Τα συναισθήματα είναι πάντα ή ευχάριστα ή δυσάρεστα. Αδιάφορα συναισθήματα δεν υπάρχουν.

 Δ.Γκουρτζίεφ

Η αρχή» “γνώθι σ’ αυτόν”, εμπεριέχει ένα ουσιώδες περιεχόμενο. Πρώτα απ’
όλα, απαιτεί απ’ τον άνθρωπο που θέλει να γνωρίσει τον εαυτό του, νά κατανοήσει τι σημαίνει, με τι συνδέεται, σε τι βασίζεται.
 

Η γνώση του εαυτού είναι μεγάλη υπόθεση αλλά συγχρόνως είναι κι ένας αδιόρατος και μακρινός σκοπός. Ο άνθρωπος, στη σημερινή του κατάσταση, είναι πολύ μακριά απ’ την αυτογνωσία. Για να κυριολεκτήσουμε, δεν μπορεί να θέσει πάραυτα την αυτογνωσία σαν σκοπό του. Ο μεγάλος σκοπός του θα πρέπει να είναι η μελέτη του εαυτού του. Είναι αρκετό αν κατανοήσει κανείς ότι οφείλει να μελετάει τον εαυτό του. Σκοπός του ανθρώπου θα πρέπει να είναι ν’ αρχίσει να μελετά τον εαυτό του, να μαθαίνει τον εαυτό του με το σωστό τρόπο.
 

Η μελέτη του εαυτού είναι η εργασία ή ο τρόπος που οδηγεί στην αυτογνωσια.
Αλλά για να μελετήσει κανείς τον εαυτό του, θα πρέπει πρώτα να μάθει πώς να τον μελετά, από πού ν’ αρχίσει, τι μέθοδο να χρησιμοποιήσει. Ο άνθρωπος πρέπει να μάθει πώς να μελετά τον εαυτό του και πρέπει να μελετήσει τους τρόπους της μελέτης του εαυτού.
 

Ο κύριος τρόπος μελέτης του εαυτού, είναι η αυτοπαρατήρηση. Χωρίς κατάλληλα εφαρμοσμένη αυτοπαρατήρηση ο άνθρωπος ποτέ δεν θα κατανοήσει τη σύνδεση και τη συσχέτιση ανάμεσα στις διάφορες λειτουργίες της μηχανής του, ποτέ δεν θα καταλάβει το πώς και το γιατί στην κάθε ξεχωριστή περίπτωση, τα πάντα θα τού “συμβαίνουν”.
 

Αλλά για να μάθει κανείς τις μεθόδους της αυτοπαρατήρησης και της σωστής αυτομελέτης, απαιτείται μια ορισμένη κατανόηση των λειτουργιών και των χαρακτηριστικών της ανθρώπινης μηχανής. Έτσι, μαζί με την παρατήρηση των λειτουργιών της ανθρώπινης μηχανής, είναι απαραίτητο να τις κατανοήσει και να μπορεί να τις καθορίσει με ακρίβεια και με ταχυτητα. Και ο ορισμός δεν θα πρέπει να είναι λεκτικός αλλά εσωτερικός, δηλαδή με τη γεύση, με την αίσθηση, με τον ίδιο τρόπο που επισημαίνουμε όλα τα εσωτερικά βιώματα.
 

Υπάρχουν δύο μέθοδοι αυτοπαρατήρησης: Η πρώτη μέθοδος είναι η ανάλυση ή οι προσπάθειες γι’ ανάλυση, οι προσπάθειες να βρεθούν απαντήσεις σ’ ερωτήματα, όπως: σε τι βασίζεται ένα ορισμένο πράγμα και γιατί συμβαίνει; Η δεύτερη μέθοδος είναι η καταγραφή, η απλή καταγραφή στο νου τού τι παρατηρεί κανείς εκείνη τη στιγμή.
 

Η αυτοπαρατήρηση, ιδιαίτερα στην αρχή, δεν πρέπει καθόλου να γίνει ανάλυση ή προσπάθεια για ανάλυση. Η ανάλυση θα γίνει αργότερα, όταν ο άνθρωπος γνωρίσει όλες τις λειτουργίες της μηχανής του και όλους τους νόμους που τις κυβερνούν.
 

Γενικά, προσπαθώντας ν' αναλύσει κάποιο φαινόμενο που συναντά μέσα του, ο άνθρωπος ρωτάει: Τι είναι αυτό; Γιατί συμβαίνει έτσι και όχι διαφορετικά; Αρχίζει ν' αναζητά απαντήσεις κι έτσι ξεχνά την αυτοπαρατήρηση. Όσο μπλέκεται περισσότερο μ’ αυτά τα ερωτήματα, χάνει ολότελα τον μίτο της αυτοπαρατήρησης, για την ακρίβεια μάλιστα, τον λησμονεί. Έτσι σταματάει η παρατήρηση. Απ' αυτό γίνεται φανερό ότι μόνο ένα απ’ τα δύο μπορεί να συνεχιστεί: ή αυτοπαρατηρηση ή προσπάθεια για ανάλυση.
 

Επιπλέον, η προσπάθεια ν’ αναλύσει κανείς μεμονωμένα φαινόμενα χωρίς να γνωρίσει τους γενικούς νόμους είναι κυριολεκτικά σπατάλη χρόνου. Πριν μπορέσει ο άνθρωπος ν αναλύσει έστω και το πιο στοιχειώδες φαινόμενο, θα πρέπει να συγκεντρώσει αρκετό υλικό με την “καταγραφή"...
 

Τα συναισθήματα είναι πάντα ή ευχάριστα ή δυσάρεστα. Αδιάφορα συναισθήματα δεν υπάρχουν.
 

Η δυσκολία της διάκρισης των λειτουργιών αυξάνει γιατί ο τρόπος που νιώθουν οι άνθρωποι τις λειτουργίες τους διαφέρει πάρα πολύ. Αυτό είναι κατι που γενικά δεν το καταλαβαίνουμε. Πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι μοιάζουν μεταξύ τους πολύ περισσότερο απ’ ότι στην πραγματικότητα. Στην ουσία όμως, υπάρχουν ανάμεσά τους μεγάλες διαφορές στις μορφές και στους τρόπους της αντίληψής τους. 

Μερικοί, αντιλαμβάνονται κυρίως με το νου τους, άλλοι με το συναίσθημα, και άλλοι με τις αισθήσεις. Είναι πολύ δύσκολο, σχεδόν αδύνατον, γι’ ανθρώπους διαφορετικών κατηγοριών και διαφορετικών τρόπων αντίληψης να καταλάβουν ο ένας τον άλλο, γιατί ονομάζουν το ίδιο πράγμα με διαφορετικά ονόματα και με το ίδιο όνομα διαφορετικά πράγματα. Πέρα απ’ αυτό, υπάρχει η δυνατότητα διαφόρων άλλων συνδυασμών. Ο ένας αντιλαμβάνεται με τη σκέψη και με τις αισθήσεις, ένας άλλος με τη σκέψη και με το συναίσθημα, και πάει λέγοντας. Ο ένας ή ο άλλος τρόπος αντίληψης, συνδέεται αμέσως με το ένα ή με το άλλο είδος αντίδρασης στα εξωτερικά γεγονότα. 

 

Το αποτέλεσμα αυτής της διαφοράς στην αντίληψη και στην αντίδραση απέναντι στα εξωτερικά ερεθίσματα γίνεται φανερό, πρώτα απ’ όλα απ' το ότι οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλο, και μετά απ’ το ότι δεν καταλαβαίνουν τον εαυτό τους. 

Πολύ συχνά ονομάζει κανείς τις σκέψεις του ή τις διανοητικές του αντιλήψεις, συναίσθημα. Αυτό το τελευταίο είναι το πιο κοινό. Αν δύο άνθρωποι αντιλαμβάνονται το ίδιο πράγμα διαφορετικά, ας πούμε ότι ο ένας το αντιλαμβάνεται με το συναίσθημα και ο άλλος με τις αισθήσεις - μπορεί να συζητούν σ’ όλη τους τη ζωή και ποτέ να μην καταλάβουν σε τι συνίσταται η διαφορά της στάσης τους απέναντι στο ίδιο αντικείμενο. Στην πραγματικότητα, ο ένας βλέπει τη μια πλευρά του αντικειμένου και ο άλλος μιαν άλλη.
 

Για να βρούμε έναν τρόπο διάκρισης πρέπει να καταλάβουμε ότι κάθε ομαλή ψυχική λειτουργία είναι ένα μέσο ή ένα όργανο γνώσης. Με τη βοήθεια του νου, βλέπουμε μόνο μια πλευρά των πραγμάτων και των γεγονότων. Με τη βοήθεια του συναισθήματος, μιαν άλλη πλευρά, με τη βοήθεια των αισθήσεων, μια τρίτη πλευρά. Τότε μόνο μπορεί κανείς να γνωρίσει απόλυτα ένα αντικείμενο, αν το εξετάσει ταυτόχρονα με το νου, με το συναίσθημα και με τις αισθήσεις. Κάθε άνθρωπος που επιδιώκει την ορθή γνώση πρέπει να έχει ως σκοπό του την επίτευξη μιας τέτοιας ενσωμάτωσης.

 Κάτω απ’ τις συνηθισμένες συνθήκες, ο άνθρωπος βλέπει τον κόσμο μέσα από ένα στραβό ανώμαλο άνοιγμα. Ακόμα και όταν το καταλάβει αυτό, τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει. Αυτός ή ο άλλος τρόπος αντίληψης βασίζεται στη λειτουργία του οργανισμού ως συνόλου. Όλες οι λειτουργίες έχουν αμοιβαία συνάρτηση και αντισταθμίζουν η μία την άλλη. Όλες οι λειτουργίες προσπαθούν να κρατηθούν η μια από την άλλη στην κατάσταση που βρίσκονται. 

Γι’ αυτό, όταν ο άνθρωπος αρχίζει να μελετά τον εαυτό του, πρεπει να καταλάβει οτι αν ανακαλύψει μέσα του κάτι που δεν του αρέσει, δεν θα είναι σε θέση να το αλλάξει. Η μελέτη είναι ένα πράγμα και η αλλαγή άλλο. Αλλά η μελέτη είναι το πρώτο βήμα για τη δυνατότητα μιας μελλοντικής αλλαγής. Στην αρχή, για να μελετήσει κανείς τον εαυτό του, θα πρέπει να καταλάβει ότι για πολύ διάστημα όλη η εργασία που κάνει θ’ αποτελείται αποκλειστικά και μόνον από μελέτη.
 

Η αλλαγή κάτω απ’ τις συνηθισμένες συνθήκες δεν είναι δυνατή γιατί όταν ο
άνθρωπος θέλει ν’ αλλάξει κάτι, θέλει ν’ αλλάξει αυτό και μόνον αυτό. Αλλά
όλα μέσα στη μηχανή βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση και η κάθε λειτουργία
αναπόφευκτα αλληλεπιδρά σε κάποιαν άλλη ή σε μιαν ολόκληρη σειρά από λειτουργίες.

(“In Search of the Miraculous", Κεφ. 6, σ. 105)

πηγη 

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ