Διοτίμα, η δασκάλα του Σωκράτη, περί του Κάλλους

Ιδού μια διάσημη ομιλία στο "Συμπόσιο", όπου η δασκάλα του Σωκράτη, η Διοτίμα ή Μαντινεία, πραγματεύεται σχετικά με τους διαφορετικούς βαθμούς αντίληψης του Κάλλους.Περιγράφει με μεγάλη αντίληψη την ιδιότητα της Ομορφιάς, του Ωραίου, με την πνευματική κυρίως έννοια, που φτάνει ως την Ένωση με το Θείο.

"Στρεφόμενος κάπως προς τον κύριο ωκεανό του Κάλλους μπορεί (κάποιος) με την περισυλλογή περί αυτού, να παράγει σε όλο τους το μεγαλείο πολλούς ωραίους καρπούς διαλεκτικής και διαλογισμού σε μια άφθονη σοδειά φιλοσοφίας. Έως ότου με τη δύναμη και την αύξηση των αποκτημάτων διακρίνει μια μοναδική γνώση που συνδέεται με ένα κάλλος για το οποίο δεν έχουμε μιλήσει ακόμη.

"Και εδώ, σε εκλιπαρώ", είπε εκείνη, "πρόσεξέ με όσο μπορείς καλύτερα.

"Όταν ένας άνθρωπος έχει εκπαιδευτεί τόσο πολύ στην αγάπη της αγάπης, έχοντας περάσει από τη μια θεώρηση του ωραίου στην άλλη, με τη σωστή και τακτική άνοδο, ξαφνικά θα έχει αποκαλύψει στον εαυτό του . . . ένα θαυμάσιο όραμα, όμορφο στη φύση του. Και αυτό, Σωκράτη, είναι το τελικό αποτέλεσμα όλου του προηγούμενου μόχθου.



"Κατ' αρχήν, υπάρχει για πάντα και ούτε έρχεται στην ύπαρξη μήτε αφανίζεται, ούτε γεμίζει μήτε αδειάζει. Ακόμη, δεν είναι ωραίο σε κάποια μέρη και άσχημο σε κάποια άλλα, ούτε είναι έτσι κι έτσι κάποιες στιγμές και διαφορετικό σε άλλες, μήτε ωραίο από μια άποψη και άσχημο από μια άλλη, ούτε επηρεάζεται τόσο από τη θέση ώστε να φαίνεται ωραίο σε κάποιους και άσχημο σε άλλους."



"Ούτε ξανά θα βρούμε το ωραίο παρόν στην εμφάνιση του προσώπου κάποιου ή των χεριών ή οποιουδήποτε άλλου μέρους του σώματος, μήτε ως μια συγκεκριμένη περιγραφή κάποιας γνώσης . . . αλλά να υπάρχει παντοτινά στη μοναδικότητα των μορφών ανεξάρτητο από μόνο του, ενώ όλη η ποικιλία των ωραίων πραγμάτων το μοιράζονται με τόση σοφία που παρόλο που όλα έρχονται στην ύπαρξη και χάνονται, αυτό ούτε αναπτύσσεται ούτε μικραίνει, και δεν επηρεάζεται από τίποτα . . ."



"Στο τέλος φτάνει στο να γνωρίσει την ίδια την ουσία του Κάλλους. Σε αυτήν την κατάσταση της ζωής πέρα από όλα τα άλλα, αγαπητέ μου Σωκράτη", είπε η Μαντινεία, "ένας άνθρωπος βρίσκει ότι αληθινά αξίζει να ζει, καθώς προσυλλογίζεται την ουσιαστική ομορφιά . . .



Όμως πες μου, τι θα συμβεί αν ένας από εσάς είχε την τύχη να κοιτάξει ολόκληρη την ουσιαστική ομορφιά, καθαρή και ανόθευτη . . .; Τι αν μπορούσε να ατενίσει τη θεϊκή ομορφιά την ίδια, στη μοναδική της μορφή;



"Η επαφή του δεν θα γίνει με την ψευδαίσθηση αλλά με την αλήθεια. Όταν λοιπόν αυτός έχει γεννήσει μια αληθινή αρετή και την αναθρέψει τότε είναι προορισμένος να κερδίσει τη φιλία των Ουρανών, αυτός, πάνω από όλους τους ανθρώπους, είναι αθάνατος." 

Βλέπουμε λοιπόν ότι Πλάτων περιγράφει την άμεση εμπειρία του "κύριου ωκεανού του ωραίου". Είναι αιώνιο, "υπάρχει για πάντα". Δεν αλλάζει ποτέ, "ούτε γεμίζει μήτε αδειάζει". Δεν βιώνεται σε όρους ιδιαιτεροτήτων - αυτό είναι, ίδιο με οτιδήποτε υπάρχει στον εξωτερικό κόσμο ή οποιαδήποτε "μερική γνώση". Αντίθετα, είναι "μοναδικότητα", μια ενότητα. Είναι "ανεξάρτητο από μόνο του", υπερβατικό στα πάντα, τρέφει όλα τα πράγματα "που έρχονται να υπάρξουν και αφανίζονται" όμως παραμένοντας το ίδιο αναλλοίωτο.



Σε αυτήν την κατάσταση, συν τοις άλλοις, "ένας άνθρωπος το βρίσκει πραγματικά άξιο να το ζει". Το να βιώσει κανείς αυτό το εσωτερικό πεδίο της ζωής, που μας αναφέρει ο Πλάτων μέσα από τα λόγια της Διοτίμας, είναι σαν να "ατενίζει την ίδια τη θεϊκή ομορφιά" - η υπέρβαση του κόσμου των ψευδαισθήσεων και το βίωμα της "αλήθειας". Το να έχεις αυτήν την εμπειρία είναι σαν να αποκτάς "αληθινή αρετή", σαν να "κερδίζεις τη φιλία των Ουρανών", σαν να γίνεσαι "αθάνατος".


Το Κάλλος αγγίζει την Θεία Ομορφιά και Ευδαιμονία, αυτό που σήμερα αποκαλούμε "Βασιλεία των Ουρανών".Αυτήν την γαλήνη και ταυτόχρονα γοητεία που ασκεί το Ωραίο, όπου και αν το βρίσκουμε..Είτε στην φύση, είτε στον άνθρωπο, είτε στην ασκητική ζωή και στην ηρεμία.Η Διοτίμα, στο σημείο αυτό, αποδεικνύεται "μυσταγωγός" της Αλήθειας, της Θείας Ύπαρξης και της αναζωογόνησης που προσφέρει στον άνθρωπο η θέαση του Κάλλους.


Το κείμενο μεταφρασμένο από το Συμπόσιο του Πλάτωνα 

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ

ΠΗΓΗ