος εκτέλεσης για προδοσία στην Κοινοπολιτεία Πολωνίας-Λιθουανίας. Την ίδια εποχή τον χρησιμοποιούσαν και στη Σουηδία. Οι Ζουλού της Νότιας Αφρικής χρησιμοποιούσαν τον ανασκολοπισμό για να εκτελέσουν στρατιώτες που αποτύγχαναν στην εκτέλεση του καθήκοντός τους ή εξεδήλωναν δειλία. Τέλος, από ανασκολοπισμό πέθαναν πολλοί ιθαγενείς κατά τον αποικισμό της Χιλής από τους Ισπανούς.

11. Δηλητηρίαση

Σε όλη την ανθρώπινη ιστορία, έγινε εντατική χρήση της δηλητηρίασης ως μεθόδου δολοφονίας, αυτοκτονίας και εκτέλεσης. Η χρήση του δηλητηρίου ως μεθόδου εκτέλεσης, συνίστατο στον εξαναγκασμό του καταδίκου να καταπιεί το δηλητήριο, όπως έγινε με τον Σωκράτη στην Αρχαία Αθήνα. Στο Μεσαίωνα ήταν ένας προσφιλέστατος τρόπος για την εξόντωση εχθρών και αντιπάλων, αλλά και για αυτοκτονία σε περίπτωση κινδύνου. Είναι γνωστό ότι οι ευγενείς συνήθιζαν να φορούν δαχτυλίδια, μέσα στα οποία μετέφεραν ποσότητα δηλητηρίου ικανή να επιφέρει το θάνατο. Στη σύγχρονη εποχή η δηλητηρίαση βρίσκει εφαρμογή στο θάλαμο αερίων και στη θανατηφόρα ένεση.

12.Πριόνισμα

Μέθοδος εκτέλεσης αρκετά διαδεδομένη στην Αρχαία Ρώμη. Λέγεται πως ο αυτοκράτορας Καλιγούλας ήταν ένθερμος υποστηρικτής της και πως ο προφήτης Ησαΐας εκτελέστηκε με αυτόν τον τρόπο.

Ο καταδικασμένος κρεμιέται ανάποδα και στη συνέχεια πριονίζεται στη μέση, αρχής γενομένης από τον καβάλο. Στη θέση που βρίσκεται και παρά τη σοβαρή αιμορραγία, μεγάλη ποσότητα αίματος συγκεντρώνεται στον εγκέφαλο. Ο μελλοθάνατος παραμένει ζωντανός και με πλήρη συνείδηση μέχρι το πριόνι να πλήξει τις αρτηρίες της κοιλιάς και, μερικές φορές, περισσότερο. Στις ασιατικές χώρες, ο καταδικασμένος στηνόταν όρθιος και το πριόνισμα άρχιζε από το κεφάλι.

13. Λιθοβολισμός

Ο λιθοβολισμός ήταν μια μέθοδος επιβολής της θανατικής ποινής, κατά την οποία ένα οργανωμένο πλήθος πετάει πέτρες στον καταδικασμένο, μέχρι αυτός να πεθάνει. Χρησιμοποιήθηκε –και ακόμη χρησιμοποιείται σε διάφορες χώρες- τόσο ως έκφραση τιμωρίας από την κοινωνία, όσο και ως νόμιμη μέθοδος εκτέλεσης.Λιθοβολισμούς συναντάμε στην ιστορία πολλών χωρών, μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας, καθώς και σε χριστιανικά, ιουδαϊκά και ισλαμικά κείμενα.

14. Λάκκος με φίδια

Οι λάκκοι με τα φίδια ήταν μια ιστορική ευρωπαϊκή μέθοδος επιβολής της θανατικής ποινής. Οι κατάδικοι ρίχνονταν σε ένα βαθύ πηγάδι γεμάτο με δηλητηριώδη φίδια, όπως οχιές. Πέθαιναν από το φαρμάκι των φιδιών που, ερεθισμένα από την παρουσία τους, τους επιτίθονταν.

Μια παρόμοια πρακτική εμφανίστηκε στην αρχαία Κίνα, όπου ο καταδικασμένος ριχνόταν σε ένα λάκκο με νερό, γεμάτο από δηλητηριώδη φίδια.

Εκτός από τα φίδια, πολλές φορές στην ιστορία χρησιμοποιήθηκαν ζώα για να εκτελεστούν άνθρωποι. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον βιβλικό «λάκκο των λεόντων», το κατασπάραγμα από σκυλιά, τα θηρία στις ρωμαϊκές αρένες, το ποδοπάτημα από ελέφαντες στη Μογγολία και άλλα.

15. Εκπαραθύρωση

Η εκπαραθύρωση ως μέθοδος εκτέλεσης χρησιμοποιήθηκε περισσότερο σαν εκδήλωση επαναστατών και αγριεμένου πλήθους, παρά σαν επίσημη μέθοδος εκτέλεσης. Κατά τη διάρκεια του Βρώμικου Πολέμου της Αργεντινής, πολλά θύματα πετάχτηκαν ακόμη και από αεροπλάνα, πάνω από τον ποταμό Rio de la Plata ή τον Ατλαντικό Ωκεανό, κατά τη διάρκεια των περίφημων «πτήσεων θανάτου» (vuelos dela muerte). Πτήσεις θανάτου είχαμε και κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Αλγερίας 1954-1962).

Στις σύγχρονες κοινωνίες, πολλά «ατυχήματα» κρατουμένων σε αστυνομικά τμήματα ή φυλακές, κυρίως σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα, χωρίς αυτό να είναι απόλυτο, δεν είναι άλλο παρά εν ψυχρώ εκτελέσεις μέσω εκπαραθύρωσης.

Επίλογος

Οι τρόποι που αναφέρονται πιο πάνω δεν είναι, ασφαλώς οι μόνοι που χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο για να θανατώσει άλλους ανθρώπους.Υπήρξαν ακόμη πολλοί τρόποι επιβολής της θανατικής ποινής, όπως ο πνιγμός, το μαχαίρωμα, ο θάνατος από πείνα ή/και δίψα, η κατακρήμνιση και άλλοι.

Προκειμένου να βασανίσει και να σκοτώσει, ο άνθρωπος –σε κάθε εποχή της ιστορίας του- χρησιμοποίησε τις γνώσεις που είχε για να εφεύρει και να κατασκευάσει όργανα βασανισμού και θανάτωσης, τα περισσότερα από τα οποία ήταν αποτρόπαια και ασύλληπτα στη φρικαλεότητά τους. Οι επιστήμες και η τεχνολογία χρησιμοποιήθηκαν –και εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται- γι αυτό το σκοπό.

Δυστυχώς το «homo homini lupus est», ισχύει πάντα.

Αρθρο της Νίνα Κουλετάκη

 Πηγή : Έγκλημα και Τιμωρία

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ