Το Τραγούδι της Ημέρας- ''Το Προσκύνημα'' Στ.Ξαρχάκος-Ιακ.Καμπανέλλης-Νικ.Δημητράτος.

              

Θυμάμαι ακόμα  τον κ. Γιάννη και την κ. Μαρία, ένα νέο ζευγάρι, γείτονές μας, που εκείνη τη χρονιά πήγαιναν κάθε λίγο στο θέατρο αλλά πάντα  στο ίδιο έργο. Στο «Μεγάλο μας Τσίρκο». 

Κι εγώ απορούσα και συμπέραινα ότι στη Μαρία άρεσαν πολύ η Καρέζη και ο Καζάκος. Μιλούσαν με ενθουσιασμό για την παράσταση και για τα τραγούδια. Καλούσαν κι εμάς να πάμε μαζί. Μετά ήρθε το Πολυτεχνείο. Δεν πήγαμε, δεν προλάβαμε. Ούτε την επόμενη χρονιά με τη μεταπολίτευση, όταν το έργο ξανανέβηκε μέσα σε θρίαμβο. Τότε κυκλοφόρησε και σε δίσκο.

Χρόνια μετά, η φίλη μου η Μαρίνα ιστορούσε με πάθος την πρώτη της φορά στο θέατρο. Θεωρούσε το βράδυ που οι γονείς της την πήραν στο «Μεγάλο μας τσίρκο», ορόσημο στη ζωή της. Ο Ξυλούρης έγινε ο αγαπημένος της τραγουδιστής και απ’ όσο ξέρω, είναι ακόμα. Μου περιέγραφε ζωηρά πόσο καλά έπαιζαν οι ηθοποιοί, όχι μόνο οι πρωταγωνιστές, η Τζένη Καρέζη με τον Κώστα Καζάκο αλλά και όλοι οι άλλοι: Ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Τίμος Περλέγκας, ο Χρήστος Καλαβρούζος, όλοι. Πως ο Νίκος Ξυλούρης ήταν θεϊκός και τα τραγούδια ήταν πολλά και μεγάλα. Πως ο κόσμος κάθε τόσο ξεσπούσε σε χειροκροτήματα και πως μερικοί έκλαιγαν κιόλας…

Κάπως έτσι, το «Μεγάλο μας Τσίρκο» έχτισε ένα γερό μύθο μέσα μου. Δεν είδα ποτέ εκείνη την παράσταση. Άκουγα που και που κάποια τραγούδια, αποσπασματικά. Σε κάποια γιορτή της έκανα δώρο το δίσκο βινυλίου. Ήταν μια καλή έκδοση, με φωτογραφίες και σημειώματα για την παράσταση. Έβγαλε το δίσκο με προσοχή, κατακόκκινη από την έξαψη και τον έβαλε στο πικάπ. Κάπου στα μισά , νομίζω στο ομώνυμο τραγούδι, είδα τα δάκρυα στο πρόσωπό της. Δεν ήταν, είπε, ότι θυμήθηκε το μικρό εαυτό της του 1973, ήταν ότι χαιρόταν γιατί τόσα χρόνια μετά, ανακάλυπτε ότι το «Μεγάλο μας Τσίρκο» της άρεσε όλο και περισσότερο.

Από τότε άκουσα πολλές φορές το δίσκο και πάντα βρίσκομαι μπροστά σε ένα συγκλονιστικό έργο. Όχι μόνο γιατί είναι ένα ντοκουμέντο μιας ολόκληρης εποχής, όχι μόνο γιατί είναι σήμα κατατεθέν αντιστασιακής τέχνης στη χούντα, όχι μόνο γιατί βρίσκει πέντε σπουδαίους ανθρώπους της τέχνης στη δημιουργική  κορύφωσή τους (Καζάκος, Καρέζη, Ι. Καμπανέλλης, Στ. Ξαρχάκος και Νίκος Ξυλούρης). Είναι κυρίως, γιατί ακούγοντάς το αισθάνεται κανείς μέλος του ίδιου θιάσου, της ίδιας παρέας, από το1973 μέχρι σήμερα, εδώ και τώρα!!

Το «Μεγάλο μας Τσίρκο» είναι εμπειρία ζωής και βέβαια ήταν ένα φιλόδοξο έργο. Η θεατρική αναπαράσταση στιγμών της νεότερης ελληνικής ιστορίας με καταλυτικές τραγουδιστικές παρεμβάσεις. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης ανέλαβε να ανασυστήσει στιχουργικά αυτές τις στιγμές, ακροβατώντας ανάμεσα στη σάτιρα και το δράμα. Ο Σταύρος Ξαρχάκος συνθέτει με πάθος και συνεργάζεται για πρώτη φορά με το Νίκο Ξυλούρη. Ο δίσκος κυκλοφόρησε μετά την πτώση της δικτατορίας και καταφέρνει να συλλάβει αυτούσιο το κλίμα της παράστασης. Μέσα στα 21 συνολικά μέρη συγκεντρώνει χαρακτηριστικά ολιγόλεπτα «σκετς» της παράστασης και τα τραγούδια που έγραψε ο Ξαρχάκος.

Το «Προσκύνημα», συγκινητικό μέσα στο βαθύ μελωδισμό του, με τη φωνή του Ν. Δημητράτου αποτελεί τον καθαρτήριο επίλογο αυτού του συναρπαστικού δίσκου.

Πάμε κι εμείς στην αυλή του φθινοπώρου
πίσω απ' τα πετρωμένα στάχυα του καλοκαιριού
πάμε κι εμείς στα παιδιά που κοιμήθηκαν
κάτω απ' τα ματωμένα νύχια του περιστεριού
πάμε να δεις στην αυλή που μεγάλωσαν
Δυο παιδιά ερωτευμένα
δυο παιδιά του χαμού

Ορέστη απ' το Βόλο
Μαρία απ' τη Σπάρτη
γυρεύω το γιο μου
Μαρία απ' τη Σπάρτη
Ορέστη απ' το Βόλο
την κόρη μου θέλω

Δυο παιδιά ερωτευμένα
δυο παιδιά του Χαμού

Ορέστη απ' το Βόλο
Μαρία απ' τη Σπάρτη
γυρεύω το γιο μου
Μαρία απ' τη Σπάρτη
Ορέστη απ' το Βόλο
την κόρη μου θέλω




ΕΠΙΛΟΓΟΣ – ΕΝΑ ΑΝΕΞΑΝΤΛΗΤΟ ΕΡΓΟ
Τα «Μεγάλο μας Τσίρκο» επιβάλλεται με την υπερήφανη αγνότητά του και δικαιώνει τον ακροατή του όπως δικαίωσε τότε όλους τους συντελεστές του και μέσα σ’ αυτούς είναι και οι θεατές εκείνης της παράστασης. Το κήρυγμα ελευθερίας και αδιαπραγμάτευτου λαϊκού δικαίου εντυπωσιάζει και σήμερα
που άλλου είδους χούντες δυναστεύουν τη ζωή μας.
Πάνω απ΄ όλα όμως κάθε τι εδώ αναδύει μια μοναδική γεύση ζωής, τόσο ζωντανής που μόνο η κορυφαία τέχνη μπορεί να δώσει.
Και καθώς οι τελευταίες νότες από το «Προσκύνημα» σβήνουν και η αυλαία πέφτει, αισθάνομαι  σα να βλέπω πιο καθαρά τώρα τα πρόσωπα των φίλων που γνέφουν. Η Μαρίνα, ο Γιάννης και η Μαρία, μαζί και  άλλοι, γνωστοί και άγνωστοι, τραγουδούν, χειροκροτούν και γελούν, μύστες όλοι της ίδιας τελετουργίας, της περιπέτειας αυτού του Μεγάλου Έργου.


Αλέκος Χρυσόπουλος
http://www.musicheaven.gr
ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ