ΕΠΤΑ ΣΟΦΟΙ της Αρχαιότητας-Κλεόβουλος o Ρόδιος (ΒΙΝΤΕΟ)

Όταν οι μυθικοί και ηρωικοί χρόνοι, άρχισαν να παραχωρούν την θέση τους στους Ιστορικούς χρόνους της Αρχαίας Ελλάδας και όλα τα μυθεύματα και τα πλάσματα της φαντασίας που διαπαιδαγωγούσαν μέχρι τότε τους λαούς, άρχισαν να υποχωρούν μπροστά στην πραγματικότητα και την κρίση,. Aνάμεσα στον Ζ¨ και Στ ΄ αιώνα π.Χ. γεννήθηκαν και άκμασαν συγχρόνως οι ΕΠΤΑ  ΣΟΦΟΙ  της Αρχαιότητας.

Είναι η εποχή που ο υμνούμενος έως τότε βίος των Ηρώων και των Ημιθέων αρχίζει σιγά σιγά να χάνει την αίγλη του και βίος θετικότερος και πραγματικότερος να διαλύει την γοητεία των θρύλων.

Ο έμμετρος λόγος παραχωρεί την θέση του στον πεζό, το πνεύμα επικρατεί της ύλης και η βάναυση σωματική ρώμη κάμπτεται μπροστά στην παιδεία και τον ορθολογισμό.

Με άλλα λόγια, είναι η εποχή μιας επαναστατικής εκπολιτίσεως και εκπαιδεύσεως της Ελλάδας, η οποία  συντέλεσε στην πρώτη πνευματική αφύπνιση του ανθρώπου στην οποία τεράστιο πρωτοποριακό ρόλο έπαιξαν  οι  7 σοφοί. 

Είναι τόσος ο θαυμασμός των αρχαίων Ελλήνων για τους σοφούς αυτούς άνδρες, ώστε ο Πίνδαρος, ο μέγιστος λυρικός ποιητής  της Αρχαιότητας (522 π.Χ.) δεν τους θεωρεί ως γέννημα ανθρώπων, αλλά τους δέχεται ως γιούς του Ήλιου, που με την ίδια με αυτόν ακτινοβολία, φώτισαν  την ανθρωπότητα και την καθοδήγησαν στην οδό του καθήκοντος και της αρετής.

Και είναι πράγματι τόσο μεγάλη η επίδραση που είχε στους μεταγενέστερους η θείας έμπνευσης βραχύλογη διδασκαλία τους, ώστε ν’ αποτελέσει σταθμό για την περαιτέρω πνευματική εξέλιξη και διάπλαση του χαρακτήρα των ανθρώπων, να θεωρείται δε ακόμη και σήμερα, έπειτα από 28 σχεδόν Αιώνες ως η πρώτη πνευματική πηγή, από την οποία ξεπήδησε η αληθινή έννοια του δικαίου, της ισότητας και της ηθικής.

Τα υπέροχα γνωμικά τους, τα οποία ο Παυσανίας ονομάζει «ωφελήματα» για τον ανθρώπινο βίο, οι Αρχαίοι ανέγραψαν  στο τέμενος του  Απόλλωνα στους Δελφούς, για να παραμείνουν εκεί για πάντα, ως μόνιμα και αιώνια σύμβολα του Κώδικα της ηθικής δεοντολογίας «... Εν δε τω προνάω τω εν Δελφοίς, γεγραμμένα εστίν ωφελήματα ανθρώποις ες βίον. γράφη δε υπό ανδρών ούς γενέσθαι σοφούς λέγουσιν Έλληνες ([1]).

ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ (1)

Επτά Σοφών Κλεόβουλε, σε μεν τεκνώσατα Λίνδος

Αμφί δε Σισυφία χθών Περίανδρον έχει

Πιττακόν η Μιτυλήνα, Βίαντα δε δία Πριήνη,

Μίλητος δε Θαλήν, άκρον έρεισμα δίκας.

Ά Σπάρτα Χείλωνα, Σόλωνα δε Κεκροπίς αία.

Πάντας αριζάλου σωφροσύνας φύλακας.

(μετάφραση)

Από τους Επτά σοφούς Κλεόβουλε, εσένα μεν σε γέννησε η Λίνδος

Η Πατρίδα δε του Σισύφου, έκαμε τον Περίανδρον.

Τον Πιττακόν τον γέννησε η Μυτιλήνη, τον Βίαντα δε η περιφανής Πριήνη,

Η Μίλητος ομοίως τον Θαλήν, τον μεγαλύτερο υπέρμαχο της Δικαιοσύνης.

Η Σπάρτη έχει τον Χείλωνα, τον Σόλωνα δε η γη του Κέκροπος.

Όλοι δε υπήρξατε Οι φύλακες της υπέροχης σωφροσύνης.

ΑΝΤΙΠΑΤΡΟΥ  ΣΙΔΩΝΙΟΥ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ  60ον

~~~~

ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ (2)

Επτά σοφών ερέω κατ’ έπος πόλιν, ούνομα, φωνήν.

Μέτρον μεν Κλεόβουλος ο Λίνδιος είπεν άριστον.

Χίλων δ’ εν κοίλη Λακεδαίμονι. Γνώθι σεαυτόν.

Ός δε Κόρινθον έναιε, χόλου κρατέειν Περίανδρος.

Πιττακός ουδέν άγαν, ός εήν γένος εκ Μυτιλήνης.

Τέρμα δ’ οράν βιότοιο, Σόλων ιεραίς εν Αθήναις.

Τους πλέονας κακίους δε Βίας απέφηνε Πριηνεύς.

Εγγύην φεύγειν δε Θαλής Μιλήσιος ηύδα.

(μετάφραση)

Θα μνημονεύσω σύντομα, το όνομα, την πατρίδα και από ένα γνωμικό των Επτά σοφών:

Ο μεν Κλεόβουλος ο Λίνδιος, είπεν ότι κάθε τι που γίνεται με μέτρο είναι το καλύτερο.

Ο Χείλων δε εις την κοίλην Λακεδαίμονα, το Γνώθι σαυτόν.

Ο Περίανδρος που εδόξασε την Κόρινθο, ότι πρέπει να συγκρατείς το θυμό σου.

Ο Πιτακός που καταγόταν από την Μυτιλήνη, να μην είσαι σε τίποτα υπερβολικός.

Ο Σόλων  από την ιερή Αθήνα, ότι πρέπει πάντοτε να βλέπεις που θα είναι το τέλος της ζωής σου.

Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι κακοί, είπε ο Βίας ο Πριηνεύς και

Να αποφεύγεις την εγγύηση, ο Θαλής ο Μιλήσιος.

Anthologia Graeca Griedericus Jacobs.

Τόμος 4ος, Επίγραμμα ΧΧΧ.

 Ο Κλεόβουλος o Ρόδιος, τύραννος της Λίνδου στη Ρόδο, ένας από τους «επτά σοφούς» της αρχαίας Ελλάδας (6ος π.Χ. αι., βρισκόταν στη ζωή τουλάχιστο ως το 560 π.Χ.). Σε αυτόν αποδίδονται τα γνωμικά «μέτρον άριστον», «ηδονής κράτει», κ.ά. Ονομάζεται και Κλεόβουλος ο Λίνδιος, διότι η αρχαία Ρόδος ήταν χωρισμένη στις 4 αρχαίες πόλεις: Ρόδος, Λίνδος, Κάμειρος και Ιάλυσος, των οποίων μέρη διασώζονται μέχρι σήμερα.

Ο πατέρας του Κλεοβούλου ονομαζόταν Ευαγόρας. Ο Κλεόβουλος ταξίδεψε και μελέτησε στην Αίγυπτο. Λέγεται ότι αναστήλωσε τον ναό της Αθηνάς που κατά τον θρύλο είχε χτίσει ο Δαναός. Ο Κλεόβουλος συνέθετε τραγούδια και έμμετρα επιγράμματα και ρητά, που κατά τον Διογένη Λαέρτιο αριθμούσαν συνολικά ως 3.000 στίχους. Ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρει το παρακάτω παράδειγμα επιγράμματος:

Είμαι μια χάλκινη κόρη, εδώ

στον τάφο του Μίδα. Και όσο

ρέει το νερό, όσο τα φύλλα πρασινίζουν τα δέντρα,

όσο ο ήλιος λάμπει και φαίνεται το ασημένιο φεγγάρι,

όσο τρέχουν τα ποτάμια και τα κύματα ροχθούν,

τόσο θα λέω πάνω σ' αυτό το πολύκλαφτο μνήμα,

στους διαβάτες «ο Μίδας κείται θαμμένος εδώ».

(Βίοι φιλοσόφων, βιβλίο I, κεφ. «Βίος Κλεοβούλου»)

Το επίγραμμα αυτό υπάρχει και στην Παλατινή Ανθολογία (VII 153) επιγραφόμενο ΟΜΗΡΟΥ οι δε ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΛΙΝΔΙΟΥ. Πιθανότατα δεν ανήκει σε κανένα από τους δύο. Ο Pierre Waltz παρουσιάζει αναλυτικά το θέμα.

Στον Κλεόβουλο αποδίδεται επίσης και επίγραμμα (αίνιγμα) στο βιβλίο ΧΙV της Παλατινής Ανθολογίας. H Σούδα το αποδίδει στην παρακάτω αναφερόμενη κόρη του Κλεοβουλίνη.

Ο Κλεόβουλος πέθανε στη σχετικά μεγάλη για την εποχή ηλικία των 70 ετών. Είχε μία κόρη, την Κλεοβουλίνη, που συνέθετε αινίγματα σε εξάμετρο στίχο, φημιζόμενα ως ισάξια εκείνων του πατέρα της. Ο τάφος του Κλεόβουλου υπάρχει στη Λίνδο.

Ο αστεροειδής 4503 Κλεόβουλος, που ανακαλύφθηκε το 1989, πήρε το όνομά του από τον Κλεόβουλο τον Λίνδιο.

ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ

Ευδαιμονίαν άρχοντος νομίζειν ει μηδενί πιστεύοι των συνόντων.

Να θεωρείτε ως ευτυχή τον άρχοντα εκείνον, ο οποίος δεν έχει εμπιστοσύνη σε κανένα από αυτούς που τον περιβάλλουν.

Ευπορούντα μη υπερήφανον είναι, απορούντα μη ταπεινούσθαι.

Όταν είσαι πλούσιος να μην είσαι υπερήφανος, όταν δε είσαι φτωχός να μην ταπεινώνεσαι.

Όταν τις εξίη της οικίας ζητείτω, πρώτερον τι μέλλει πράσσειν και όταν εισέλθη πάλιν ζητείτω τι έπραξε.

Όταν κάποιος εξέρχεται από το σπίτι του ας εξετάζει τι πρόκειται να κάνει και όταν εισέλθει πάλι ας εξετάζει τι έκανε.

Οψιμανθή είναι μάλλον ή αμαθή.

Καλλίτερα να μαθαίνεις έστω και αργά παρά να παραμένεις αμαθής.

Αρετής οικείον είναι, κακίας αλλότριον.

Γνώρισμα της αρετής είναι, κάθετι που είναι ξένο στην κακία.

Λόγων τε πλήθος. Αλλ’ ο καιρός αρκέσει.

Από λόγια υπάρχουν πλήθος. Αλλά ο καιρός θα δείξει.

Γυναικί μη φιλοφρονείσθαι, μηδενί μάχεσθαι, αλλοτρίων παρόντων. Το μεν γαρ άνοιαν, το δε μανίαν σημαίνειν.

Προς την γυναίκα σου μπροστά σε ξένους ούτε πολλές φιλοφρονήσεις να της κάμεις, ούτε να είσαι εριστικός μαζί της. Γιατί το μεν πρώτο φανερώνει μωρία, το δε δεύτερο παραφροσύνη.

Βία μηδέν πράττειν.

Τίποτα μην κάνεις με την βία.

Μη ματαίως άχαρις γινέσθω.

Να μην γίνεσαι δυσάρεστος χωρίς λόγο.

Έχθραν διαλύειν.

Τα διαλύεις την έχθρα που έχεις  με κάποιον.

Δει παιδεύεσθαι και τας παρθένους.

Πρέπει να μορφώνονται και τα κορίτσια.

Τον του δήμου εχθρόν πολέμιον νομίζειν.

Τον εχθρό του λαού να τον θεωρείς και δικό σου εχθρό.

Φρόνει το κεδνόν.

Να σκέπτεσαι κάτι πολύτιμο (που να αξίζει).

Αλέκος Χρυσόπουλος

ΠΗΓΗ
ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ