ΑΡΧΑΙΟΙ ΛΑΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑΣ

ΣΟΥΜΕΡΙΟΙ 

Ο λαός των Σουμερίων ήταν πανάρχαιος και ανέδειξε έναν πολύ σημαντικό πολιτισμό. Οι Σουμέριοι κατοίκισαν στην περιοχή της Μεσοποταμίας, μεταξύ του Τίγρη και του Ευφράτη
                         

Η περιοχή αυτή που ονομάζουμε Μεσοποταμία περιορίζεται στην ανατολή από τα βουνά του Ελάμ και από τους ποταμούς που κατευθύνονται προς το οροπέδιο του Ιράν και προς την Ινδία. Στη δύση βρίσκεται η έρημος της Συρίας και στο βορρά φτάνει μέχρι την Ασσυρία και Μιτανιία, και ακόμα μέχρι την Αρμενία και τον Καύκασο.

Πολυάριθμες φυλετικές ομάδες δημιούργησαν τις πόλεις τους, τους τρόπους ζωής, θρησκείας και τέχνη τους. Οι Σουμέριοι ήταν οι πρώτοι που εγκαταστάθηκαν στη Μεσοποταμία γύρω στην αρχή της 4ης χιλιετηρίδας π.Χ. Τους βρίσκουμε ξαφνικά εγκατεστημένους σε αναπτυγμένες πόλεις, όπου υπήρχε μια αγροτική θρησκεία.

Έτσι για τους περισσοτέρους αγνοείται η καταγωγή αυτού του λαού. Διακρίνονται κυρίως από τα σημιτικά φύλα, και σύμφωνα με τις ανασκαφές παρουσιάζονται με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Με ευθεία μύτη, μικρό στόμα, χείλη στενά και μέτωπο χαμηλό, καθώς και με μάτια που παρουσιάζουν μογγολικά χαρακτηριστικά.

Οι Σουμέριοι είναι οι εφευρέτες της σφηνοειδούς γραφής, την οποία οι αρχαιολόγοι έχουν καταφέρει να την διαβάζουν, έτσι με αυτό τον τρόπο μπορεί να καταστεί δυνατή η μελέτη του πολιτισμού αυτού. Γνωρίζουμε επαρκώς την εξωτερική έκφραση κυρίως της θρησκείας τους, μέσα από τα κείμενα που έχουν βρεθεί, μέσα από τα ευρήματα, τους ναούς τους, τα αγάλματα και τα διάφορα κειμήλια που βρέθηκαν στους τάφους τους, και από αυτά τα ευρήματα συμπεραίνουμε ότι οι Σουμέριοι πίστευαν στην μεταθανάτια ζωή....

Κατά την κοσμογονική τους θεωρία , αρχικώς υπήρχε το Νερό, και από αυτό δημιουργήθηκε αργότερα η Γη. Τα δυο κύρια ποτάμια ο Τίγρης και ο Ευφράτης, έπαιξαν για την Μεσοποταμία τον ίδιο ζωτικό και μαγικό ρόλο που έπαιξε ο Νείλος στους Αιγύπτιους. Έτσι βλέπουμε ότι όλες οι Μεσοποταμιακές θρησκείες αποδίδουν πολύτιμη αξία στο συμβολισμό των ποταμών και των γλυκών νερών ειδικά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτά τα ρεύματα νερού έχουν διαμορφώσει, στη διαδρομή τους, μία ζώνη εξαιρετικής γονιμότητας, που έκανε μερικούς συγγραφείς να συγκρίνουν και να ταυτίσουν τη Μεσοποταμία με τον Παράδεισο της Βίβλου.

Για την σουμεριακή κοσμογονία λοιπόν όπου η Ζωή προέρχεται από το Νερό, όλα ξεκινούν από έναν Πρωταρχικό Ωκεανό, τον ΕΝΚΙ ο γιός του οποίου, ο ΝΤΟΥΜΟΥΖΙ είναι μια γονιμοποιητική θεότητα, σε άμεση σχέση με τον εκδηλωμένο κόσμο. Έτσι το Θείο Ζευγάρι ΝΤΟΥΜΟΥΖΙ και ΙΝΑΝΑ λατρεύτηκε (σαν λατρεία διπλής γονιμότητας) ο θεός βοσκός και η θεά της ζωής, της γονιμότητας, όπου οι Σουμέριοι αναπαρίσταναν τη Μητέρα της Γονιμότητας με αγαλματίδια από πηλό, κρατώντας ένα μωρό στο κεφάλι της ή ένα φίδι, σύμβολο της γης, που αργότερα συμπληρώθηκε με την ένωση Ουρανού και Γης.

Έτσι η Ινάνα παριστανόταν με κεφάλι πουλιού, όπως σε άλλες συμβολολογίες έχουμε το φτερωτό φίδι. Αλλά η υδάτινη αρχή δε χάνεται, ούτε και ο σεβασμός για τα Νερά. Κατά τον Βερωσό ( 3ο αι. μ.Χ.) οι Μεσοποτάμιοι διδάχτηκαν τις τέχνες και τις εργασίες από μια ειδική φυλή, από σοφούς ή "ανθρώπους ψάρια" , που αναδύθηκαν από τη θάλασσά και είχαν αρχηγό τους κάποιο ΟΑΝΝΕΣ που μοιάζει με τον Ιωνά της Βίβλου.

Αργότερα σχηματίστηκε ένας δυαδισμός Νερό - Γη και αφού ολοκληρώθηκε η Δημιουργία από τους πρωταρχικούς Υδάτινους Θεούς, αυτοί έφυγαν στα πιο ψηλά βουνά και άφησαν ελεύθερο πέρασμα σε δευτερεύουσες θεότητες που είχαν αυστηρά ανθρώπινες και γήινες λειτουργίες. Φαίνεται ότι γύρω στο 2670 π.Χ. ο πολιτισμός των Σουμερίων είχε φτάσει στην ακμή του, και κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ουροκαγνίνα της Λαγας, όπου έφερε σοβαρές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, η μεταλλουργεία, η ξυλουργία, η κατεργασία δερμάτων, σημείωσαν μεγάλη πρόοδο. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η νομοθεσία των Σουμέριων, η οποία δεν διακρίνεται από σκληρότητα.

Η γυναίκα είχε την θέση της στην κοινωνία, και είχε το δικαίωμα να ασχολείται με το εμπόριο. Σε όλη την Μεσοποταμία η γραφή, η χρονολογία, οι αριθμοί, το ημερολόγιο, ο ζωδιακός κύκλος, η διαίρεση του κύκλου σε 360μ, το δεκαδικό σύστημα, η αστρονομία, η γλυπτική, η αγγειοπλαστική, η αρχιτεκτονική, η μουσική και όλες οι άλλες τέχνες οφείλονται στους Σουμέριους. Και όταν αργότερα οι Ακάδιοι, Σημιτικός λαός κατά νομάδες κατέκτησαν την περιοχή, και άρχισε η παρακμή των Σουμερίων γύρω στο 2100 π.Χ. έμειναν έκθαμβοι.

Οι Ακάδιοι οικειοποιήθηκαν τον πολιτισμό αυτό και εμφανίστηκαν ως οι δημιουργοί του . Την Επιστήμη όμως την είχαν διδαχθεί από τους Σουμέριους, η τέχνη τους υπήρξε απομίμηση των κατακτηθέντων, η Βίβλος, η Γένεση είναι αντιγραφή και αρκετά παραμορφωμένη μάλιστα των Αγίων Γραφών των Σουμερίων.

Οι ηγεμόνες των Ακάδιων εξαφάνισαν τους Σουμέριους, και έτσι ο μεγάλος αυτός πολιτισμός των πρώτων κατοίκων της Μεσοποταμίας εξαφανίστηκε καθώς εγκατέλειψε στα χέρια των κατακτητών τους την δάδα με την οποία είχε φωτίσει τον κόσμο....

ΠΕΡΣΊΑ

Μία από τις ισχυρότερες και αρχαιότερες αυτοκρατορίες στον κόσμο είναι η Περσική. Ξεκίνησε από το σημερινό Ιράν και κατάφερε στις στιγμές της ακμής της να φθάνει από τον Ινδό στον Πόντο, τη Θράκη και την Κυρηναϊκή περιλαμβάνοντας και την Αίγυπτο. Ενας μικρός πυρήνας λαών έδωσαν την πρώτη ώθηση και τον σπόρο της μελλοντικής αυτοκρατορίας.

Ηταν οι Μήδοι. Λαός Ινδοευρωπαϊκής καταγωγής, μετά από περιπλανήσεις κατέληξαν στην Περσία. Με κέντρο τα Εκβάτανα ήλθαν σε σύγκρουση με τους Ασσύριους και κατέστρεψαν τη Νινευί. Γρήγορα όμως έπεσαν σε παρακμή και υποτάχθηκαν στους επίσης Ινδοευρωπαΐκής καταγωγής Πέρσες και τον Κύρο. Η περσική αυτοκρατορία άρχισε να γεννιέται.

Ο Κύρος ίδρυσε τη δυναστεία των Αχαιμενιδών, κατά τη διάρκεια της οποίας η αυτοκρατορία, μέσα από συνεχείς πολέμους, επεκτάθηκε και διοργανώθηκε. Γνωστοί βασιλιάδες αυτής της δυναστείας είναι ο Καμβύσης Α, ο Κύρος, ο Δαρείος και ο Ξέρξης (γνωστοί από τη σύγκρουσή τους με τους Ελληνες) ο Αρταξέρξης και ο Κύρος Β΄. Τελευταίος ήταν ο Δαρείος ο Γ΄, ο οποίος ηττήθηκε από το Μέγα Αλέξανδρο. Όμως, μετά την πτώση της Αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου η Περσία γνώρισε άλλες δύο δυναστείες: την Παρθική των Αρσακικών και αργότερα των Σασσανιδών. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των Σασσανιδών έγινε μια προσπάθεια αναβίωσης της αρχαίας αυτοκρατορίας.

Όμως και αυτή η δυναστεία έφθασε στο τέλος της με την κατάληψη της Περσίας από τους Αραβες. Μέσα από διάφορες εξεγέρσεις και τη διάσπαση της Αραβικής Αυτοκρατορίας, προήλθε η νεώτερη Περσία, η οποία διατήρησε αρκετά στοιχεία του παρελθόντος, παρότι επεκράτησε ο Μωαμεθανισμός. Μάλιστα, η αρχαία περσική παράδοση βοήθησε σημαντικά τους Αραβες. Σχετικά με την αρχαία Περσία να σημειώσουμε κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία.

Ανώτερος άρχοντας με όλες τις πολιτικές και στρατιωτικές εξουσίες στα χέρια του ήταν ο βασιλιάς, ο οποίος έφερνε τον τίτλο "ο Βασιλεύς των Βασιλέων" ή Μεγάλος Βασιλιάς. Όμως ο Βασιλιάς δεν κυβερνούσε μόνος του, απευθείας. Κάθε περιοχή της αχανούς αυτοκρατορίας αποτελούσε μια επαρχία -τη Σατραπεία- με επικεφαλής το Σατράπη, ο οποίος ασκούσε τη διοίκηση της Σατραπείας, βρισκόμενος σε επαφή με το Βασιλιά. Ταυτόχρονα υπήρχε και στρατιωτικός αρχηγός σε κάθε Σατραπεία, ο οποίος εξαρτιόταν από το Βασιλιά.

Η διοίκηση έτσι ασκούνταν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την εποχή εκείνη. Ένα μεγάλο δίκτυο δρόμων ένωνε όλα τα διοικητικά και εμπορικά κέντρα μεταξύ τους. Με ταχυδρόμους γινόταν η διεκπεραίωση της αλληλογραφίας σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Οι φόροι μεταφέρονταν στην πρωτεύουσα και ο πλούτος που συσσωρεύτηκε ήταν τεράστιος. Τα Σούσα, η Περσέπολις και οι Πασαργάδες γνώρισαν μεγάλη ακμή.

Η θρησκεία που επικρατούσε ήταν ο Ζωροαστρισμός. Υπέρτατος θεός ήταν ο Άχουρα Μάζδα. Οι ιερείς ονομάζονταν μάγοι και είχαν βαθιές αστρονομικές και αστρολογικές γνώσεις. Το Ιερό Κείμενο της θρησκείας αυτής ήταν η Ζενδ Αβέστα.

Η Τέχνη αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό και μέσα από πολλές επιδράσεις, λόγω του πλούτου των λαών και τη μακρόχρονη διάρκεια της Περσίας. Τα αρχαιολογικά ευρήματα από τα ανάκτορα των βασιλιάδων, μαρτυρούν μια χιλιόχρονη πορεία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.Το ίδιο ισχύει για την πορεία της γλώσσας. Η αρχαία αβεστική γλώσσα σήμερα έχει εντελώς σβήσει, ενώ η περσική δέχθηκε την αραβική επίδραση και γράφεται με το αραβικό αλφάβητο. Η περσική λογοτεχνία ξεκινά από τα αβεστικά κείμενα και φθάνει στα νεώτερα κείμενα του Φιδουρσί και του Ομάρ Καγιάμ. Μπορούμε να πούμε δηλαδή ότι στο έδαφος του Ιράν γεννήθηκε ένας πολιτισμός με μια περιπέτεια που φθάνει ως τις μέρες μας__

ΒΑΒΥΛΩΝΊΑ                         

Μέσα στην κοιλάδα του Τίγρη και του Ευφράτη, τη γνωστή Μεσοποταμία, αναπτύχθηκε ένας από τους πιο παλιούς πολιτισμούς της γης: Ο Βαβυλωνιακός. Ονομάστηκε έτσι από την κυριότερη πόλη, τη Βαβυλώνα.

Οι Βαβυλώνιοι ήταν σημιτικής καταγωγής και επικράτησαν στο νότιο τμήμα της Μεσοποταμίας. Γενικά, η περιοχή της Μεσοποταμίας κυριαρχήθηκε διαδοχικά από διάφορους λαούς: Σουμέριους, Βαβυλώνιους, Ασσύριους, Πέρσες

H ιστορία των Βαβυλωνίων διασώζεται κατά κάποιο τρόπο στις χιλιάδες ενεπίγραφες πλάκες που έχουν βρεθεί και έχουν επάνω τους ένα διάσημο τρόπο γραφής: τη σφηνοειδή. Στη σύγχρονη διαμόρφωση της βαβυλωνιακής ιστορίας βοηθούν πολύ οι αστρονομικές παρατηρήσεις, τις οποίες αναφέρουν οι Βαβυλώνιοι. Κατόρθωσαν να επιβληθούν και να κυριαρχήσουν τους υπόλοιπους λαούς με την λεγόμενη Πρώτη Βαβυλωνιακή Δυναστεία.

Κυριότερες πόλεις τους ήταν η Ισίν, η Λάρσα και η Βαβυλώνα, η οποία έγινε πρωτεύουσα. Ο μεγαλύτερος Αυτοκράτορας, κατακτητής και νομοθέτης της Βαβυλώνας είναι ο Χαμουραμπί. Οι νόμοι του διασώζονται στον ομώνυμο κώδικα και αποτελούν μία από τις σημαντικότερες συλλογές νόμων στην ιστορία του δικαίου.

Όμως, ο χρυσός αιώνας της Βαβυλωνίας, που συμπίπτει με την εποχή του Χαμουραμπί, έφθασε κάποια στιγμή στο τέλος του και διάφοροι λαοί καταλαμβάνουν διαδοχικά το θρόνο της Βαβυλώνας. Αρχικά οι Χετταίοι και αργότερα οι Κασσίτες. Όμως οι Βαβυλώνιοι κατόρθωσαν να υπερισχύσουν πάνω στους κατακτητές τους. Αλλά γρήγορα ένας νέος πολεμικός λαός εμφανίστηκε και απείλησε τη Βαβυλώνα: οι Ασσύριοι.

Ο Ασσουρμπανιμπάλ κατέκτησε τη Βαβυλώνα. Και πάλι η Βαβυλώνα αναβιώνει μέσα από τις στάχτες και περνά μια νέα περίοδο ακμής, με αποκορύφωμα τη βασιλεία του Ναβουχοδονόσορα. Μετά από αυτόν ξεκινά μια νέα πτώση και οι Μήδοι με τους Πέρσες κατακτούν τη χώρα, η οποία μετατρέπεται σε επαρχία του Περσικού κράτους.

Η θρησκεία των Βαβυλωνίων -όπως όλες οι μεσοποταμιακές- βασίζεται σε μια κοσμολογική θεώρηση, στην οποία το υγρό στοιχείο παίζει κυρίαρχο ρόλο. Από το γλυκό νερό (Απσού) και το αλμυρό (Τιαμάτ) προέρχονται τα πάντα. Υπάρχουν θεοί της γης, οι Igigi και θεοί του Άδη, οι Anunaki. Κυρίαρχος θεός, παρόμοιος με τον Ελληνικό Δία, γίνεται κάποια στιγμή ο Μαρδούκ.

Γενικά, μέσα στη βαβυλωνιακή θρησκεία συναντάμε χιλιάδες θεούς. Το θρησκευτικό συναίσθημα ήταν πολύ έντονο. Οι πόλεις είχαν πολλούς ναούς και το ιερατείο ήταν οργανωμένο. Ο ίδιος ο βασιλιάς ανήκε σε αυτό.

Στην Τέχνη υπήρξε πολύ μεγάλη ανάπτυξη της Αρχιτεκτονικής. Κύριο δομικό στοιχείο ήταν τα τούβλα από ψημένη άργιλο. Χαρακτηριστικά ήταν τα επισμαλτωμένα τούβλα, που δημιουργούσαν συνθέσεις διακοσμητικών παραστάσεων. Οι κατασκευές σε οχυρωματικά έργα, τείχη, πύλες, ανάκτορα κτλ. ήταν τεράστιες. Περίφημα είναι τα Ζιγκουράτ, επιβλητικοί, κλιμακωτοί πύργοι, από τους οποίους τροφοδοτήθηκε ο μύθος του "Πύργου της Βαβέλ", της Βίβλου.

Ακόμη, διάσημοι στην αρχαιότητα ήταν οι κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνας, ένα από τα θαύματα του αρχαίου κόσμου Πολύ αναπτύχθηκαν η αστρονομία, οι μαντικές τέχνες, καθώς και τα μαθηματικά. Οι Σοφοί της Βαβυλώνας ήταν κατά κάποιο τρόπο ιερείς και επιστήμονες μαζί. Εφάρμοζαν αριθμητικές και γεωμετρικές γνώσεις και παρατηρούσαν τις θέσεις και τις κινήσεις των άστρων.Η Βαβυλώνα, στην εποχή της ακμής της, ήταν μια πολυάνθρωπη πόλη και ένα σταυροδρόμι διάφορων φυλών. Με το πέρασμα του χρόνου, αυτός ο πολιτισμό καταστράφηκε και τα "μικρά βουνά" από τις πελώριες κατασκευές των Ζιγκουράτ μαρτυρούν την ακμή και το μεγαλείο που είχε κάποτε._

ΑΣΣΥΡΊΑ                        

Μια από τις αυτοκρατορίες που άκμασαν μέσα στα πλαίσια της Μεσοποταμίας ήταν της Ασσυρίας. Όταν οι Σουμέριοι παράκμασαν άρχισε η άνοδος των Ασσυρίων. Λαός πολεμικός οι Ασσύριοι, με τα πολεμικά τους άρματα είχαν ένα στρατό ανίκητο στην εποχή τους. Πολεμούσαν με όλους τους λαούς που βρίσκονταν στη Μεσοποταμία, αλλά και όσους βρίσκονταν εκτός αυτής, σε διαφορετικές κατευθύνσεις, όπως με τους Μήδους και τους Αιγύπτιους.

Οι κυριότερες πόλεις της Ασσυρίας ήταν η Ασσούρ, η Νινευή και η Αγάδη. Πρωτεύουσα και κυρίαρχο πολιτικό κέντρο ήταν η Ασσούρ, η οποία έφερε το όνομα του κύριου πολεμικού θεού τους. Αρχικά, η εξάπλωση και κυριαρχία της Ασσυρίας ξεκίνησε με τη λεγόμενη Ακκαδική Δυναστεία. Κατόπιν ακολούθησε η Αμοριτική Δυναστεία. Με συνεχόμενους πολέμους οι Ασσύριοι επεκτείνονται και έξω από τα όρια της Μεσοποταμίας.

Μεγάλοι Αυτοκράτορες της Ασσυρίας ήταν ο Τεγλατφαλασάρ -κατά τη βασιλεία του οποίου το Ασσυριακό κράτος έφθασε μέχρι τον Εύξεινο Πόντο και τη Μεσόγειο- ο Σαλμανάσαρ και η Σαμμούρα, η περίφημη Σεμίραμις των Ελλήνων. Από τους Αυτοκράτορες που ακολούθησαν ξεχωρίζουν: ο Τεγλατφαλασάρ Γ΄, ο Σαργών Β΄, ο Ασσαρχαδών, ο οποίος νίκησε τους Αιγύπτιους και έφθασε μέχρι τη Μέμφιδα και ο Ασουρμπανιμπάλ, ο οποίος μπορούμε να πούμε ότι ήταν ο τελευταίος μεγάλος αυτοκράτορας.

Με συνεχόμενους πολέμους εναντίον όλων και παρά το ότι εκστράτευσαν κατά της Αιγύπτου και έφθασαν μέχρι τις Θήβες, οι Ασσύριοι δεν μπόρεσαν να αντέξουν τα πολλά πολεμικά μέτωπα τα οποία είχαν ανοικτά συνεχώς. Ετσι, το κράτος τους κατέρρευσε. Πολιτικά στην Ασσυρία επικρατούσε ο θεσμός της βασιλείας. Εδρα του και έδρα της Αυτοκρατορίας ήταν η ιερή πόλη Ασσούρ. Ο βασιλιάς ήταν ιερέας και πολεμιστής.

Η θρησκεία τους μοιάζει με τη βαβυλωνιακή. Διασώζεται και μια Ασσυριακή εκδοχή του " Ποιήματος της Δημιουργίας" το οποίο συναντούμε και στους βαβυλώνιους. Κύριος θεός στην ασσυριακή εκδοχή είναι ο Ασσούρ, αντί του βαβυλωνιακού Μαρδούκ. Τον θεωρούσαν προστάτη του στρατού και σε αυτόν αφιέρωναν τις νίκες τους. Χαρακτηριστικοί στις παραστάσεις τους είναι και διάφοροι φτερωτοί δαίμονες, αλλά και ο Ταύρος. Είχαν πολύ αυστηρούς νόμους.

Στην Τέχνη οι Ασσύριοι δέχονται διάφορες επιδράσεις από τους Σουμέριους, Ακκάδιους, Βαβυλώνιους. Φτερωτοί ταύροι, γρύπες, το Δέντρο του Κόσμου, το οποίο πλαισιώνεται από ιερείς, φτερωτοί δαίμονες, ρόδακες, παραστάσεις κυνηγιού - όπως το περίφημο "κυνήγι λεόντων" του Ασουρμπανιμπάλ- ήταν από τα κύρια θέματά τους. Εφτιαξαν σημαντικά ανάκτορα, δημόσια έργα, αποχετευτικές διώρυγες για το φόβο των πλημμυρών, υδραγωγεία, ναούς, γέφυρες.

Περίφημα είναι τα Ζιγκουράτ, πυραμιδικοί ναοί με κύριο δομικό υλικό τις απλές πλίνθους, όπως και οι Βαβυλώνιοι. Ιδιαίτερα χρησιμοποίησαν στην τέχνη τους τις αλαβάστρινες ανάγλυφες πλάκες. Χαρακτηριστικές είναι και οι κυλινδρικές σφραγίδες, που αποτελούν και πηγή πληροφοριών για αυτό τον πολιτισμό.

Η γραφή τους ήταν η σφηνοειδής και έχει αποκρυπτογραφηθεί. Τελειώνοντας να αναφερθούμε στο στρατό τους.

Οι Ασσύριοι ήταν ένας ιδιαίτερα πολεμικός λαός. Η ιστορία τους ήταν μια ιστορία πολέμων. Ολοι συμμετείχαν υποχρεωτικά στο στρατό. Πλαισιωμένος από τεχνικά τμήματα που έφτιαχναν δρόμους, γέφυρες και ό,τι άλλο χρειάζονταν ο Ασσυριακός στρατός με τους τοξότες, το ιππικό και τα πολεμικά άρματα ήταν ανίκητος στην εποχή του. Όμως νικήθηκαν από αυτό που είχε πει κάποιος ότι αποτελεί "το τέλος των Αυτοκρατοριών". Τα πολλά μέτωπα που άνοιξαν δεν μπόρεσαν να τα αντέξουν, πολεμώντας με πολλούς εχθρούς ταυτόχρονα.

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ

_________