Υπάρχει το διάστημα;

Εν τω μεταξύ, το όραμα της Φωτεινής Μαρκοπούλου για το Σύμπαν ως ένας γιγαντιαίος 

κβαντικός υπολογιστής μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από μια χρήσιμη αναλογία: μπορεί 

και να είναι αληθινό, σύμφωνα με μερικούς θεωρητικούς. Σε αυτή την περίπτωση, υπάρχει 

μια τρομακτική συνέπεια: το ίδιο το διάστημα, ο χώρος, μπορεί να μην υπάρχει. Με την 

αντικατάσταση μεγάλων τμημάτων του διαστήματος
της κβαντικής βαρύτητας βρόχων με

τα qubits, που συνήθως είναι ένα πλαίσιο αναφοράς - το ίδιο το διάστημα - γίνεται 

ακριβώς ένας Ιστός των πληροφοριών.

Εάν η έννοια του διαστήματος παύει να έχει έννοια στις μικρότερες κλίμακες, υποστηρίζει η 

Μαρκοπούλου, τότε μερικές από τις συνέπειες αυτού του γεγονότος θα μπορούσε να έχει 

ενισχυθεί από την διαστολή που ακολούθησε το big bang. "Η υπόθε

ση μου είναι ότι η μη 

ύπαρξη του διαστήματος έχει αποτελέσματα που είναι μετρήσιμα, εάν μπορείτε να το δείτε 

σωστά. "Επειδή είναι αρκετά δύσκολο να βάλετε στο μυαλό σας τι σημαίνει να μην υπάρχει 

κανένα διάστημα", προσθέτει. 

Δύσκολο πράγματι, αλλά αξίζει την προσπάθεια. Εάν αυτή η έκδοση της κβαντικής 

βαρύτητας βρόχων μπορεί να αναπαραγάγει όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του 

καθιερωμένου προτύπου της σωματιδιακής φυσικής και να επιβεβαιωθεί στις πειραματικές 

δοκιμές, θα μπορούσαμε να είχαμε την καλύτερη ιδέα από την εποχή του Einstein. "Είναι 

μια όμορφη ιδέα. Είναι μια γενναία, παράξενη ιδέα", λέει ο Rovelli. "Και αυτή μπορεί να 

δουλέψει."

Φυσικά, οι περισσότεροι φυσικοί διατηρούν επιφυλάξεις. Ο Joe Polchinski, ένας θεωρητικός 

των χορδών στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, θεωρεί ότι ο Smolin και 

οι συνάδελφοί του έχουν ακόμα πολλή δουλειά να κάνουν για να δείξουν ότι οι 'πλεξούδες' 

τους συλλαμβάνουν όλες τις λεπτομέρειες του πλήρους καθιερωμένου μοντέλου. "Είναι σε 

ένα πολύ προκαταρκτικό στάδιο. Κάποιος πρέπει να παίξει με αυτή και να δει που θα πάει", 

υποστηρίζει ο Polchinski.

"Αν η νέα κβαντική βαρύτητα βρόχων προχωρήσει, τότε θα μπορούσε να μας δώσει μια 

νέα αίσθηση της θέσης μας στον Κόσμο. Εάν τα ηλεκτρόνια και τα κουάρκ - άρα και τα 

άτομα και οι άνθρωποι - είναι μια συνέπεια του τρόπου που ο χωροχρόνος 'πλέκεται' στον 

εαυτό του, τότε δεν θα μπορούσαμε να είμαστε τίποτα περισσότερο από μια δέσμη 

κοτσίδες στον χώρο. Πλεγμένοι καθώς είμαστε, θα μπορούσαμε τουλάχιστον να έχουμε την 

άνεση να ξέρουμε επιτέλους ότι είμαστε αληθινά ένα με το Σύμπαν.

Ευστράτιος Τσολάκης

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ