«Έχε γεια Παναγιά»
Ένα ημερολόγιο δισκογραφίας - Δεκέμβριος 1973
Το ομότιτλο με τον δίσκο κομμάτι αποτελεί το σήμα κατατεθέν της παρουσίας της Δόμνας Σαμίου στη δισκογραφία, έχει γνωρίσει νεότερες εκτελέσεις ενώ το έχει χορέψει σε συναυλίες και κέντρα η νεότερη γενιά. Μπορεί στα παραδοσιακά τραγούδια να μην κατοχυρώνεται πρώτη εκτέλεση, αλλά το Έχε γεια Παναγιά είναι προϊόν της προηγηθείσας περί τα παραδοσιακά έξαρσης η οποία παρατηρείται στις αρχές της δεκαετίας του '70.
Καθώς τελειώνει το 1973 έχει μόλις εκπνεύσει -κάτω από τις ερπύστριες του τανκ που έριξε την πόρτα του Πολυτεχνείου- η απόπειρα φιλελευθεροποίησης του Γ. Παπαδόπουλου. Η νέα ηγεσία θέλει να δείξει ένα πιο σκληρό πρόσωπο. Αποστασιοποιείται ακόμη και από πλαίσιο των «θεσμών και κανόνων» που έχουν θεσπίσει οι προκάτοχοι της. Εκείνες τις ημέρες παραιτείται ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος καταγγέλλοντας την παράτυπη ορκωμοσία του «πρωθυπουργού» Κ. Ανδρουτσόπουλου και του «προέδρου της Δημοκρατίας» Φ. Γκιζίκη από τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σεραφείμ.
Η βενζίνη στην Ελλάδα φτάνει τις... δέκα έξι δραχμές και επιβάλλονται μονά-ζυγά τα Σαββατοκύριακα με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας. Το κοσμικό γεγονός του χειμώνα είναι ο γάμος της Μαρινέλλας με τον Τόλη Βοσκόπουλο.
Ο Γιώργος Κοινούσης είναι ο δημοφιλέστερος Έλληνας τραγουδιστής, ενώ ο Λουκιανός Κηλαηδόνης παρουσιάζει τα Μικροαστικά του και ο Γιάννης Μαρκόπουλος τη Θητεία του. Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο αθωώνει τον Διονύση Σαββόπουλο από τις κατηγορίες του Καλύμνιου καπετάνιου Παντελή Π. Γκίνη αποδεχόμενο ότι το Ντιρλαντά που ο Παντελής Γκίνης έχει ηχογραφήσει πρώτος, το '66- είναι παραδοσιακό και όχι δημιούργημα δικό του.
Η Δόμνα Σαμίου -με την επιμέλεια της οποίας και έχει ηχογραφηθεί το πρώτο Ντιρλαντά- ύστερα από δεκαεπταετή παραμονή με την ιδιότητα της παραγωγού εκπομπών παραδοσιακής μουσικής, έχει παραιτηθεί από τη Ραδιοφωνία και προχωρεί σταθερά στον χώρο της δισκογραφίας και της ζωντανής παρουσίασης παραδοσιακών τραγουδιών. Έχει προηγηθεί ένας μεγάλος δίσκος με παραδοσιακά τραγούδια απ' όλη την Ελλάδα, όταν προκαλεί το ενδιαφέρον του δισκογραφικού κολοσσού της εποχής της CοΙumbia που μόλις έχει περάσει σε πολυεθνικά χέρια.
Αφού εισέπραξε την επιτυχία της παρουσίας παραδοσιακών καλλιτεχνών όπως ο Νίκος Ξυλούρης και θέλοντας να έχει μερίδιο στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα περί τα παραδοσιακά, η Columbia καλεί τη Δόμνα Σαμίου και τα επόμενα τρία χρόνια θα εκδώσει τέσσερις χαρακτηριστικούς δίσκους της1, με πρώτον το Έχε Γεια Παναγιά, θυμάται σχετικά η ίδια: «Στην Columbia με προξένεψε ο τότε ιδιοκτήτης της «Λέσχης του Δίσκου». Καταλαβαίνετε πόσο σημαντικό ήταν για μένα αυτό, καθώς ό,τι είχα κάνει ως τότε στη δισκογραφία ήταν με πρωτοβουλία του Αλέκου Πατσιφά.
Για τον δίσκο συνεννοήθηκα με τον Τάσο Φαληρέα. Από τη στιγμή που υπήρχαν κατά τόπον εκτελεστές τραγουδιών οι οποίοι έλεγαν τα κομμάτια του τόπου τους, θεώρησα κουτό να διαλέξω την εκπροσώπηση μιας περιοχής. Αυτή, αν θέλετε, ήταν η ιδιαιτερότητά μου. Έκανα μια ποικιλία βάζοντας τραγούδια απ' όλη την Ελλάδα που πολύ λίγα ήταν γνωστά - τα περισσότερα δεν τα ήξερε κανείς και εγώ τα είχα μάθει είτε από τον δάσκαλο μου, τον Σίμωνα Καρά, είτε χάρη στη συλλογή που έκανα η ίδια ταξιδεύοντας.
Θυμάμαι ότι το Έχε γεια Παναγιά μου το πρωτόπε ο Αχιλλέας Ζαφειρόπουλος, αδελφός μιας καλής μου φίλης που είχα πρωτοσυναντήσει δεκαεπτά - δεκαοκτώ χρονών στην Κωνσταντινούπολη. Μάλιστα, εκ των υστέρων, πριν από ένα-δυο χρόνια, ένας άλλος φίλος μου από την Ίμβρο μου είπε ότι ο στίχος δεν ήταν Έχε γεια Παναγιά αλλά Έχε γεια, πάντα γεια.
Κατά πόσον είναι σωστό κι αυτό δεν ξέρω, αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που ο ανώνυμος λαός αλλάζει κάτι το οποίο δεν του πάει καλά σ' ένα τραγούδι.
Τον Μπαρμπα-Μαθιό μου τον πρωτόπαιξε το 1969 στο Καρλόβασι ένας τοπικός σαντουριέρης, ο Ηλίας Διατσίδης. Το Εψές προυψές το ήξερε ο Μπαγιώκης που το τραγουδά κιόλας στον δίσκο. Ήθελα κάποιοι ντόπιοι να λένε τα τραγούδια τους, γι' αυτό κάλεσα και τον Απόστολο Κακαλή, έναν δάσκαλο που είχα συναντήσει στο Σουφλί, να πει το Κάτου στα Ρόδα, ένα τραγούδι του οποίου ήξερα διάφορες παραλλαγές από τον Σίμωνα Καρά.
Τον Μπαρμπα-Μαθιό μου τον πρωτόπαιξε το 1969 στο Καρλόβασι ένας τοπικός σαντουριέρης, ο Ηλίας Διατσίδης. Το Εψές προυψές το ήξερε ο Μπαγιώκης που το τραγουδά κιόλας στον δίσκο. Ήθελα κάποιοι ντόπιοι να λένε τα τραγούδια τους, γι' αυτό κάλεσα και τον Απόστολο Κακαλή, έναν δάσκαλο που είχα συναντήσει στο Σουφλί, να πει το Κάτου στα Ρόδα, ένα τραγούδι του οποίου ήξερα διάφορες παραλλαγές από τον Σίμωνα Καρά.
Την δε παραλλαγή του Γεφυριού της Άρτας την έμαθα γύρω στα 1972 στην Ιερισσό από τον Γιάννη Τσιριγώτη.
Ανάμεσα στους μουσικούς που αποδίδουν τα τραγούδια μπορεί να βρει κανείς κάποιους από την ιστορική γενιά της καταγραφής της παραδοσιακής μουσικής στη δισκογραφία: τον Νίκο Στεφανίδη στο κανονάκι, τον Μαθιό Μπαλαμπάνη στο τουμπελέκι, τον Θόδωρο Κεκέ στη θρακιώτικη γκάιντα, τον Καρυοφύλλη Δοϊτσίδη στο ούτι.
Σε ό,τι αφορά στη θέση κάποιων από αυτά τα όργανα στην πραγματικότητα της εποχής εκείνης είναι χαρακτηριστικές οι αφηγήσεις της Δόμνας Σαμίου για την πολιτική λύρα -καθώς ο ιστορικός και μοναδικός εκτελεστής, ο Λάμπρος Λεονταρίδης, είχε φύγει για πάντα αντικαταστάθηκε από το βιολί του Γιώργου Κόρου- αλλά και το κείμενο του Μάρκου Δραγούμη που συνοδεύει τον δίσκο και μιλά για «όργανα με εξωτικό ήχο» αναφέροντας το γαβάλ, την γκάιντα, τη λύρα του Πόντου, το κανονάκι και το ούτι.
Η Δόμνα Σαμίου λέει: «Ο Νίκος Στεφανίδης και ο Μαθιός Μπαλαμπάνης ήταν ήδη τότε σεβάσμιοι άνθρωποι, τους άκουγα χρόνια και χρόνια στις πρόβες του Σίμωνα Καρά. Αλλά δεν ήταν μόνο το παίξιμο τους. Εκείνο που πρέπει να τονίσω διαχωρίζοντας τα πράγματα σε σχέση με τα νεότερα χρόνια είναι ότι τότε δεν υπήρχε η «μούρλα» που κάνει σήμερα τους μουσικούς να τρέχουν σαν τρελοί από στούντιο σε στούντιο γιατί τους περιμένουν κι αλλού.
Τότε, εφόσον αποφάσιζα να κάνω τον δίσκο, καλούσα αυτούς τους ανθρώπους στο σπίτι μου για πρόβες. Μιλάμε για εξαντλητικές πρόβες. Και όμως αν κάτι δεν πήγαινε καλά οι ίδιοι μου έλεγαν: «Κυρία Δόμνα, να ξανάρθουμε». Τώρα οι μουσικοί έρχονται στο στούντιο σαν τρελοί, κάνουμε με άγχος την πρόβα, τα μπουρδουκλώνουμε και παίζουμε γιατί σε μία ώρα πρέπει να πάνε αλλού».
Σήμερα το Έχε γεια Παναγιά θεωρείται ένας από τους κλασικούς δίσκους της Δόμνας Σαμίου. Αν αναζητήσουμε αυτούς από τους οποίους πρωτοέμαθαν το δημοτικό τραγούδι οι νεότερες γενιές, ανήκει στους πρώτους. Δεν είναι μάλιστα τυχαίο το γεγονός ότι κάποια από τα τραγούδια που πρωτακούσαμε σ' αυτόν γνώρισαν αρκετές δεύτερες εκτελέσεις.
«Έχε γεια Παναγιά»
Ένα ημερολόγιο δισκογραφίας - Δεκέμβριος 1973
Περιοδικό , Δίφωνο , 2000
«Έχε γεια Παναγιά»
Ένα ημερολόγιο δισκογραφίας - Δεκέμβριος 1973
Περιοδικό , Δίφωνο , 2000
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.