6. Έναν καϋμό βαθύ μονάχα είχε

19. Η κατάρρευση των όσων χτίζουμε, ώστε ενώ για το καλλίτερον ημείς προσπαθούμε, τόσο χαλνούμε, μπλέκουμε τα πράγματα, ώς να βρεθούμε στην άκρα σύγχυσι, οφείλεται στο ότι δεν ακούμε καθαρά την καρδιά μας και προσπαθούμε να την καθοδηγήσουμε εμείς αντί να αφεθούμε σε όσα αυτή προστάζει.

Η επιθυμία δεν πρέπει να κρίνεται και να αξιολογείται γιατί είναι εντολή της καρδιάς, και όταν η καρδιά είναι καθαρή τότε και η φωνή της είναι καθαρή. Η καρδιά είναι καθαρή όταν δεν νιώθει φόβο, όταν μπορεί να είναι ειλικρινής, όταν ξέρει να δίνει χωρίς να ζητά, όταν ξεχνά τον εαυτό της και ζει τον άλλον.

Καμιά στιγμή χαράς δεν έχει ο Δημάρατος⋅γιατί χαρά δεν είν' αυτό που αισθάνεται(δεν είναι⋅ δεν το παραδέχεται⋅πώς να το πει χαρά⋅ εκορυφώθ' η δυστυχία του)

Όσο ο άνθρωπος αντιμάχεται τον εαυτό του, η θλίψη θα σκηνώνει μέσα του, γιατί πάντα η ενότητα φέρνει την αρμονία. Και η θλίψη μαραίνει τον σπόρο που κυοφορείται, πριν καν γεννηθεί.

Της λύπης είναι τέμενος η γη.

Η αδράνεια είναι πάντα μια παγίδα του κατώτερου εαυτού, και μπορεί συχνά να χρησιμοποιεί ως άλλοθι κάποια υπάρχοντα όντως προβλήματα. Αν δεν ενεργήσουμε έγκαιρα για να αποκαταστήσουμε την ισορροπία, αν δεν κινηθούμε πριν να έχουν χαθεί οι δρόμοι επιστροφής στη ζωή, πριν βυθιστούμε ολοκληρωτικά στο συναίσθημα της θλίψης, της μοναξιάς και το αίσθημα της ματαιότητας, τότε μία μόνο πλευρά του εαυτού είναι ικανή να καταλύσει ολόκληρο το σύνολο:

... Είν' η ζωή μου κρύακαι άχρους, και σκληρά.(...)Τέλος και πτώσις πανταχού. Ατρύτου πάλης κρότοι,στόνοι βομβούσιν πέριξ μου - και συμπεραίνω ότιΠληγώνει πάσα ώρα μου⋅ φονεύει η εσχάτη.

Ότι πληγώνει πάσα ώρα του⋅ φονεύει η εσχάτη, συμπέρανε και μία μεγάλη ψυχή, ο Κυρ Θεόφιλος Παλαιολόγος, όταν εν τη απογνώσει του, εν τη οδύνη, έφτασε να πει «Θέλω θανείν μάλλον ή ζην». Όσο καϋμό, όση εξάντλησι και όσην απηύδησιν από αδικίες και κατατρεγμό κι αν περιέχουν οι τραγικές του πέντε λέξεις, ο άνθρωπος δεν πρέπει να αφήσει τον εαυτό του να κυλήσει στο σκοτάδι της ανυπαρξίας, να τον εκθέσει στον έσχατο κίνδυνο.

Όταν αναζητάμε να ξεφύγουμε απ' αυτή τη ζωή είναι σαν να αρνούμαστε το έργο που έχουμε αναλάβει να φέρουμε εις πέρας. Εκείνη τη στιγμή ταυτίζουμε το παρόν με την αιωνιότητα και αρνούμαστε την Αιωνιότητα για τη στιγμή.

Με τη βίαιη απομάκρυνσή μας από τη γη, ακινητοποιούμαστε στην «κόλαση», εγκλωβιζόμαστε δηλαδή αιώνια στη σκέψη από την οποία θελήσαμε να ξεφύγουμε⋅ και κάποτε θα κληθούμε βέβαια να αναστήσουμε τη ζωή που αρνηθήκαμε και διακόψαμε, και να την αγαπήσουμε. Η εξάλειψη μιας τέτοιας επιλογής από προηγούμενη ενσάρκωση, συνεπάγεται συνήθως οδυνηρές ασκήσεις. Δεν πρόκειται για «ξεπλήρωμα» ή υποχρεωτική τιμωρία, ή κάτι τέτοιο. Απλά, ο μόνος δρόμος για να οδηγηθούμε στην ευτυχία είναι να διαλύσουμε όλους τους φόβους για όλα τα πράγματα⋅ κι εκείνο που οδηγεί τον άνθρωπο στον εκούσιο θάνατο είναι ο φόβος για τη ζωή, ο φόβος ότι «δεν υπάρχει πια ευτυχία».

Είναι οπτική απάτη αυτή η κορυφή; Είναι άυλος σκηνογραφία καμωμένη δια να γελά τους ταλαιπώρους ταξειδιώτας;

Προχωρεί όμως πάντοτε. Να καθίση να αναπαυθή δεν θέλει δια να μη χάση καιρόν. ... Να γυρίση οπίσω ουδέ δύναμιν έχει, ουδέ διάθεσιν.

Ακόμα, λοιπόν, κι εκείνες τις οδυνηρές στιγμές, που η ψυχή είναι συγκεχυμένη και παράλυτοςκαι ο στεναγμός τον ήλιο τον πιο λαμπρό σκεπάζει, ο άνθρωπος οφείλει να επιλέγει τη Ζωή. Κι αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αντιτάσσει στο αίσθημα της καθ' όλα ματαιότητος την πρωτοβουλία της ψυχής για κάποιο νέο δρόμο, κάποιο νέο ενδιαφέρον. Σημασία δεν έχει αν επιβάλλεται στο συναίσθημα τη συγκεκριμένη στιγμή. Κίνηση, δηλαδή, προς τη Ζωή είναι και όταν μέσα του εξακολουθεί να αισθάνεται απόγνωση, όμως αποφασίζει - κακώσεις, πόνους στέργων - να κινηθεί προς μία κατεύθυνση. Η ακινητοποίηση είναι ο θάνατος. Το συναίσθημα, άρα, δεν καθορίζει το αποτέλεσμα, αλλά η βούληση. Η υποταγή του συναισθήματος είναι άσχετη με το μάθημα της ψυχής.

Η δυστυχία δεν είναι το ζητούμενο, γι' αυτό βιώνουμε απλά εμπειρίες ψυχικής οδύνης που όμως δεν είναι καθοριστικές και καταστροφικές. Θα πρέπει απ' την πλευρά μας να μην ταυτιζόμαστε με τις περιόδους κρίσης, αλλά να απεμπλεκόμαστε και να ξέρουμε πως κάναμε μόλις ένα ακόμα βήμα στο δρόμο πλάι Του. Κάποιες στιγμές, γινόμαστε αντιδραστικοί γιατί δεν ξέρουμε τη λειτουργία των Νόμων. Την υποψιαζόμαστε μέσα απ' τα λόγια Του, αλλά δεν την ξέρουμε΄ ούτε και μπορούμε.

Το δηλητήριο είναι πάντα σε δόση ικανή να μας κλονίσει αλλά ανίσχυρη να μας ανατρέψει. Κανένα μάθημα δεν υπερβαίνει τις δυνάμεις μας, κανένας πόνος δεν μπορεί να μας συντρίψει αν δεν του το επιτρέψουμε. Μόνο ο εαυτός μας μπορεί να μας καθηλώσει, οι ασκήσεις έρχονται πάντα για να μας πάνε πιο μπροστά.

Γι' αυτό, ο άνθρωπος πρέπει να διώχνει τις μιαρές εικόνες, που πληγώνουν πάσα ώρα του, όσο είναι καιρός, όσο ακόμα μες την καρδιά του πάλλει / μια προσφιλής ελπίς. Η ενασχόληση με τα γήινα είναι κάποτε πικρό και σκληρό καθήκον, αλλά αναπόφευκτο. Η ζωή αυτή δεν προορίζεται για ανάπαυση, αλλά για έργο⋅ η ανάπαυση θα έρθει αργότερα όταν το παρόν θα είναι σίγουρο. Οι άνθρωποι του Θεού βρίσκονται εδώ για να εργαστούν, και όχι για να ζήσουν μια όμορφη ζωή - κάτι που ανήκει άλλωστε σε άλλο Χωρο-Χρόνο. Γι' αυτό δεν αναζητούν την οδό της «ευδαιμονίας» και σιγουριάς στο γήινο παρόν τους. Κανείς ποτέ δεν γνώρισε ευτυχίαν / άδολον, και μακράν ζωήν, και πλούτον, και σοφίαν / χωρίς ιδρώτα ποταπόν, ή δούλην εργασίαν.

20. Ο Δημάρατος, όπως και ο Κυρ Θεόφιλος Παλαιολόγος, γνώριζαν την αιτία του πόνου τους. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι, όπως η Άννα Κομνηνή, που δεν είναι ακόμα έτοιμοι να ανασκάψουν τα στρώματα του υποσυνειδήτου τους, για να αναζητήσουν την αλήθεια πίσω απ' τον πόνο. Έτσι, ταξιδεύουν αποπροσανατολισμένοι, καθώς φοβούνται να αντιμετωπίσουν την πλευρά του εαυτού τους που θα αναδυθεί. Πώς πάλλουν με συγκίνησιν και ταραχήν η σελίδες τηςιστορίας της στες οποίες θρηνεί για την χηρεία της, η αγέρωχη αυτή Γραικιά, στην πραγματικότητα, όμως, θρηνεί που δεν κατάφερε την Βασιλείαν ν' αποκτήσει.

Το να υποφέρει κάποιος στη ζωή του είναι εγωιστικό. Σημαίνει πως κινείται ακόμα γύρω μόνο από τον εαυτό του, ξεπληρώνοντας παλιά χρέη. Και δεν θα μπορέσει να βγει από το οχυρό του αν δεν αντιληφθεί όλα όσα το συγκαλύπτουν⋅ θα συνεχίζει να πορεύεται στην ανασφάλεια που ο ίδιος καλλιεργεί, χωρίς όμως να το αντιλαμβάνεται.

Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να δει το φόβο του καταπρόσωπο, χωρίς υπεκφυγές και παραμορφώσεις. Δεν είναι κακό να παραδεχόμαστε το φόβο μας, αντίθετα, το να τον οριοθετήσουμε με συγκεκριμένες παραμέτρους, όσο και αν νομίζουμε πως λογικά είναι ανόητος, θα μας βοηθήσει να τον αντιμετωπίσουμε στις ακριβείς διαστάσεις του. Επειδή είμαστε οι γιατροί του εαυτού μας, πρέπει να κάνουμε ακριβέστατη διάγνωση προτού προχωρήσουμε σε θεραπευτική αγωγή. Και βέβαια, το να ντρεπόμαστε για την αρρώστια μας δεν βοηθάει καθόλου στην ίασή της.

Στον πρόλογο της Αλεξιάδος της θρηνεί,για την χηρεία της η Άννα Κομνηνή. Εις ίλλιγγον είν' η ψυχή της. «Καιρείθροις δακρύων», μας λέγει, «περιτέγγωτους οφθαλμούς ... (...) Την καίει η οδύνη«μέχρις οστέων και μυελών και μερισμού ψυχής». Όμως η αλήθεια μοιάζει που μια λύπη μόνηνκαιρίαν εγνώρισεν η φίλαρχη γυναίκα⋅ έναν καϋμό βαθύ μονάχα είχε(κι ας μην τ΄ ομολογεί) η αγέρωχη αυτή Γραικιά,που δεν κατάφερε, μ' όλην την δεξιότητάν της,την Βασιλείαν ν' αποκτήσει⋅ μα την πήρεσχεδόν μέσ' απ' τα χέρια της ο προπετής Ιωάννης.

Είναι σαφές ότι μόλις κανείς αναγνωρίσει και κατανοήσει μέσα του τις πραγματικές αιτίες που του δημιουργούσαν πόνο, όταν ομολογήσει στον εαυτό του την αλήθεια, τότε καταργούνται από μόνες τους οι συνθήκες που είχαν δημιουργήσει το εξωτερικό περίβλημα των γεγονότων.

Όσο το σώμα μας είναι υλικό, ο πόνος θα συνοδεύει τη γνώση. Η σκέψη των ανθρώπων ερμηνεύει τον πόνο αρνητικά. Η άλλη διάσταση, όμως, δίνει στον πόνο υφή δώρου.

Ο Θεός έχει ορίσει να γεννάμε με πόνους τα παιδιά μας, κι αυτό έχει συμβολική σημασία. Γυναίκα-Εύα είναι η ψυχή του ανθρώπου, η δημιουργική του ικανότητα και πνοή, το πνεύμα που τον διακρίνει από τις άλλες βαθμίδες της δημιουργίας που δεν έχουν την ικανότητα να δημιουργούν. Κι αυτή η γέννηση πρέπει να γίνεται με οδύνη ψυχική, με μόχθο και πόνο πνευματικό.

Ο άνθρωπος πρέπει να περάσει μέσα από την αναστάτωση και την ταλαιπωρία που όλοι γνωρίζουμε για να καταλήξει στην ανακάλυψη της σοφίας, μια ανακάλυψη όχι αρχική, γιατί ήδη γνωρίζει, αλλά μια ανακάλυψη μέσα από τα μονοπάτια της λήθης της συνείδησης. Αυτός είναι ο μοναδικός δρόμος που έχει ορίσει ο Θεός για να επιστρέψουν οι άνθρωποί του στον παράδεισο.

Το δυσκολότερο για τον άνθρωπο είναι να κατορθώσει να μη συγχέει την Αλήθεια με τις συνθήκες της δοκιμασίας, για να μην πέφτει σε σφάλματα και φτάνει σε απογοητεύσεις άδικες. Η γενίκευση των επιμέρους και παροδικών μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλα ξεστρατίσματα, γιατί δίνει βαρύτητα σε ένα συμπέρασμα που δεν βασίζεται στην καθολικότητα. Το να μάθει ο άνθρωπος να διακρίνει το παροδικό από το μόνιμο, το δευτερεύον από το κύριο, είναι μία εσωτερική αρετή που την εξασφαλίζει η νηφάλια κρίση, η υπομονή, η ορθή σκέψη. Να αποδίδει κανείς «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι», είναι αναγκαίο για την εξέλιξή του στο δρόμο της Κοσμικής Αρμονίας.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να είμαστε ευτυχισμένοι, αρκεί εμείς οι ίδιοι να μη θέσουμε όρια και περιορισμούς. Αν ορίσουμε την ευτυχία ως ένα μικρό σύμβολο, τότε είναι δύσκολο να τη βρούμε. Αν όμως διευρύνουμε τα όρια του συνόλου, τότε βρίσκουμε, κάθε στιγμή και υπό οιεσδήποτε συνθήκες, τη δυνατότητα να ευτυχούμε. Όπως είπαμε, ο πόνος έχει χρησιμότητα μόνο περιστασιακή και προς στιγμήν, για να μας ωθήσει σε δράση. Περαιτέρω, πρέπει να τον καταργούμε.

Ανάπαυσις και αμοιβή θέλουν δεχθή την δράσιν.

Ο αγώνας που παρουσιάζει μεγάλες δυσκολίες είναι αυτός που ονομάζει τον πρωταθλητή. Τα όρια δεν είναι πουθενά καθορισμένα και ο κόπος είναι πάντα αντίστοιχος με το έπαθλο.

Τα βήματα στη νύχτα είναι αόρατα⋅ μόλις όμως ξημερώσει φαίνεται στο σύνολό του ο δρόμος που έχει διανυθεί. Στη ζωή ξημερώνει όταν σιγήσει η φωνή της αδράνειας, όταν η ψυχή με γενναιότητα αποφασίσει να αντιμετωπίσει τους αγωνιστές του Σκότους. Και η μάχη δεν τελειώνει πριν ο κύκλος επιστρέψει στην αρχή του. Η φυγή από τη μάχη δεν είναι συνήθεια των αγαθών εργατών, των αληθινών Πολεμιστών της Αγάπης του Θεού. Και το αποτέλεσμα δεν έχει κριθεί πριν κατακάτσει η σκόνη. Όποιος βρίσκεται εκεί, συνεχίζει χωρίς να απογοητεύεται ή να ασχολείται με πρώιμα και άτοπα συμπεράσματα. Άλλωστε τα συμπεράσματα ανήκουν στην Ιστορία - ενώ εκείνος ανήκει στη Ζωή.

Εκείνος που περπατάει το βουνό δεν μπορεί να το δει από ψηλά.

Ο παράδεισος είναι εδώ, στο παρόν, στην κάθε στιγμή. Οι δυσκολίες, ας πούμε, είναι έξωθεν. Εμείς από μέσα πρέπει να αντιδρούμε με στόχο τη χαρά. Ας χρησιμοποιούμε τον πόνο ως σημάδι επικείμενου μαθήματος κι ας γίνουμε κριτικοί απέναντι σ' αυτά που μας έρχονται. Αν κρίνουμε πως κάτι το θέλουμε, το κρατάμε. Αλλιώς, το αφήνουμε να φύγει. Κάποια στιγμή, αυτό θα γίνεται αυτόματα όμως, τελικά, μπορούμε πάντα να επιλέγουμε την ευτυχία.

Οι άνθρωποι που χαίρονται με κρυμμένο εγωισμό όταν βασανίζονται, είναι μακριά από το νόημα αυτής της Ζωής, που είναι η αιώνια. Η ισοπέδωση του εαυτού σημαίνει δημιουργική απραξία και νέκρωση, και υπό την επίφαση του εγωισμού, οι σκοτεινές δυνάμεις επεμβαίνουν στο έργο μας. Το κυριότερο είναι ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να λάβουν βοήθεια, όσο επίμονα και αν τη ζητούν, διότι η έκκλησή τους δεν είναι αληθινή, αλλά μεταμφιεσμένη διάθεση κλοπής της ενέργειας.

Αλλ' είναι μάταιος, ανωφελήςπολύςθρήνος εν πόλει ταλαιπωρημένη⋅ η δυσμενής κωφεύει ειμαρμένη.

Ο πόνος, όταν δεν αντιμετωπίζεται στις πραγματικές του διαστάσεις, δηλαδή ως μέσον εκγύμνασης της ψυχής, γίνεται ναρκωτικό για τους ανθρώπους που δεν έχουν τη γενναιότητα να επιθυμήσουν και να ζητήσουν τη Δημιουργία.

Η καταιγίδα ποτίζει το χώμα για να ξεπροβάλλει ακόμα πιο πράσινο και φωτεινό το χορτάρι στον ήλιο. Τίποτα δεν παραμένει το ίδιο, και το κακό είναι μόνο μία αλλαγή φάσης, ένας σταθμός στον αιώνιο φωτεινό δρόμο. Ο Θεός είναι πάντα κοντά μας στη δύναμη και στην αδυναμία, στη νίκη και στην ήττα, στο φως και στο σκοτάδι.

21. Ο ενσαρκωμένος άνθρωπος που γύρισε στη γη για να ολοκληρώσει τον εαυτό του, ενδύθηκε τον μανδύα της αδυναμίας, του φόβου και του τρωτού χαρακτήρα. Γι' αυτό υποπίπτει σε λάθη και καταρρακώνεται απ' τον ισχυρό πειρασμό. Στην προσπάθειά του να εξουδετερώσει πάσαν ψυχράν επιρροήν, και στον διακαή του πόθο να βρει τις πνευματικές εκείνες ουσίες, τις άυλες μορφές ενέργειας με τις οποίες θα θρέψει τα αιθέρια σώματά του, επί ακάνθων ο πους του θα ολισθήσει, πολλές φορές. Όμως αυτός πρέπει να αποκαλύψει τον όφι, να δαγκώσει το μήλο, γιατί έτσι προστάζει η γήινη υπόσταση, και να συγχωρήσει τον εαυτό του, εργαζόμενος στο δρόμο του Καλού. Ο γήινος κόσμος είναι χώρος μάχης.

... Πολλοί καθημερινώς αναβαίνουν το σκληρό βουνό επί του οποίου τόσαι και τόσαι Αγάπαι βραδύνουν το βήμα, και κουράζονται, και λειποθυμούν και χάνονται. Εις τους πρόποδας του βουνού κάτω πόσον φαιδρά, δυνατή, και υγιής είναι η Αγάπη, και με πόσην επιθυμίαν βλέπει την πρασινάδα της κορυφής και διψά να αναβή εκεί να ζήση ευτυχής ... - εκεί όπου θα είναι θερμότερος ο ήλιος και καθαρότερος ο αήρ...

O δρόμος εις την αρχήν της ανόδου είναι ομαλότατος, και απατώνται και προχωρούν έως τα μισά. Αλλά εδώ ολίγον κατ' ολίγον χαλνά. Έχει λίθους μεγάλους και κοπτερούς παντού. Έχει ατραπούς απόρρωγας. Και η Αγάπη αρχίζει να κουράζεται, να ασθμαίνει και να ωχριά.

Τότε είναι που μέσα στο Σπίτι της Ψυχής γυρίζουνε τα Πάθη: φόβοι για πολύ καιρό συγκαλυμένοι, επιθυμίαις που μέσα του μαυροφορούσαν, εσωτερικές δυνάμεις ισχυρές, υλικά εκρηκτικής ισχύος. Αυτοί οι μεγάλοι και κοπτεροί λίθοι, αποτελούν την αντίρροπη υλική δύναμη στην πνευματική μας ροπή και παράγουν αρνητικό αποτέλεσμα στη ζωή μας.

Ομνύει κάθε τόσο ν' αρχίσει πιο καλή ζωή.Αλλ' όταν έλθ' η νύχτα με τες δικές της συμβουλές,με τους συμβιβασμούς της, και με τες υποσχέσεις της⋅ αλλ' όταν έλθ' η νύχτα με την δική της δύναμιτου σώματος που θέλει και ζητεί στην ίδιαμοιραία χαρά, χαμένος, ξαναπηαίνει.

Άνθρωποι που εργάζονται στην επιφάνεια, γιατί φοβούνται να φτάσουν στο βάθος και δημιουργούν άλλοθι, ότι δήθεν εργάζονται όσο πρέπει, εύκολα κατακρίνουν εκείνον που ζει εν μια γελαστή πανηγύρει όπου μεθά, λησμονεί, και κοσμείται, και χαίρει, / και τον τύραννον ήλιον περιφρονεί⋅ εκείνον που δεν καταφέρνει να τηρήσει την υπόσχεσή του και στην ίδια μοιραία χαρά, χαμένος, ξαναπηαίνει. Εδώ, όμως δεν έχει θέση η κριτική, αλλά ο έπαινος⋅ έπαινος σ' αυτούς που λυγίζουν μπροστά στην αλήθεια. Γιατί η ευλυγισία της ψυχής είναι σημάδι έναρξης. Ο άνθρωπος, που ομνύει ν' αρχίσει πιο καλή ζωή, έχει μόλις αρχίσει να ξετυλίγει ένα νήμα πνευματικής ζωής. Γιατί αν και τα Πάθη από την πόρτα του σπιτιού έως μέσα εις τα βάθη / ορίζουνε τες αίθουσες όλες της ψυχής του, ταυτόχρονα, αναδύεται μέσα του η θύμηση του στόχου, της απελευθέρωσής του από την Ύλη. Ο άνθρωπος αυτός έχει δεχθεί να ξεκινήσει έναν επώδυνο δρόμο που θα τον οδηγήσει στην αυτογνωσία. Έχει συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να χαλιναγωγήσει τα πάθη που εμποδίζουν τη γνώση να έρθει στο φως.

Όπως λέει ο Δάσκαλός μας Ο.Μ. Aivanhov, τα πάθη μας ούτε ξεριζώνονται ούτε εξαλείφονται : όπως στο φυσικό επίπεδο εισάγουμε στον οργανισμό μας με το εμβόλιο μια μικρή, απειροελάχιστη δόση μικροβίου, αναγκαία για το δυνάμωμά μας, έτσι και στο πνευματικό, το Καλό αντλεί από τις ισχυρές αυτές δυνάμεις που φέρουμε μέσα μας και τις μετασχηματίζει για την ενίσχυσή του. Ο Εαυτός μας αντλεί από τις πρωτόγονες, ακατέργαστες ενέργειες - «παίρνει τις αμαρτίες μας», όπως συμβολικά έκανε ο Ιησούς με τους «αμαρτωλούς» - και τις μετασχηματίζει σε αγάπη, φως και πνευματικότητα. Γι' αυτό και Εκείνος συμβουλεύει να μην ξεριζώσουμε τα ζιζάνια γιατί μαζί μ' αυτά θα ξεριζώσουμε και το σιτάρι αλλά αντίθετα, να περιμένουμε μέχρι το θερισμό για να τα διαχωρίσουμε.

Η ανάγκη λήψης απόφασης σηματοδοτεί ακριβώς το αντίθετο, πως η απόφαση δεν είναι φανερή.

Όπως μπορείς πια δούλεψε, μυαλό.-Τον φθείρει αυτόν μια απόλαυσις μισή.Είναι σε μια κατάσταση εκνευριστική.(...)Και φθείρεται, και νεύριασε εντελώς.Εξ άλλου είναι κι άεργος⋅ κι αυτό πολύ συντείνει.(...)Κ' έπειτα πίνει και καπνίζει⋅ πίνει και καπνίζει΄και σέρνει με ανία της εμορφιάς του το μαράζι.- Όπως μπορείς πια δούλεψε, μυαλό.

Το πάθος μάς υπενθυμίζει ότι υπάρχει ένας «εαυτός» που φοβόμαστε και θέλουμε να αποφύγουμε. Δεν πρέπει άρα να ανταγωνιζόμαστε τον ίδιο μας τον εαυτό, αλλά αντίθετα πρέπει να τον αφήνουμε να εισέρχεται στην πλευρά που θεωρούμε αφόρητη και φυσικά δεν θέλουμε να επιτρέψουμε να εμφανιστεί. Όσο δεν της το επιτρέπουμε, θα βρίσκονται καταστάσεις που θα μας υπενθυμίζουν πως είναι εκεί. Το σύμπαν θα δίνει «ευκαιρίες», θα μας δημιουργεί τις κατάλληλες συγκυρίες για να δουλέψουμε ακριβώς πάνω σ' αυτό και να μας βοηθήσει να βρούμε τη Ζωή και τον Εαυτό μας.

Είναι δικό μας και αυτό, σαν ένα τραυματισμένο ή σημαδεμένο μέλος, και πρέπει να το δεχτούμε και να το αγαπήσουμε, να το συμπεριλάβουμε στην ενότητα του εαυτού μας. Ας δουλέψουμε, λοιπόν, την απεξάρτηση, συνειδητά και με εγρήγορση. Ας είμαστε προετοιμασμένοι για τη συγκεκριμένη πλευρά κι ας την αφήνουμε να ζήσει. Σε κάθε ευκαιρία, όπου το παλιό συναίσθημα εμφανίζεται, μην το πολεμάμε για να το εξαφανίσουμε, αλλά να το δεχόμαστε με αγάπη. Ας φέρνουμε τον εαυτό μας στη θέση που αγωνιζόμαστε να καταργήσουμε, κι ας το βιώνουμε με θάρρος. Θα αρχίσουμε να βλέπουμε πως τίποτα δεν είναι τόσο απειλητικό όσο εμείς ονομάζουμε ή ορίζουμε.

Ας χρησιμοποιούμε όλα τα μέσα που διαθέτουμε (υπαγορεύσεις, βιβλία, σκέψη, φίλους) για να αντιμετωπίζουμε τις κρίσεις αυτές μηχανιστικά, μέχρι η γνώση να ενσταλαχτεί μέσα μας και να την ενστερνιστούμε ολικά. Αυτό θέλει χρόνο και αρκετές επαναλήψεις, γι' αυτό μην αρνούμαστε τις δοκιμασίες που θα μας ελευθερώσουν μια ώρα αρχύτερα, αλλά αντίθετα να καλωσορίζουμε κάθε επανάληψη που μας οδηγεί στην επιτυχία. Μη ζητάμε από τον εαυτό μας να τα βγάζει πέρα χωρίς βοήθεια, γιατί αυτό σημαίνει αφ' ενός αυτο-υποτίμηση και αφ' ετέρου εγωισμό.

22. Αν το παρόν μας ταλανίζει ας θυμόμαστε πως κουβαλάει στην πλάτη του ένα βεβαρημένο παρελθόν⋅ να σκεφτόμαστε πως είναι φορτίο αιώνων, και ήδη τα καταφέρνουμε αρκετά καλά: αυτή είναι και η αρχή προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσης από την απειλή του.
 

Τα χρόνια της νεότητός μου, ο ηδονικός μου βίος -πώς βλέπω τώρα καθαρά το νόημά των.Τι μεταμέλειες περιττές, τι μάταιες ...Αλλά δεν έβλεπα το νόημα τότε. Μέσα στον έκλυτο της νεότητός μου βίομορφώνονταν βουλές της ποιήσεώς μου,σχεδιάζονταν της τέχνης μου η περιοχή. Γι' αυτό κ' η μεταμέλειες σταθερές ποτέ δεν ήσαν.Κ' η αποφάσεις μου να κρατηθώ, ν' αλλάξωδιαρκούσαν δυό εβδομάδες το πολύ.

Τίποτα δεν σταματάει όταν δεν έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος της ύπαρξής του. Μη βιαζόμαστε λοιπόν να αποτινάξουμε μια κατάσταση ή αντίθετα, μη φοβόμαστε πως δεν θα προλάβουμε γιατί μόλις ολοκληρώσουμε μέσα μας την ψυχική διαδρομή που είναι απαραίτητη ο δρόμος έξαφανίζεται από μόνος του.

Μην σταματάμε όταν η νύχτα μας κυκλώνει. Είναι απλώς μια νύχτα και το πρωί θα ξημερώσει σε λίγο. Η νύχτα μας βοηθά να μάθουμε να εμπιστευόμαστε τα πόδια μας όσο τα μάτια δεν μπορούν να ελέγξουν το δρόμο. Η νύχτα μας βοηθά επίσης να μάθουμε πως δεν πρέπει συνέχεια να κινούμαστε, γιατί στη ζωή δεν έχουμε συνέχεια τον ίδιο ρυθμό. Και ακόμα πως δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε μόνο όσα βλέπουμε, γιατί τα μάτια βλέπουν όσα τους επιτρέπει το φως να δουν. Ας θυμόμαστε, λοιπόν, πως βλέπουμε όσα μας επιτρέπει το Φως να δούμε, αλλά πρέπει να εμπιστευόμαστε και όσα η Νύχτα κρύβει προσωρινά από τα μάτια μας.

Το κακό δεν υπάρχει πουθενά στην πραγματικότητα. Ο φόβος δημιουργεί παραισθήσεις που φωλιάζουν ευχάριστα μέσα στη Νύχτα, και ο κόσμος παραπλανάται στο να συνδέει τις παραισθήσεις και τα φαντάσματα με τη Νύχτα. Η αλήθεια όμως είναι πως ό,τι δεν φαίνεται υπάρχει εκεί που βρισκόταν ακριβώς και όταν φαινόταν. Γιατί το αόρατο είναι παρόν και αληθινό για όσους γνωρίζουν τους τόπους.

Δεν ξεύρω αν η διαστροφή δίδει δύναμιν. Κάποτε το νομίζω. Αλλά είναι βέβαιον ότι είναι η πηγή μεγαλείου.
Το μεγαλειώδες έργο ξεκινάει από θεμέλια κρυμμένα μέσα στη γη, το μεγάλο ύψος οφείλεται στο απέραντο βάθος, να, λοιπόν, πού πρέπει να αναζητήσουμε την αρχή του έργου μας. Αυτός που σκάβει βαθιά στον εαυτό του και αναδιοργανώνει το υπέδαφος της ψυχής του έτσι, που να αντέξει να σηκώσει μελλοντικά το ύψος της δημιουργίας, αυτός θα παράξει έργο υψηλό. Κάθε μεγαλειώδες γλυπτό ξεκινάει από το ξεδιάλεγμα του βράχου.

Αυτός που αγαπά τη Ζωή, καλωσορίζει όλες τις πλευρές της. Ρίχνει τον καλό σπόρο όπου μπορεί, αλλά εμπιστεύεται και τη βροχή που θα τον γονιμοποιήσει. Κάθε φορά που πονά, αποσυνδέεται γρήγορα από την αυτο-απόρριψη και τις ενοχές και δεν ταυτίζεται με το τώρα, το οποίο αποτελεί απλώς έναν κρίκο σε μια τεράστια αλυσίδα.

Τότε μόνο πρέπει να ελέγχει τα βήματά του, όταν νιώθει πως η εξέλιξή του έχει σταματήσει. Τότε σημαίνει πως πρέπει να επιτρέψει στην καρδιά του να του μιλήσει για το δρόμο της Ζωής. Όσο τον βαδίζει δεν πρέπει να απασχολείται παρά μ' αυτόν, και όχι με αξιολογήσεις άκαιρες και επιφανειακές.

(...) είναι σαν να ζητούσαμε από έναν άνθρωπο που έζησε μια ζωή μακρά, γεμάτη δράσι κ' εντατικά αποδοτική, να είχε μείνει μακρυά από κάθε περιπέτεια, να μην είχε κάμει ποτέ του κραιπάλη, να μην είχε ποτέ του ανακατωθεί με τα πιο απίθανα, με τα πιο ξένα προς αυτόν στοιχεία. Ίσως μάλιστα το ανακάτωμά του αυτό να υπήρξε συντελεστικόν της ζωτικότητός του.
Θα πρέπει να μην κρίνουμε τους ανθρώπους με βάση τη συμπεριφορά τους, γιατί αυτό είναι κάτι απατηλό. Μία συμπεριφορά μπορεί να υποκινείται από λόγους συνειδητούς ή υποσυνείδητους, αλλά το κυριότερο είναι πως αυτό που λαμβάνουμε δεν είναι αυτό που πραγματικά υπάρχει. Ο άνθρωπος ο ενσαρκωμένος κάθε φορά, είναι ουσιαστικά μία μόνο πραγμάτωση ορισμένων στοιχείων του Εαυτού του, καμία φορά μάλιστα φέρει και στοιχεία που δεν ανήκουν μόνιμα σ' Αυτόν, για λόγους σκοπιμότητας.

Ο άνθρωπος αυτός, λοιπόν, παύει να ευχαριστείται με την αμάθειαν - χρυσήν σιγήν, την οποία επιβάλλει στο υποσυνείδητό του από φόβο για την καταστρεπτική πράξι, αλλά δίνει τον αγώνα με την υλική του υπόσταση.

Άψινθος, δάτουρα, και υποκύαμος,ακόνιτον, ελλέβορος, και κώνειον -όλ' αι πικρίαι και τα δηλητήρια -τα φύλλα των και τ' άνθη τα φρικτά θα δώσουνδια να γίνουν αι μεγάλαι ανθοδέσμαιπου θα τεθούν επί του φαεινού βωμού -ά, του λαμπρού βωμού εκ λίθου Μαλαχίτου -του Πάθους του φρικτού και του περικαλλούς. to-en 1. Μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω μου έχτισαν τείχη - "Η Μεταφυσική στον Κ.Π. Καβάφη" 2. Εάν η γη καλύπτεται με σκότος, μη φοβείσαι. Μη ό,τι είναι έρεβος νόμιζε διαρκές. 3. Μια εξαίρετη θα κάμω πανοπλία 4. Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή 5. Το χρέος σου είναι να ενδίδης, να ενδίδης πάντοτε εις τας Επιθυμίας που είναι τα τελειότερα πλάσματα των τελειοτέρων θεών. 6. Έναν καϋμό βαθύ μονάχα είχε 7. Kαι καθημερινώς, την κεφαλήν της αίρει υψηλοτέραν 8. Σ' άλλη ζωή θα τάξερε η καρδιά μας 9. Κ' αισθηματοποιήθηκες ολόκληρο, για μένα Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ