Η κλιμακτήριος, που διαρκεί συνήθως 1-2 χρόνια, αλλά μπορεί να φτάσει και τα 5-6, είναι η περίοδος μετάβασης από την αναπαραγωγική ηλικία στην εμμηνόπαυση. Oυσιαστικά, στην κλιμακτήριο ξεκινούν οι διαταραχές κύκλου, που στην αρχή γίνονται μικρότεροι, παραδείγματος χάρη από 28 ημέρες μπορεί ο κύκλος να μικρύνει στις 24-26 ημέρες, αργότερα γίνονται αραιότεροι (π.χ. κάθε 2-3 μήνες), μέχρι να σταματήσουν τελείως.
Όταν οι κύκλοι αρχίσουν να γίνονται ακανόνιστοι, είναι σκόπιμο να κάνετε έναν αιματολογικό ορμονικό έλεγχο και ένα υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών, ώστε να είναι σίγουρο ότι οι ανωμαλίες του κύκλου οφείλονται στην εμμηνόπαυση. Αν επιβεβαιωθεί η κλιμακτήριος, τότε χρειάζεται να γίνουν οι εξετάσεις (έλεγχος βάσης) που συστήνουν οι ειδικοί και να αποφασιστεί αν είναι απαραίτητο να πάρετε κάποια ειδική θεραπεία (π.χ. για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης). Κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου, η πιθανότητα κύησης είναι χαμηλή μεν, υπαρκτή δε, γι’ αυτό δεν πρέπει να σταματά η αντισύλληψη. Κατά την περίοδο αυτή, συνεχίζουν να παράγονται οιστρογόνα, σε περιορισμένο βαθμό, μέχρι τα επίπεδά τους να φτάσουν να είναι τελικά πολύ χαμηλά.
Καταρχήν θα πρέπει να γνωρίζετε ότι δεν έχουν όλες οι γυναίκες ενοχλητικά συμπτώματα στην περίοδο της κλιμακτηρίου. Μάλιστα, το 20% των γυναικών δεν έχουν καθόλου συμπτώματα, το 60% έχουν ήπια συμπτώματα και το 20% βαριά. Το αν μια γυναίκα θα έχει ή όχι συμπτώματα στην κλιμακτήριο δεν μπορεί εύκολα να προβλεφθεί. Oι ειδικοί εξηγούν ότι οι γυναίκες που έχουν έντονο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο μπορεί να βιώσουν πιο «άσχημα» την κλιμακτήριο, επειδή το νευρικό τους σύστημα είναι πιο ευαίσθητο στις ορμονικές αλλαγές.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με γυναίκες που έχουν πάθει κατάθλιψη λοχείας, αλλά και με όσες έχουν χειρουργική εμμηνόπαυση (π.χ. λόγω αφαίρεσης της μήτρας, επειδή υπήρχαν μεγάλα ινομυώματα), επειδή η πτώση των ορμονών είναι πολύ απότομη. Επειδή τα συμπτώματα αυτά έχουν να κάνουν με τη διακοπή παραγωγής οιστρογόνων από τις ωοθήκες, όλα εξαρτώνται και από το πόσο χαμηλά θα φτάσουν τελικά τα επίπεδα των οιστρογόνων στον οργανισμό. Oι ορμόνες αυτές επηρεάζουν τη λειτουργία της μήτρας, του κόλπου, των μαστών, επιδρούν άμεσα και έμμεσα στη λειτουργία άλλων οργάνων και επίσης επηρεάζουν τον ψυχισμό της γυναίκας.
Τα συμπτώματα που συχνά απασχολούν τις γυναίκες στην κλιμακτήριο (το κλιμακτηριακό σύνδρομο δηλαδή, που αποτελεί τη βασικότερη άμεση επίπτωση της εμμηνόπαυσης) είναι:
●Εξάψεις (αίσθηση ζεστού και κρύου), φουντώματα, εφιδρώσεις.
●Έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος, ξηρότητα του κόλπου, που έχει ως συνέπεια τον πόνο κατά την ερωτική επαφή (δυσπαρευνία), την αύξηση των λοιμώξεων στην περιοχή του κόλπου, καθώς και διαταραχές της ούρησης (απώλεια ούρων και επιτακτική ούρηση).
●Ψυχοσυναισθηματική αστάθεια, ευερεθιστότητα, ξεσπάσματα κλάματος, αίσθημα κόπωσης, αϋπνία και απώλεια ενδιαφέροντος για τις συνήθεις ασχολίες.
Περίπου το 50% των γυναικών φθάνουν στην εμμηνόπαυση γύρω στα 50 τους χρόνια και το 95% των γυναικών έχουν πια μπει στην εμμηνόπαυση μέχρι την ηλικία των 56 ετών. Η ακριβής ηλικία που θα μπει η κάθε γυναίκα στην εμμηνόπαυση δεν μπορεί να προβλεφθεί, αν και θεωρείται ότι η ηλικία εμμηνόπαυσης της μητέρας μπορεί να αποτελέσει σημείο-οδηγό. Γενικά, η εμμηνόπαυση ξεκινάει νωρίτερα σε όσες γυναίκες καπνίζουν και σε όσες έχουν εκτεθεί σε τοξικούς παράγοντες και ακτινοβολία.
Όσον αφορά τις παχύσαρκες γυναίκες, που έχει γίνει πολύς λόγος ότι μπαίνουν νωρίτερα στην εμμηνόπαυση, η αλήθεια είναι ότι επειδή έχουν πιο πολλά οιστρογόνα -λόγω λίπους-, έχουν ίσως πιο παρατεταμένη κλιμακτήριο. Από την άλλη πλευρά, η εμμηνόπαυση που συμβαίνει πολύ νωρίς, πριν τα 40 (πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια), είναι συνήθως κληρονομική και συμβαίνει στο 1-2% των γυναικών.
Στην αρχή της εμμηνόπαυσης, συστήνεται ένας κύκλος εξετάσεων (έλεγχος βάσης). Αυτές είναι:
Μαστογραφία, που πρέπει να γίνεται μία φορά το χρόνο. Το σωστό είναι βέβαια να ξεκινήσετε από νωρίτερα τις μαστογραφίες, από την ηλικία των 40 ετών. (Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να διαβάσετε στο παρόν τεύχος το θέμα «19 SOS ερωτήσεις για τη μαστογραφία!»).
●Τεστ Παπανικολάου μία φορά το χρόνο. Εξέταση που η γυναίκα πρέπει να κάνει ούτως ή άλλως από την έναρξη της σεξουαλικής της ζωής.
●Μέτρηση οστικής πυκνότητας, που ιδανικά πρέπει να γίνεται σε δύο σημεία (στο ισχίο και στη σπονδυλική στήλη). Επειδή όμως τα ασφαλιστικά ταμεία δικαιολογούν μόνο τη μία μέτρηση, οι ειδικοί συστήνουν μέχρι τα 60-65 η μέτρηση να γίνεται στη σπονδυλική στήλη, που είναι και η πιο ευαίσθητη στην έλλειψη των οιστρογόνων, και από τα 65 και πάνω να γίνεται στο ισχίο. Η εξέταση της οστικής πυκνότητας πρέπει να γίνει πρώτη φορά στα 50 χρόνια.
Αν είναι απόλυτα φυσιολογική, μπορεί να
επαναληφθεί μετά από 2-3 χρόνια, αν όμως υπάρχουν ευρήματα, θα πρέπει να
επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Αν υπάρχει πρόβλημα στην οστική πυκνότητα,
συστήνονται και συμπληρωματικές αιματολογικές εξετάσεις (δείκτες οστικού
μεταβολισμού για να διερευνηθεί η φάση της απώλειας της οστικής μάζας,
ακτινογραφία στη σπονδυλική στήλη για τη διερεύνηση τυχόν ύπαρξης
κατάγματος και άλλες εξετάσεις για προβλήματα που συνδυάζονται με την
οστεοπόρωση, όπως νοσήματα θυρεοειδούς, νοσήματα μεταβολισμού του
ασβεστίου, ηπατικά ή νεφρολογικά προβλήματα κ.ά.).
●Διακολπικό υπερηχογράφημα μήτρας ωοθηκών μία φορά το χρόνο (κυρίως για να ελέγχεται η κατάσταση των ωοθηκών).
Πώς θα την προλάβετε
Η οστεοπόρωση είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που μπορεί να απασχολήσουν τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση. Άλλωστε, μια αργή συρρίκνωση της οστικής μάζας παρατηρείται τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες ήδη από την ηλικία των 35 ετών. Κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, η μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων προκαλεί αυξημένη απώλεια ασβεστίου από τα οστά.
●Αν η μέτρηση οστικής πυκνότητας είναι φυσιολογική, τότε δεν χρειάζεται να πάρετε κάποιο ειδικό σκεύασμα. Μόνο αν δεν παίρνετε την απαιτούμενη ποσότητα από τη διατροφή σας ίσως χρειαστείτε συμπλήρωμα ασβεστίου (που περιλαμβάνει κατά κανόνα και βιταμίνη D). Τα σκευάσματα αυτά πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά (1-2 την ημέρα, ανάλογα με την πρόσληψη ασβεστίου από τη διατροφή).
●Αν η μέτρηση της οστικής πυκνότητας δείξει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, τότε θα πρέπει είτε να ακολουθήσετε ειδική θεραπεία για την οστεοπόρωση (κυκλοφορούν πολλά σκευάσματα - όχι μόνο ορμονικά), που περιορίζει την αποικοδόμηση των οστών, είτε να ακολουθήσετε ορμονική θεραπεία, που προστατεύει από την οστική απώλεια.
Μια ισορροπημένη διατροφή με πολλά φρούτα, λαχανικά και τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας των οστών. Όσον αφορά το ασβέστιο, η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι 1.500 mg ασβεστίου για τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση. Για να το καταλάβουμε: Αν μια γυναίκα δεν τρώει καθόλου γαλακτοκομικά, παίρνει από τη διατροφή περίπου 500 mg ασβεστίου. Η κάθε μερίδα γαλακτοκομικών προσθέτει περίπου 250 mg ασβεστίου. Oπότε, χρειάζονται 3-4 μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα.
Αυτές οι 3-4 μερίδες αντιστοιχούν σε:
●100 γρ. γραβιέρα, κεφαλογραβιέρα, κεφαλοτύρι, έμενταλ ή παρμεζάνα, που είναι τα πιο πλούσια σε ασβέστιο τυριά.
●4 ποτήρια γάλα (ημιαποβουτυρωμένο).
●2 ποτήρια γάλα και 100 γρ. φέτα.
●1 γιαούρτι, 1 ποτήρι γάλα και 1 κομμάτι τυρί.
Εκτός από τα γαλακτοκομικά, αρκετό ασβέστιο περιέχουν και οι σαρδέλες, η αθερίνα, η πέστροφα, ο σολομός, το σπανάκι, το σουσάμι και τα αμύγδαλα. Εκτός όμως από τα τρόφιμα που περιέχουν ασβέστιο, υπάρχουν και κάποια στοιχεία, όπως είναι η βιταμίνη D (που τη συνθέτουμε κυρίως μέσω του ήλιου) και ο φώσφορος (τον βρίσκουμε κυρίως στα κρέατα, τα ψάρια και τα πουλερικά), που βοηθούν σημαντικά στην απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Αντίθετα, υπάρχουν και κάποια άλλα τρόφιμα, στοιχεία ή συνήθειες που «υπονομεύουν» την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Αυτά είναι:
●Oι πρωτεΪνες: Η υπερκατανάλωσή τους προκαλεί την αποβολή του ασβεστίου από τα ούρα, ενώ η κατανάλωσή τους σε μέτριο βαθμό βοηθά στην απορρόφησή του.
●Το αλάτι: Η υπερκατανάλωσή του φαίνεται να σχετίζεται με την οστεοπόρωση.
●Η καφεΪνη και το αλκοόλ:Φαίνεται να παρεμποδίζουν την εναπόθεση του ασβεστίου στα οστά.
●Το κάπνισμα: Σύμφωνα με κάποιες έρευνες, εμποδίζει τον οργανισμό να απορροφά το ασβέστιο που προσλαμβάνει.
Με την άσκηση δυναμώνουν όχι μόνο οι μύες, αλλά και τα κόκαλα. Παράλληλα, βελτιώνεται η ψυχική διάθεση, η φυσική κατάσταση και η αίσθηση της ισορροπίας, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο κίνδυνος των πτώσεων, που προκαλούν συχνά κατάγματα σε ηλικιωμένους ανθρώπους, τα οποία είναι πιο εύκολο να προκύψουν όταν προϋπάρχει πρόβλημα οστεοπόρωσης.
Από πολύ παλιά ήταν γνωστό ότι οι γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία έχουν, χάρη στα οιστρογόνα τους, πολύ χαμηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρδιοπάθεια σε σχέση με τους άνδρες αντίστοιχης ηλικίας. Η προστατευτική αυτή δράση των οιστρογόνων χάνεται κατά την εγκατάσταση της εμμηνόπαυσης, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος να εξισώνεται σύντομα με αυτόν των ανδρών. Επιπλέον, η εμμηνόπαυση μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της χοληστερίνης, διαταραχή στο μεταβολισμό της γλυκόζης, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, του σωματικού βάρους και ειδικά του κοιλιακού λίπους, που θεωρείται και το πιο επιβλαβές.
Γι’ αυτό οι γυναίκες θα πρέπει μετά την αρχή της εμμηνόπαυσης να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή και σε όλους αυτούς τους παράγοντες, να φροντίζουν τη διατροφή τους, να αποφεύγουν το κάπνισμα, να εντάσσουν την άσκηση στη ζωή τους και κυρίως να μην αμελούν τις προληπτικές εξετάσεις. Η ορμονική υποκατάσταση φαίνεται να έχει ευνοϊκή δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα όταν ξεκινάει με την αρχή της εμμηνόπαυσης και δεν διαρκεί περισσότερο από 5-7 χρόνια. Όταν ξεκινάει σε ηλικίες μεγαλύτερες των 60 ετών, τότε οι κίνδυνοι υπερσκελίζουν τα οφέλη.
Τα ναι και τα όχι
Τι είναι:
Η ορμονική θεραπεία είναι ουσιαστικά η υποκατάσταση της ωοθηκικής λειτουργίας σε δόσεις πολύ χαμηλότερες σε σχέση με τα αντισυλληπτικά, που χορηγείται σε γυναίκες που έχουν κλιμακτηριακό σύνδρομο ή οστική απώλεια. Αυτό που θα πρέπει να θυμάστε είναι ότι η ορμονική υποκατάσταση δεν είναι ελιξίριο νεότητας, δεν επαναφέρει τη γονιμότητα, έχει ενδείξεις και αντενδείξεις και πρέπει -αν χορηγηθεί τελικά- να ληφθεί άμεσα μετά την αρχή της εμμηνόπαυσης και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Σε τι συνίσταται:
Το βασικό σκέλος της ορμονικής υποκατάστασης είναι τα οιστρογόνα, αλλά επειδή με τα σκέτα οιστρογόνα υπάρχει φόβος ανάπτυξης καρκίνου της μήτρας, εκτός από τις γυναίκες που έχουν κάνει υστερεκτομή (και μπορούν να πάρουν μόνο οιστρογόνα), οι υπόλοιπες παίρνουν οιστρογόνα μαζί με προγεστερόνη.
Oι μορφές: Η ορμονική θεραπεία μπορεί να ληφθεί σε χάπια, σπρέι από τη μύτη, δερματικά ζελέ, διαδερμικά αυτοκόλλητα, υποδόρια εμφυτεύματα κ.ά.
Πότε και για πόσο διάστημα: Η ορμονική υποκατάσταση πρέπει να χορηγηθεί άμεσα μετά την έναρξη της εμμηνόπαυσης (τα πρώτα 5 χρόνια) και για 5 χρόνια περίπου (εφόσον συνεχίζει να είναι απαραίτητη και δεν υπάρχουν άλλες αντενδείξεις). Μετά το πέρας της πενταετίας, αν υπάρχει λόγος να συνεχίσει η γυναίκα να παίρνει την αγωγή, αφενός θα πρέπει να μειωθεί η δόση και αφετέρου θα πρέπει να συζητήσει με το γιατρό της για τα υπέρ και τα κατά της θεραπείας.
Πώς μπορεί να βοηθήσει: Σύμφωνα με έρευνες, η θεραπεία με ορμονική υποκατάσταση βοηθά στην καλή κατάσταση του σκελετού των γυναικών στην τρίτη ηλικία, καθώς περιορίζεται η οστική απώλεια, μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και περιορίζει τα ενοχλητικά συμπτώματα που συνοδεύουν συνήθως την κλιμακτήριο (εφιδρώσεις, εξάψεις, ξηρότητα του κόλπου κλπ.). Εφόσον χορηγηθεί άμεσα μετά την αρχή της εμμηνόπαυσης, πιθανόν να λειτουργεί καρδιοπροστατευτικά.
Oι απαραίτητες εξετάσεις: Πριν μια γυναίκα πάρει θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, θα πρέπει να κάνει κάποιες βασικές εξετάσεις για τη διερεύνηση της κατάστασης του ήπατος και για να αποκλειστούν σοβαρές ασθένειες (π.χ. κάποια ασθένεια του αίματος). Φυσικά, θα πρέπει να κάνει και όλες τις εξετάσεις, τις οποίες οι γυναίκες κάνουν ούτως ή άλλως συστηματικά σε αυτή την ηλικία (μαστογραφία, τεστ Παπανικολάου κλπ.).
Σε ποιες γυναίκες αντενδείκνυται: Σε όσες έχουν ατομικό ιστορικό γυναικολογικού καρκίνου (μαστού ή ενδομητρίου) ή θρομβοεμβολής. Όσον αφορά το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, αλλά και το ατομικό ιστορικό ινοαδενώματος στο στήθος, οι απόψεις διίστανται.
Oι κίνδυνοι: Μπορεί να υπάρξει αύξηση των καρδιαγγειακών προβλημάτων (εμφράγματα και εγκεφαλικά), κυρίως όταν η ορμονική υποκατάσταση ξεκινήσει μετά τα 60. Επίσης, μπορεί να δημιουργήσει μια μικρή αύξηση στη συχνότητα του καρκίνου του μαστού, όταν η θεραπεία διαρκέσει για περισσότερα από 5-7 χρόνια.
ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.